کاهش مصرف بنزین با تک نرخی شدن، رویایی که تعبیر نشد

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از فارس، در یک ماه اخیر و بعد از تک نرخی شدن بنزین، بسیاری از مقامات ارشد وزارت نفت در مصاحبه با رسانه ها، اعلام کرده‌اند که انتظار دارند با حذف سهمیه بندی بنزین، مصرف این فرآورده نفتی کاهش یابد.

به عنوان مثال، بیژن زنگنه، وزیر نفت در مصاحبه با هفته نامه «صدا» (23 خرداد) گفت: «منفعت بزرگ تک نرخی شدن بنزین این بود که فساد برداشته شد. البته مصرف هم معتدل می شود و در مجموع به نفع خود مردم خواهد بود».

با این وجود و همان طور که پیش بینی می شد، نه تنها این امر محقق نشده است، بلکه میزان رشد مصرف بنزین کشور نسبت به شرایط قبلی (وجود سهمیه بندی بنزین) افزایش یافته است.

آمارهای منتشر شده توسط وزارت نفت حاکی از آن است که متوسط مصرف بنزین کشور در سه ماه ابتدای امسال، 71.6 میلیون لیتر در روز بوده است که 3 درصد بیشتر از متوسط مصرف بنزین کشور در مدت مشابه سال قبل است.

همچنین میزان مصرف بنزین در خردادماه امسال، 72 میلیون لیتر در روز بوده است که 5 درصد بیشتر از میزان متوسط مصرف بنزین در خردادماه سال قبل است. میزان مصرف بنزین در سه ماه ابتدایی امسال و سال گذشته در جدول زیر آمده است:

جدول - میزان مصرف بنزین کشور در سه ماه ابتدای سال های 93 و 94 (میلیون لیتر در روز)

*چرا پیش‌بینی وزارت نفت درباره کاهش مصرف بنزین بعد از تک نرخی شدن محقق نشد؟

با حذف سهمیه‌بندی بنزین و تک نرخی شدن آن، تنها اهرم انگیزشی مردم برای صرفه‌جویی و کنترل مصرف خود از بین رفت. این در حالی بود که استفاده از ابزار سهمیه‌بندی در کنترل مصرف بنزین از سال 86 تاکنون اثرات چشم‌گیری داشت به گونه‌ای که میزان مصرف بنزین در محدود 60 تا 70 میلیون لیتر در روز در هشت سال اخیر کنترل شد.

همچنین با اجرای این مصوبه، افراد کم مصرفی که در حد الگوی مصرف (سهمیه‌ها)، بنزین مصرف می‌کردند، با افزایش 43 درصدی قیمت بنزین مواجه شدند ولی پرمصرف‌هایی که بیشتر از سهمیه‌ها، بنزین مصرف می‌کردند، با هیچ افزایش قیمتی مواجه نشدند و در عمل به افزایش مصرف تشویق شدند.

از آنجا که قیمت فعلی فوب خلیج فارس با احتساب هزینه های مترتب مانند حمل و نقل و توزیع حدود 2000 تومان است، هر لیتر بنزین تک نرخی فعلی 1000 تومان یارانه دارد و همچنان قیمت بنزین توزیعی در کشور فاصله زیادی با هدف گذاری قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در این زمینه دارد.

با توجه به روند موجود، اخیرا دولت نسبت به کاهش قیمت CNG تا پایان فصل تابستان اقدام کرده است تا بتواند بخشی از تقاضای جدید ایجاد شده برای مصرف بنزین را به مصرف سوخت جایگزین (CNG) هدایت کند و از افزایش چشمگیر میزان مصرف و واردات بنزین در ماه‌های آتی جلوگیری کند.

این اقدام احتمالا می تواند برای مدتی و تا حدودی تاثیر منفی حذف سهمیه بندی بنزین را کاهش دهد، ولی قطعا موجب تحقق رویای وزارت نفت مبنی بر کاهش مصرف بنزین با تک نرخی شدن آن نخواهد شد.