نگاهی به عملکرد فشنگی و انواع نمایشگر وضعیت روغن پیشرانه

به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو»،‌ پس روغن نقشی حیاتی در کارکرد پیشرانه دارد و باید به طور مداوم وضعیت آن را زیر نظر گرفت. از این رو در خودرو‌های قدیمی، نمایشگر درجه‌ای روغن و در خودرو‌های امروزی، چراغ روغن وجود دارد تا راننده هم بتواند به صورت لحظه‌ای و هم در صورت بروز مشکل، از وضعیت باخبر شود. در این مطلب به روند کاری این نمایشگر و سنسور (‌فشنگی‌) فشار روغن می‌پردازیم.

فشنگی روغن
فشنگی روغن یا همان سنسور فشار روغن، معمولا در نزدیکی فیلتر روغن قرار می‌گیرد و در مسیر یکی از مجراهای روانکاری پیشرانه است تا روغن با ورود به این قطعه و تغییر و تحولاتی که در آن انجام می‌شود، میزان فشار کاری خود را به نمایشگر مربوطه ارسال کند. کاهش و یا افزایش بی‌دلیل این فشار و یا روشن‌شدن چراغ روغن، می‌تواند از عوامل زیادی مثل کثیفی فیلتر، کاهش سطح روغن، خرابی سنسور، ایراد در اویل پمپ و...‌ باشد که با قرار‌گرفتن در وضعیت اخطار باید به سرعت پیشرانه را خاموش کرده و به دنبال علت آن باشیم.

با روشن شدن چراغ روغن و یا افتادن فشار و یا حتی افزایش بی سابقه فشار روغن در نمایشگر‌های درجه‌ای، باید سریعا خودرو را متوقف کرده و به بررسی بروز این عیب پرداخت.

انواع نمایشگر‌ها
در برخی ‌خودرو‌ها، ایراد در بخش روانکاری با روشن‌شدن چراغ روغن به اطلاع راننده می‌رسد. در این حالت در فشنگی یک اتصال برقرار شده و در نتیجه منجر به تشکیل یک مدار ساده و در نهایت روشن‌شدن چراغ اخطار خواهد شد.
روغن از سوراخ فشنگی بالا می‌رود و چون فشار بالایی دارد، دیافراگم داخل فشنگی را به بالا حرکت می‌دهد، با حرکت دیافراگم، پلاتین‌های اتصال‌دهنده از هم دور می‌شوند و در نتیجه جریان برق این قطعه قطع خواهد شد. اما با کاهش فشار روغن و در پی آن پایین‌آمدن دیافراگم داخل فشنگی، دو پلاتین درون آن با هم اتصال برقرار کرده و در نتیجه جریان برقرار شده و چراغ روغن روشن خواهد شد.

یک فشنگی روغن که روغن از سوراخ انتهایی به داخل آن وارد می‌شود.

با بالا آمدن روغن و حرکت دیافراگم رو به بالا، پلاتین‌های برقرار کننده جریان از هم دور شده و چراغ خاموش خواهد شد. به محض کاهش فشار روغن که می‌تواند ناشی از یکی از عوامل گفته شده باشد، دیافراگم به پایین آمده و در نتیجه اتصال دو پلاتین برقرار می‌شود و چراغ اخطار روغن روشن خواهد شد.

در برخی خودرو‌ها خصوصا انواع قدیمی، نمایشگر فشار روغن که به گِیج روغن نیز نامیده می‌شود، از نوع عقربه‌ای است. نوع عقربه‌ای نیز می‌تواند به دو صورت الکتریکی و یا مکانیکی باشد که هر‌کدام ویژگی‌ها و خواص مثبت و منفی خود را دارند. در نوع مکانیکی، روغن از طریق یک اتصال از روی بدنه و بلوک موتور به کمک یک لوله فلزی که معمولا از جنس آلومینیوم و یا مس است و یا لوله‌ای پلاستیکی به سمت گیج فرستاده می‌شود که این روغن، درون گیج روغن وارد یک بخش بسته می‌شود و با فشار به صفحه مقابل، آن را به جلو می‌راند. این صفحه مستقیما به عقربه نمایشگر متصل است و با افزایش و یا کاهش فشار روغن و در نتیجه تغییر در وضعیت صفحه متصل به عقربه، عقربه حرکت کرده و در نتیجه میزان فشار روغن از روی گیج به اطلاع راننده خواهد رسید. در این نوع نمایشگر باید مراقب سلامت لوله روغن باشیم چراکه خرابی آن هم منجر به پایین‌آمدن دقت کاری می‌شود و هم سوراخ‌شدن این لوله باعث نشتی روغن و آلودگی و سپس کاهش سطح روغن موتور و بروز مشکلات دیگری خواهد شد. ضمن اینکه این مدل نمایشگر محدودیت‌هایی در استفاده و جانمایی در داشبورد و مجموعه نمایشگر و... خواهد داشت.

خروجی روغن در یکی از مسیر‌های عبور روغن ‌روی بدنه موتور، از طریق لوله فلزی و یا پلاستیکی به سمت نمایشگر و درجه فرستاده می‌شود. در این قطعه، روغن در یک فضای بسته به صفحه فنری شکل موجود در درجه نمایشگر فشار آورده و عقربه متناسب با فشار روغن جابه‌جا می‌شود و از این طریق راننده وضعیت فشار این روانکار حیاتی موتور را می‌تواند کنترل کند.

اما در نوع برقی با نمایشگر عقربه‌ای، روغن همانند مدل چراغ‌دار، وارد یک فشنگی یا همان سنسور فشار روغن شده و دیافراگم داخل فشنگی را حرکت می‌دهد. در بالای دیافراگم یک صفحه سیم‌پیچ قرار دارد که یک لغزنده روی آن حرکت می‌کند و بسته به اینکه در کدام نقطه از سیم‌پیچ قرار بگیرد، مقاومت نهایی خروجی از سیم، متفاوت خواهد بود. لغزنده با حرکت دیافراگم، روی صفحه سیم‌پیچ جابه‌جا می‌شود و مقاومت تغییر خواهد کرد. از این رو، عقربه نیز در داخل نمایشگر با تغییر در مقاومت، جابه‌جا می‌شود و به این ترتیب راننده می‌تواند از میزان فشار روغن درون موتور مطلع شود.

در نمایشگر‌های درجه‌ای برقی، روغن مثل فشنگی‌های چراغ دار، دیافراگم داخل فشنگی را جابه‌جا می‌کند و با جابه‌جایی دیافراگم، لغزنده ‌ روی صفحه سیم پیچ شده جابه‌جا می‌شود. در نتیجه با جابه‌جایی این لغزنده، مقاومت نهایی خروجی تغییر خواهد کرد و از این رو، عقربه نیز در داخل نمایشگر تغییر وضعیت داده و جابه‌جا می‌شود.

نویسنده: علیرضا داودی