سایه حاشیه‌های رفتاری «ماسک» بر تسلا

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، هفته گذشته یک خبر جهان خودروسازی و فناوری را به لرزه درآورد: « ایلان ماسک قرار است در روزهای آتی از سمت خود به‌عنوان رئیس تسلا کناره‌گیری کند». علت انتشار این خبر اتهام مطرح شده علیه او در رابطه با خبر خصوصی‌سازی شرکت تسلا بود که توسط ماسک اعلام شد. این خبری بود که پس از انتشار، دروغ خوانده شد و ماسک را درگیر جنجال‌های رسانه‌ای کرد و در خطر برکناری قرار داد. اما بر اساس توافقی که بین مقامات تسلا حاصل شده بود، ماسک می‌توانست همچنان بر کرسی مدیرعاملی تسلا تکیه بزند. این در حالی است که او تنها بیش از یک ماه فرصت داشت تا از سمت ریاست هیات‌مدیره شرکتی که خودش آن را بنا نهاده و به یک غول فناوری تبدیل کرده بود، استعفا دهد.

این توافق همچنین از ماسک می‌خواست تا برای سه سال در انتخابات هیات‌مدیره تسلا شرکت نکند. بر اساس یک سند دادگاه، او در ابتدا بدون قبول یا رد شکایت با کمیسیون بورس و اوراق بهادار به توافق رسید تا در راستای حل شکایت‌ها مبلغ 20 میلیون دلار پرداخت کند. این شرکت همچنین موافقت کرد که دو مدیر جدید را برای هیات‌مدیره برگزیند و کمیته‌ای را برای نظارت بر فعالیت‌های ایلان ماسک خصوصا در شبکه‌های اجتماعی منصوب کند. اما با کناره‌گیری ماسک پرسش‌هایی مطرح می‌شود؛ اینکه این امر برای تسلا و ماسک به چه معنی است و چه تفاوتی میان مدیرعاملی او و ریاست وی بر هیات‌مدیره وجود دارد؟

بهتر است ابتدا نقش یک مدیر‌عامل را مورد بررسی قرار دهیم. مدیر‌عامل در واقع تصمیم‌گیرنده ارشد یک شرکت است که نقش چهره عمومی آن را نیز ایفا می‌کند. این فرد در واقع مسوول عملکرد کلی شرکت است و نیز باید در برابر سهامداران داخلی و خارجی پاسخگو باشد. مدیرعامل است که تعیین می‌کند شرکت وارد چه کسب‌و‌کاری شود و اینکه باید توازن میان سرمایه‌گذاری کنونی و آتی را ایجاد کند. مطالعاتی که از سوی دانشگاه هاروارد انجام گرفته است نشان می‌دهد که مدیران عامل 25 درصد از زمان کاری خود را برای مذاکره با دیگر طرف‌ها در راستای ایجاد روابط تجاری، 25 درصد برای بررسی عملکرد تجاری واحد‌ها، 16 درصد را صرف فرهنگ‌سازی و 21 درصد را صرف تعیین استراتژی می‌کنند.

اکنون تمرکز بیشتر ماسک در کسوت مدیرعاملی تسلا و افزایش تعهدش از این طریق می‌تواند به او کمک کند تا اغلب زمان خود را بر فعالیت‌های روزانه شرکتش که البته حوزه تخصصی او نیز است اختصاص دهد و با خروج از روند پاسخگویی به سهامداران وجهه خود را بازسازی کند. ماسک به‌عنوان فردی شناخته می‌شود که خود با حضور بر خطوط تولید به افزایش و ارتقای تولید کمک می‌کند؛ اقدامی که برای مدیران عامل کم سابقه است. با این شرایط او زمان بیشتری پیدا می‌کند تا در جریان نحوه تولید و نظارت بر آن قرار بگیرد.

اما نقش رئیس هیات‌مدیره در واقع مشاوره و نظارت بر تیم مدیریت شرکت است. در حالی که نقش مدیرعامل بیشتر مربوط به تصمیم‌گیری و مسوولیت‌ها است، رئیس یک شرکت باید خویشتندار، صبور و در دسترس باشد تا به نتایجی دست یابد که سهامداران را راضی نگه دارد. ماسک در طول 14 سال گذشته ریاست هیات‌مدیره را بر عهده داشته است که نتیجه آن نارضایتی برخی از سهامداران از اقدامات او بود. برخی از این سهامداران به مانند جینگ ژائو در تابستان سال جاری خواستار آن شده بودند تا ماسک با یک فرد مستقل جایگزین شود. او ایفای نقش همزمان ماسک به‌عنوان مدیرعامل و رئیس را تنها برای روزهای ابتدایی این شرکت مناسب دانسته است. با این حال هیات‌مدیره با این پیشنهاد مخالفت کرد.

در شرایطی که ماسک در تسلا دارای متحدان قابل‌توجهی نیز است، کناره‌گیری او از سمت ریاست هیات‌مدیره می‌تواند برای تسلا بسیار تاثیرگذار باشد. هفته گذشته سهام این شرکت با کاهش 14 درصدی روبه‌رو بوده است. البته برخی از اقدامات ماسک نیز در بروز این نابسامانی تاثیرگذار بوده است. تصاویری که از او در حال استعمال ماریجوانا منتشر شد موجب شد برخی از سهامداران در رابطه با شخصیت بی‌ثبات او نگران شوند. اما تنها چند روز بعد از این جنجال‌ها، انتشار خبر ابقای ماسک به‌عنوان رئیس هیات‌مدیره باعث شگفتی همه شده است. او که قرار بود در توافق با کمیسیون بورس و اوراق بهادار و با پرداخت جریمه 20 میلیون دلاری از سمت ریاست تسلا کناره‌گیری کند، اکنون با حمایت هیات‌مدیره خود این توافق را رد کرده و قرار است در این سمت باقی بماند. اکنون ریسکی که تسلا را تهدید می‌کند آن است که در صورت پیروزی کمیسیون در دادگاه ایلان ماسک باید از هر دو سمت مدیرعامل و ریاست تسلا کنار گذاشته شود.

این هفته اما با افزایش اطمینان سهامداران از اینکه ماسک در سمت خود باقی خواهد ماند و یافتن مکانیزم‌هایی در برابر رفتارهای نابه‌هنجار او، ارزش سهام تسلا با جهش مواجه شد. قرار است که هیات‌مدیره با دقت رفتار ماسک را تحت نظر بگیرد و همچنین کمیته‌ای برای نظارت بر فساد تشکیل شود. البته مشخص نیست که این کمیته تا چه حد می‌تواند موثر عمل کند چرا که ماسک دارای رفتارهای غیر قابل پیش‌بینی و نفوذ گسترده‌ای در شرکت تسلا است.