محل قرارگیری پیشرانه و اثر آن در خوش‌دستی خودرو

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، این قلب تپنده در بخش‌های مختلف صنعت خودروسازی تا امروز در جایگاه‌های مختلفی قرار داشته و بر اساس این وضعیت، رفتار‌های ویژه‌ای به خودرو بخشیده است. برای مثال، روزگاری پیشرانه در اتوبوس‌ها در بخش جلو بود تا اینکه بعد از گذشت نزدیک به 5 دهه این قلب تپنده به عقب منتقل شد. در خودروهای سواری نیز ممکن است موتور در جلو، عقب و یا حتی وسط جا خوش کرده باشد که در این مطلب نگاهی داریم به این نحوه جایگیری، خصوصیات آن و رفتارهایی که از این قرارگیری ناشی خواهد شد.

عقب، جلو یا وسط؟
در خودروهای سواری بسته به کاربری و رده‌ای که در آن قرار دارند، می‌تواند موتور در وسط یا جلو و یا عقب قرار داشته باشد. این نحوه جایگیری همان‌طور که گفته شد، به موارد مختلفی بستگی دارد که باز هر کدام را می‌توان زیرمجموعه دیگری قرار داد. برای مثال، می‌توان گفت مهم‌ترین و اثر‌گذارترین فاکتور در این بین، رده و نوع خودرو است که باید از این مورد به انواع خودرو سواری خیابانی، انواع شاسی‌بلند و وانت‌بار‌ها، اسپرت خیابانی، سوپر‌اسپرت و... یاد کرد. در این میان باز قیمت و البته سنت نیز اثرگذار خواهد بود. به این معنی که قرارگیری موتور در جایی غیر از جلو خودرو، منجر به افزایش قیمت آن خواهد شد. همچنین برخی شرکت‌ها مثل فراری، لامبورگینی و پورشه، اکثر ساخته‌هایشان چون خواص اسپرتی بالایی دارند، به طور سنتی پیشرانه را در عقب و یا وسط قرار می‌دهند. در این میان می‌توان گفت قرارگیری پیشرانه در جایی غیر از جلو در خودروهای شاسی‌بلند و یا وانت‌ها تا حدودی از نظر فنی و مهندسی، محال خواهد بود.

موتور جلو
رایج‌ترین و فراگیر‌ترین محل قرارگیری موتور به واسطه تولید بیشترین خودرو خیابانی در تاریخ صنعت خودروسازی به این محل قرارگیری پیشرانه اختصاص دارد. در گذشته که پیشرانه‌ها تا 6 سیلندر به شکل گسترده‌ای به صورت خطی طراحی و تولید می‌شدند، قرارگیری موتور در جلو باعث طویل‌شدن دماغه خودرو می‌شد که این حالت تا پیدایش پیشرانه‌های خورجینی با تعداد سیلندر کمتر و قرار‌دادن موتور به شکل عرضی، ادامه داشت. گفته می‌شود در حدود 98 درصد از خودروهای تولیدی، پیشرانه در جلو قرار دارد که دلیل آن هم عرضه انبوهی از خودروهای امروزه به صورت دیفرانسیل جلو و از نوع خیابانی است. این جایگیری در کنار مزایایی مثل ارزان‌تر تمام‌شدن، طراحی راحت‌تر، استهلاک و شتاب بهتر با وجود پیشرانه‌های ضعیف‌تر و... از نظر مواردی مثل هندلینگ و تقسیم وزن نیز دارای ایراد است که این دو عیب در انواع دیفرانسیل عقب کمی کمرنگ‌تر است. از دیگر معایب این نوع از خودروها در زمان ترمزگیری است که چون وزن بیشتر خودرو در جلو متمرکز شده، در حین ترمزگیری با انتقال وزن رو به جلو، عمل کاهش سرعت با سختی بیشتری انجام می‌شود. این اتفاق به خودی خود ایرادی ندارد اما چون وزن از روی محور عقب برداشته می‌شود، اثر ترمز این محور کاسته شده و قسمت اعظم فشار کار ترمزگیری ‌روی محور جلو خواهد آمد.

موتور وسط
در این حالت موتور خودرو در وسط اتومبیل قرار دارد که به معنی قرارگیری پیشرانه بین دو محور خودرو است. این حالت گفته می‌شود بهترین تقسیم وزن و به دنبال آن بهترین هندلینگ را نسبت به دو نوع دیگر ایجاد می‌کند هر چند که دسترسی به پیشرانه در این حالت برای تعمیر سخت‌تر شده و البته فضای داخلی خودرو را به قدری تنگ می‌کند که اکثر خودروهای با موتور وسط دارای ظرفیت 2 نفر هستند یا در نهایت ترکیب 2+2 را دارند. نکته جالب در خصوص خودروهای دارای موتور وسط این است که همان قدر که این خودروها دارای هندلینگ و پایداری بالایی هستند، اگر دچار بی‌تعادلی و چرخش به دور محور عمودی خودرو یا همان اسپین‌شدن شوند، سخت‌تر از دو نمونه دیگر قابل کنترل بوده و به مسیر صحیح حرکت برمی‌گردند که دلیل آن هم نزدیکی نقطه ثقل یعنی موتور به محور عمودی خودرو است. از دیگر معایب این نحوه قرارگیری به همان بحث ترمزگیری و شتاب‌گیری که در خودروهای دیفرانسیل جلو ذکر شد نیز اشاره می‌شود که البته شدت این قضیه در این خودروها به خاطر تقسیم وزن بهتر و وجود بخش زیادی از وزن روی محور عقب، کمتر است.

موتور عقب
در این حالت، پیشرانه بالا و یا حتی پشت محور عقب جای می‌گیرد که از شایع‌ترین خودروها از این نوع را می‌توان اکثر پورشه‌ها نام برد. این نوع از جایگیری پیشرانه تا حدودی از دو نوع دیگر حرفه‌ای‌تر بوده و مناسب برای خودروهای سوپر‌اسپرت و پر‌قدرت است چرا‌که وزن بالای پیشرانه روی محور عقب، مانع از هرزگردی چرخ‌های محرک در حین شتاب‌گیری‌ها شده و از طرفی چون مسیر انتقال قدرت، کوتاه است، اتلاف توان تولیدی تا رسیدن بر سر چرخ‌ها نیز کمتر خواهد بود. از طرفی چون پیشرانه تا حد ممکن عقب کشیده شده است، فضای داخل کابین به تنگی خودروهای موتور وسط نبوده و امکان طراحی اتاق به صورت 2+2 نیز به راحتی ممکن خواهد بود. هر چند تقسیم وزن خودروهای موتور عقب به‌خوبی انواع موتور وسط نیست اما هندلینگ این خودروها در دستان راننده‌های حرفه‌ای بالاتر از دو نوع دیگر است. در این خودروها امکان سرخوردن بخش عقب در پیچ‌های شدید و یا در زمان گاز دادن به پیشرانه وجود دارد که هرچند برای افراد مبتدی می‌تواند یک عیب و زمینه‌ساز خطر باشد اما برای رانندگان حرفه‌ای و افراد مسلط یک مزیت نمایشی به شمار می‌رود.

نویسنده: علیرضا داودی

برای اطلاع از جدیدترین اخبار جهان خودرو به کانال عصر خودرو در روبیکا بپیوندید.