آزمایشگاه سیالات در خودرو

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، در این مطلب می‌خواهیم نگاهی به اهمیت و مشکلات ناشی از کمبود این مایعات در پیشرانه و اطراف آن داشته باشیم تا در شماره‌های آتی به مایعات به کار رفته در قسمت‌های دیگر خودرو و اهمیت آنها بپردازیم.

آب، مایه حیات خودرو ‌

بسیار شنیده‌ایم که آب مایه حیات است. این مایع که در خودرو نیز وجود دارد، نقش بسیار مهمی در سلامت و کارکرد پیشرانه (‌جدا از خودرو‌های هوا‌خنک‌) دارد و بدون آن موتور خودرو بیش از چند دقیقه نمی‌تواند کار کند و به سرعت متوقف خواهد شد و آسیب‌های جدی خواهد دید. هر چند که چک‌کردن سطح آب رادیاتور بسیار ساده است و چند دقیقه طول می‌کشد اما با این حال از سوی بسیاری از افراد نادیده گرفته می‌شود.
اگر فکر می‌کنید که خودرو شما از این نظر دارای مشکلی نیست و اصطلاحا آب کم نمی‌کند، باید بدانید که شایع‌ترین علت سوختن واشر سرسیلندر همین کمبود آب در سیستم خنک‌کاری موتور است و علت‌های دیگری مثل تاب برداشتن سرسیلندر و ... در موارد بسیار کمتری اتفاق می‌افتد.
کمبود آب می‌تواند ناشی از خرابی درب رادیاتور، پارگی شیلنگ‌ها، نشتی از ناحیه خود رادیاتور و... باشد ضمن اینکه بروز اشکالاتی در واتر پمپ، فن یا پروانه خنک‌کننده و ترموستات خودرو نیز می‌تواند باعث گرم شدن بیش از حد آب و سوختن واشر سر‌سیلندر و حتی آسیب جدی به سر‌سیلندر شود. برای همین حداقل در بازه‌های 2 یا 3‌روزه، آب رادیاتور خودرو خود را در حالت کاملا سرد
کنترل کنید؛ چرا که نه‌تنها در حالت گرم خطرناک است، بلکه در این وضعیت به خاطر افزایش حجم آب، نمی‌توان سطح آن را به طور دقیق کنترل کرد.
اگر خودرو شما دارای منبع انبساط رادیاتور است، از سلامت کارکرد آن از نظر نشتی و برگشت دوباره آب به داخل رادیاتور، مطمئن شوید. در ضمن همیشه درون سیستم خنک‌کاری خودرو، از ضد‌یخ که به عنوان ضد‌جوش نیز هست، استفاده کنید.

روغن، خون در رگ‌های پیشرانه‌

اگر آب را مایه حیات موتور بدانیم، روغن را باید به خون آن تشبیه کنیم. مشکل در ناحیه خنک‌کاری، همیشه از بالای موتور خود را نشان می‌دهد و این در حالی است که مشکل در روغن‌کاری موتور، از پایین آن سر باز می‌کند. روغن موتور علاوه بر اینکه در خنک‌کاری پیشرانه نیز اثر دارد اما در اصل به عنوان روانکار در پیشرانه استفاده می‌شود و به همین خاطر، کمبود آن می‌تواند خسارات سنگینی به بار آورد. چک‌کردن سطح روغن باید چند دقیقه بعد از توقف خودرو صورت بگیرد تا روغن از مجاری کاری خود به کارتل برگردد و اطلاعات دقیق‌تری از میزان روغن موجود در پیشرانه به ما بدهد. ضمن اینکه برای این کار باید خودرو در یک حالت افقی قرار بگیرد تا در برآورد نیاز موتور به روغن دچار اشتباه نشویم. کمبود روغن می‌تواند ناشی از نشتی آن از قسمت‌هایی مثل سر میل‌لنگ، قالپاق سوپاپ و یا روغن‌سوزی در موتور باشد.
ضمن اینکه خرابی پمپ روغن هر چند شایع نیست اما می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی در خودرو شود. روغن در کارتل قرار دارد و با ضربه‌های شاتون و لنگ‌های میل‌لنگ به اطراف و جداره سیلندر پاشیده می‌شود. همچنین قسمت‌های بالایی موتور نیز توسط اویل پمپ، روغن‌کاری می‌شود. کمبود روغن در دور‌های بالا‌تر موتور و زمانی که پیشرانه تحت فشار است، خود را بیشتر نشان می‌دهد. با کم‌شدن روغن در کارتل، روغن‌کاری یاتاقان‌ها به درستی صورت نمی‌گیرد و با کمی افزایش فشار، باعث پاره شدن لایه روغن بین یاتاقان‌ها و میل‌لنگ می‌شود و در نتیجه باعث قرمز شدن یاتاقان‌ها و یاتاقان زدن موتور می‌شود. در نتیجه میل‌لنگ دچار مشکل شده و باید موتور از پایین سرویس شود.
در حالت شدیدتر می‌تواند باعث قفل شدن شاتون در میل‌لنگ شده و باعث شود تا به جای اینکه شاتون در دور محور میل‌لنگ بچرخد، در آن قفل شود و در نتیجه شکسته و از بغل موتور خارج شود که به این اتفاق در اصطلاح عامیانه، دست در آوردن موتور گفته می‌شود. بروز این حالت هزینه‌های بسیار سنگین تعویض بلوک سیلندر را در پی دارد که گاهی مواقع منجر به تعویض کل مجموعه موتور نیز خواهد شد.

* مهندس علیرضا داودی