نشانه‌های واضح واسطه‌گری در بازار روغن

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» اواخر دی‌ماه بود که نامه‌ای به مدیرکل صنایع شیمایی و پتروشیمی وزارت صمت به مدیران عامل چهار پالایشگاه بزرگ تولیدکننده روغن در کشور ارسال شد تا در مورد عرضه روغن‌پایه در بورس کالا روشنگری کنند. عرضه روغن‌پایه در بورس کالا چند هدف اصلی را به دنبال دارد که یکی از آن‌ها ساماندهی شرکت‌های بلندینگ روغن‌موتور در کشور است. این شرکت‌ها برای خرید روغن‌پایه موردنیاز همیشه با مشکل روبه‌رو بودند. در چندماهه گذشته، بخشی از شرکت‌های بلندینگ کوچک‌تر، آمار تولید بسیار اندکی را تجربه کردند که این موضوع به عوامل متعددی مثل نوسانات ارز، تحریم‌های اقتصادی و بسیاری موارد دیگر برمی‌گردد ولی با تمام این اوصاف یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های این شرکت‌ها، عدم توانایی در خرید روغن‌پایه موردنیاز برای تولید محصول است.

با بررسی‌های به‌عمل‌آمده از روی آمار کدال شرکت‌های تولیدکننده مشخص شد که چهار پالایشگاه بزرگ روغن‌سازی در کشور از ابتدای سال جاری تاکنون نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته هم بیشتر روغن‌پایه تولید کرده‌اند. مقایسه آمار تولید و فروش این شرکت‌ها نشان می‌دهد، دپو محصولات به تولد کنندگان ارتباطی ندارد. این موضوع نشان می‌دهد که تولیدکننده محصول خود را عرضه می‌کند اما خریدار نمی‌تواند آن را در بازار پیدا کند. این موضوع علاوه بر روغن‌پایه، در مورد محصول نهایی نیز صدق می‌کند. حال سؤال اینجاست که چنین معادله ساده‌ای چرا از سوی نهادهای تصمیم گیر هنوز حل‌نشده است؟

بر اساس آمار منتشرشده بر روی کدال، ایرانول 43.546 واحد، بهران 3.659.155 واحد، پارس 68.479.000 واحد و سپاهان 76.156.520 واحد روغن‌پایه تولید کرده است. با توجه به اینکه بر اساس مصوبات قبلی باید میزان مازاد این تولید با کسر مصرف داخل در بورس کالا و در بازارهای صادراتی به فروش برسد، آمارها نشان می‌دهد که تولید روغن‌موتور در کشور در آمار 10 ماهه سال جاری نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته افزایش داشته و مازاد آن‌هم برای فروش در بورس کالا و مصارف صادراتی ارائه‌شده است. اما با تمام این اوصاف نه‌تنها تولیدکنندگان بلندینگ نمی‌توانند محصول اولیه را خریداری کنند بلکه حتی محصول نهایی نیز به‌اندازه کافی در بازار پیدا نمی‌شود.

این موضوع باعث شده تا بخش قابل‌توجهی از تولیدکنندگان به‌خصوص در بخش‌های خصوصی و با ابعاد کوچک‌تر با مشکلات عدیده‌ای مواجه شوند. حال با توجه به این‌که گزارش‌های خریدوفروش محصول به‌واسطه کد نقش مشخص است، آیا پیدا کردن واسطه‌ها واقعاً پروسه پیچیده‌ای به‌حساب می‌آید یا اینکه نهادهای تصمیم گیر هنوز عزم جدی برای حل این مشکل را ندارند؟ مسیری که صنعت خودرو چندین بار آن را تجربه کرده، آیا قرار است برای چندمین بار در صنعت روغن و روانکار نیز تکرار شود؟