لوگوی BMW چطور طراحی شد؟!

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، هر شرکت و یا کمپانی بخصوص شرکت‌های خودروسازی بزرگ برای خود لوگو و یا آرم مخصوص به خود را دارند که با آن لوگو شناخته شده و به نوعی جهانی می‌شوند. یکی از شرکت‌های خودروسازی مشهور در دنیا که برای خود لوگویی خاص و زیبا دارد شرکت BMW است که در پشت لوگوی خود تاریخچه‌ای جالب را پنهان کرده است. امروز باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد تا از این تاریخچه جالب پرده بردارد، پس پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را از دست ندهید.

معرفی شرکت بی ام و
شرکت بی ام و بدون شک یکی از مشهورترین شرکت‌ها در عرصه خودروسازی است که شهرتی جهانی دارد. اگرچه شهرت و آوازه بی ام و، بیشتر به دلیل تولید اتومبیل‌های اسپرت با طراحی‌های خاص و زیباست که خصوصا در چند دهه اخیر وارد بازار شده اند، اما این شرکت تاریخچه‌ای 90 ساله دارد و نمونه‌های اولیه خودرو‌های آن هنوز هم از شاهکار‌های صنعتی محسوب می‌شوند.

بِ‌اِم‌وِ (به آلمانی: BMW) که کوتاه‌شدهٔ عبارتِ «بایِریشه موتورن وِرکه» (به آلمانی: Bayerische Motoren Werke) است و در فارسی معمولاً بِ‌اِم‌وِ تلفظ می‌شود، به‌معنای صنایع موتوریِ بایرن است، یک شرکت خودروساز آلمانی است، که از تولیدکنندگان بنام خودرو‌های لوکس و موتورسیکلت در جهان به شمار می‌آید. دفتر مرکزی این شرکت در شهر مونیخ قرار دارد.

تاریخچه لوگوی ب. ام. و، از خیال تا واقعیت

دو داستان در مورد لوگو و علامت تجاری ب. ام. و نقل می‌شود که هرکدام روایت خود را از خانه‌های آبی و سفید این لوگو بیان می‌کند. براساس یکی از این روایت‌ها این لوگو از پره‌های پروانه موتور هواپیما در حال چرخیدن، الهام گرفته شده است. روایت دیگر این آرم را به ایالت بایرن، محل تولید محصولات ب. ام. و مربوط می‌داند. با نگاهی دقیق‌تر به منابع موجود و زمینه‌های تاریخی می‌توان فهمید کدام از این دو روایت غیرواقعی و کدامیک از لحاظ تاریخی اعتبار بیشتری دارد.

داستان اول از مقاله‌ای شروع شد که سال 1942 در نشریه ورکزایتشریف ب. ام. و چاپ شد. نویسنده این مقاله ویلهلم فارنکوپف مدیر وقت بخش مطبوعات و رسانه‌های ب. ام. و بود. او در مقاله خود نوشته بود چطور مهندسان ب. ام. و برای طراحی موتور هواپیما و برای الهام گرفتن، پشت میز طراحی خود نمی‌مانند و به باند فرودگاه و آشیانه هواپیما‌ها می‌روند.

او در آن مقاله که مایه شاعرانه‌ای هم داشت تصویری از مهندسان ب. ام. و ترسیم کرد و در توصیف این تصویر نوشت «او مقابل هواپیما و رو به موتور هواپیما می‌ایستد و به این محصول فنی که هنرمندانه هم تولید شده می‌اندیشد. همچنان که پروانه موتور زیر اشعه آفتاب می‌چرخد و به درخشش درمی‌آید، نیروی جادویی موتور با سیلندر‌های فلزی در مقابل آبی درخشان آسمان می‌درخشد، آسمانی که مقصد نهایی‌اش هم همانجاست.»

فارکنپوف در چند جای دیگر این مقاله باز هم به ارتباط پره‌های پروانه موتور هواپیما و آسمان آبی اشاره کرد. مثلاً اینکه چطور پروانه موتور ب. ام. و زیر نور آفتاب می‌درخشد و اینکه وقتی مهندس ب. ام. و در آن تصویر خیالی به پروانه در حال چرخش نگاه می‌کند همزمان آسمان آبی را هم از لای پره‌های پروانه می‌بیند.

«او سه حرف ب. ام و را می‌بیند که در بازتاب پره‌های پروانه ظاهر می‌شوند. او این تصویر را می‌گیرد و با یک طرح آن را جاودان می‌کند؛ و سپس لوگوی کمپانی متولد می‌شود. دو مخروط نقره‌ای تبدیل به خانه‌های سفید می‌شوند و با ترکیبی از خانه‌های آبی لوگوی سفید و آبی کمپانی ب. ام. و را تشکیل می‌دهند.»

به نظر خود فارنکوپف، چنین توضیحی برای اینکه لوگوی ب. ام. و چطور طراحی شده بسیار منطقی بود. با این که تعبیر شاعرانه فارنکوپف اغوا کننده بود، اما با وجود چند اشتباه تاریخی این روایت نمی‌تواند منطقی باشد.

ب. ام. و اولین موتور هواپیمای خود را در ماه مارس 1918 آزمایش کرد، یعنی دست کم شش ماه بعد از آن که لوگوی این شرکت طراحی شده بود. همچنین، فارنکوپف در مقاله خود به یک موتور 320 اسب بخار (BMW Va) به عنوان اولین موتور هواپیما ساخت ب. ام و ساخت اشاره می‌کند، در حالی که تولید این موتور از سال 1927 شروع شد و اولین موتور هواپیما که ب. ام و تولید کرد ایلا (BMW Illa) نام داشت که 185 اسب بخار قدرت داشت.

از این گذشته، پروانه‌های موتور‌های ب. ام. و را اصلاً ب. ام و نمی‌ساخت. ضمن این که جرقه اولیه چنین روایتی از لوگوی ب. ام. و زمانی شکل گرفت که روی یکی از نشریات ب. ام. و تصویر هواپیمایی را انداخته بودند که در حال پرواز به طرف بیننده است و عبارت ب. ام. و روی پروانه‌های آن نقش بسته است. این پوستر در اولین شماره این نشریه در سال 1929 منتشر شد یعنی دوازده سال بعد از اینکه لوگوی ب. ام و طراحی شد.

فارنکوپف که اصرار داشت آرم ب. ام. و از پروانه موتور الهام گرفته شده است، در انتهای مقاله خود همچنین نوشت «البته رنگ آبی و سفید این لوگو بطور اتفاقی یادآور شهر محل تولید خود یعنی بایرن هم هست.»

روایت بایرن

این که یک شرکت در طراحی آرم خود از رنگ‌هایی استفاده کند که به سمبل محل تولید آن اشاره کند، امری طبیعی است و البته شواهدی موجود است که این ارتباط را درباره آرم ب. ام. و مستند می‌کند.

در مدارک ثبت اولیه کمپانی در مورد دامنه فعالیت ب. ام. و مواردی از قبیل: «تولید وسایط کشاورزی، هواپیما، وسایل نقیله آبی، اتومبیل، دوچرخه، لوازم جانبی خودرو و دوچرخه، موتور‌های ثابت با سوخت جامد، مایع و گاز، و قطعات و لوازم جانبی آنها» دیده می‌شود. از این نوشته می‌توان فهمید که دامنه کاری ب. ام. و از ابتدا بر تولید موتور هواپیما متمرکز نبوده و بنابراین خیلی بعید است که لوگوی کمپانی را مرتبط با موتور هواپیما طراحی کرده باشند.

از طرف دیگر، کمپانی ب. ام. و در ابتدا زیر مجموعه کمپانی دیگری به نام رپ موتور (Rapp Motorenwerke GmbH) بود که در ژوییه سال 1917 به ب. ام و تغییر نام داد و تمام متعلقات کمپانی رپ موتور هم در اختیار ب. ام. و قرار گرفت. لوگوی کمپانی رپ شامل سر یک اسب سیاه بود (Rapp به معنی اسب سیاه) و دور آن هم یک دایره بود. یعنی لوگوی این کمپانی کاملاً به نام آن می‌خورد، بنابراین می‌توان حدس زد که قاعدتاً باید همان منطق سر راست در طراحی لوگوی ب. ام و هم به کار رفته باشد.

از همه گذشته از آنجایی که در اسم تجاری ب. ام. و به بایرن اشاره شده (Bayerische Motoren Werke)، بنابراین بطور منطقی باید ارتباطی بین نام کمپانی با لوگوی آن دیده شود.

منطق پولادین، افسانه شیرین‌

براساس شواهد موجود منطقی‌تر به نظر می‌رسد که فرض کنیم هنگامی که مدیران ب. ام. و در سال 1917 لوگوی این شرکت را طراحی می‌کردند، هیچ تصویری از پره‌های پروانه موتور هواپیما در ذهن خود نداشتند. بلکه براساس منطقی که لوگوی شرکت رپ موتور طراحی شده بود، آرم ب. ام.و را طراحی کردند و ترکیب رنگ آبی و سفید هم اشاره‌ای به رنگ ملی بایرن یعنی محل تولید محصولات ب. ام. و است.

روایت پره‌های پروانه از سال 1929 شکل گرفت و عده‌ای بر این باورند که پیش کشیدن چنین تعبیری از لوگوی ب. ام. و عمدی بود و خود این شرکت در اواخر دهه 1920 برای تبلیغ، به چنین ایده‌ای پر و بال داد.

اما واقعیت هر چه باشد این روایت هم حدود 75 سال است طرفداران زیادی پیدا کرده است. اگر هدف ب. ام. و این بوده که ما هنگام تماشای آرم این کارخانه به جای آنچه الهام بخش طراح بوده به یاد پره‌های پروانه موتور هواپیما و آسمان آبی بیفتیم، باید گفت؛ پرفروش‌ترین سازنده ماشین‌های لوکس جهان تا حد زیادی موفق شده است.