رویای خودرو پاک!

به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو» به نقل از روزنامه ایران، در این گزارش که در شماره روز پنجشنبه بیست و ششم شهریور 1394 خورشیدی به قلم شاهرخ صالحی کرهرودی انتشار یافته است، می خوانیم: البته سال گذشته قائم مقام وقت سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران مانع اصلی ورود تاکسی های هیبریدی به ناوگان را، نبود هیچ خودروی هیبریدی در فهرست واردات خودرو به کشور اعلام کرده و گفته بود که اخیراً دو مدل از این خودروها در فهرست واردات قرار گرفته و امیدواریم مدل های دیگر نیز مورد تایید قرار گیرد و زمینه ورود این خودروهای پاک به کشور فراهم شود.
در حالی که تعرفه ورود خودروی خارجی به کشور بین 40 تا 55 درصد تعیین شده است، اما حذف سود بازرگانی برای واردات خودروهای هیبریدی، تعرفه ورودی این خودروها را به 4 درصد کاهش داده است و همین مساله موجب تشویق واردکنندگان برای ورود خودروهای هیبریدی به کشور شده است، اما تعیین این مشوق ها برای ورود خودروهای هیبریدی چه تاثیری بر محیط زیست و شرایط آلودگی هوا دارد؟ اتوبوس ها و خودروهای سبک هیبریدی به علت تبدیل سوخت فسیلی به هیدروژن در جریان احتراق موتور و استفاده از انرژی الکتریکی در کنار انرژی حاصل از سوخت فسیلی به خودروهای پاک در دنیا مشهور هستند و استفاده از این خودروها سالیان زیادی است که در کشورهای امریکا، برزیل، اسپانیا، آلمان و ژاپن رواج دارد. موضوع ورود این خودروها به کلانشهرهای آلوده کشور هم از ابتدای دهه 90 مطرح شد و تاکنون بجز دو دستگاه اتوبوس و تعدادی خودروی سواری هیبریدی لوکس خبری از به کارگیری این خودروها در کشور نبوده است. با این حال سوال اینجاست که خودروهای هیبریدی چه مزیتی دارند و به کارگیری این خودروها در کشور با چه چالش هایی همراه است؟
**اتوبوس هیبریدی چیست؟
سال 92 بود که نخستین دستگاه اتوبوس سه کابین هیبریدی(متروباس) به کشور وارد شد و پس از انجام مونتاژ و آماده سازی در یکی از کارخانجات خودروسازی در تبریز، به تهران آمد تا در یکی از خطوط اتوبوس تندروی تهران به کار گرفته شود. آن طور که مدیرعامل اتوبوسرانی تهران درباره کارکرد اتوبوس های هیبریدی توضیح می دهد: این اتوبوس ها با استفاده از موتور مکانیکی انرژی الکتریکی تولید می کنند و تنها استارت زدن آن با سوخت گازوئیل آن هم گازوئیل استاندارد یورو 5 صورت می گیرد به همین دلیل میزان آلایندگی این اتوبوس ها در حد صفر است.
پیمان سنندجی اضافه می کند: اتوبوس های هیبریدی تقریباً سه برابر سایر اتوبوس ها عمر مفید دارند و قادر به جابه جایی بیش از 300 مسافر هستند.
از طرفی رئیس مرکز تحقیقات خودرو، سوخت و محیط زیست دانشگاه تهران هم که به عنوان یک طرح پژوهشی مشغول مطالعه بر تولید اتوبوس های هیبریدی بودند، درباره مزایای این اتوبوس ها می گوید: هر چه موتور احتراقی کوچک تر باشد، مصرف سوخت و آلودگی آن هم کمتر خواهد بود، به همین علت در اتوبوس هیبرید نمونه سازی شده، موتور احتراقی 220 کیلوواتی جایگزین موتور 130 کیلوواتی شده است. همچنین این اتوبوس می تواند انرژی جنبشی را هنگام ترمز بازیابد. این خودرو توان محرکه و موتور الکتریکی نیز دارد که انرژی تلف شده را در خود ذخیره می کند تا در جایی که مورد نیاز است، به کار گیرد. برای مثال زمانی که این اتوبوس در جایگاه توقف می کند، موتور احتراقی خاموش می شود و از باتری استفاده و به شکل تمام الکتریک کار می کند.
وحید اصفهانیان ادامه می دهد: به همین علت این خودروها از آلودگی و مصرف سوخت کمتری نسبت به دیگر اتوبوس های فسیلی برخوردارندٰ به طوری که 70 درصد کاهش آلایندگی ها نتیجه هیبریدی کردن این اتوبوس هاست و با اجرایی شدن آن به طور متوسط 30 درصد کاهش مصرف سوخت در سیکل حرکتی اتوبوس درون شهری تهران حاصل خواهد شد. همچنین این نکته هم حائز اهمیت است که اتوبوس هیبرید الکتریکی طراحی شده ، برخلاف نوع گازسوز، نیاز به جایگاه سوخت گیری جدید ندارد. در مجموع می توان گفت که این مزیت های مهم موجب تمایز این اتوبوس نسبت به دیگر اتوبوس ها با سوخت های فسیلی شده است.
اما نکته مهمی که درباره خودروهای هیبریدی وجود دارد، کارکرد بخش احتراقی این خودروها با استفاده از سوخت نفت گاز(گازوئیل) با استاندارد یورو 5 است که البته چنین سوختی در کشور هنوز تولید نمی شود و با وجود همه تلاش هایی که تاکنون انجام شده است تنها پالایشگاه های تندگویان تهران، امام خمینی(ره) اراک و بندرعباس موفق به تولید گازوئیل با استاندارد یورو 4 شده اند و هنوز خبری از تولید گازوئیل با استاندارد یورو 5 نیست.
**مشکل تامین سوخت خودروهای هیبریدی
از زمان ورود دو دستگاه اتوبوس هیبریدی به ناوگان اتوبوسرانی تهران تا زمان ورود این اتوبوس ها به
خط 2 سامانه اتوبوس های تندرو (خاوران - آزادی) حدود 2 سال زمان طی شد. البته مشکل در اتوبوس ها نبود، بلکه نبود سوخت مناسب موجب شده بود تا به کارگیری این اتوبوس ها با مشکل مواجه شود. سنندجی، مدیرعامل اتوبوسرانی تهران درباره مشکل تامین سوخت این اتوبوس ها می گوید که به علت تامین نشدن سوخت مناسب عملاً این اتوبوس نتوانست به شهروندان خدمات رسانی کند و تنها مانع بر سر راه ورود این اتوبوس ها تامین سوخت گازوئیل مطابق با استاندارد یورو 5 بود.
البته بعدها ظاهراً با رایزنی های انجام شده بخشی از مشکل تامین سوخت این خودروها در تعامل بین شهرداری و وزارت نفت حل و قرار شد تعداد اتوبوس های هیبریدی در تهران به 5 اتوبوس افزایش پیدا کند تا سهم آلایندگی اتوبوس ها از هوای تهران قدری کاهش پیدا کند. با ورود اتوبوس های هیبریدی به خطوط اتوبوسرانی تهران، کم کم زمزمه ورود تاکسی های هیبریدی هم به ناوگان حمل و نقل شهری به گوش رسید و این در حالی بود که هنوز مشخصاتی از خودروهای هیبریدی موردنظر برای کاربری تاکسی اعلام نشده است.

**تاکسی های هیبریدی در راه تهران
در حالی که مسئولان شهری تهران ادعا می کردند که تا پایان سال 93 نخستین گروه از تاکسی های هیبریدی به تهران وارد می شوند اما با گذشت حدود 6 ماه از سال 94 هنوز خبری از ورود این خودروها به کشور اعلام نشده است.
البته سال گذشته قائم مقام وقت سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران مانع اصلی ورود تاکسی های هیبریدی به ناوگان را، نبود هیچ خودروی هیبریدی در فهرست واردات خودرو به کشور اعلام کرده و گفته بود که اخیراً دو مدل از این خودروها در فهرست واردات قرار گرفته و امیدواریم مدل های دیگر نیز مورد تایید قرار گیرد و زمینه ورود این خودروهای پاک به کشور فراهم شود.
وی البته اعلام کرده بود که حدود 13 شرکت برای ورود تاکسی های مدرن و استاندارد هیبریدی به تهران اعلام آمادگی کردند و اگر ثبت سفارش هرچه سریعتر توسط شرکت ها انجام شود امید است که بتوانیم تا پایان سال 93 شاهد ورود نخستین سری تاکسی های هیبریدی به ناوگان باشیم.
این وعده ها البته جامه عمل به خود نپوشید، هرچند که محسن سرخو رئیس کمیته حمل و نقل شورای شهر تهران گفته بود که یکی از راهکارهای ما در شورای اسلامی شهر تهران برای کاهش آلودگی هوای شهر، اضافه شدن تاکسی های هیبریدی به ناوگان حمل ونقل شهر بوده است.
سرخو همچنین از برنامه ریزی ها برای ورود 77 هزار تاکسی هیبریدی به خطوط تهران خبر داده و گفته بود: اگر بتوانیم بر اساس برنامه پیش رویم، تا پایان سال 97 بیش از 77 هزار دستگاه تاکسی هیبریدی در شهر تهران آماده جابه جایی مسافران خواهند بود. این اظهارات اما در حالی مطرح شده است که قیمت بالای خودروهای هیبریدی به مانع بزرگی بر سر راه به کارگیری این خودروها تبدیل شده است.
**تاکسی های 90 میلیونی!
در حالی که مسئولان شهرداری تهران از حضور تاکسی های هیبریدی در خطوط حمل و نقلی پایتخت می گویند، اما ابوالفضل قناعتی عضو شورای شهر تهران معتقد است که گرانی خودروهای هیبریدی مانع جدی بر سر راه ورود این خودروها به خطوط تاکسیرانی است.
قناعتی توضیح می دهد: یک تاکسی هیبریدی اگر به تهران برسد تا 90 میلیون تومان قیمت خواهد داشت که این موضوع نیازمند اعتباراتزیاد است.
این عضو شورای شهر تهران با اشاره به جلساتی که با شرکت های خصوصی تاکسیرانی داشته اند، می گوید: این شرکت ها مشکلی برای خرید تاکسی های هیبریدی ندارند اما این نگرانی وجود دارد آنها تاکسی ها را بخرند اما با استقبال رانندگان تاکسی مواجه نشود.
قناعتی با بیان اینکه تا وقتی پراید، پیکان و پژو در ناوگان تاکسیرانی وجود دارد کسی از تاکسی های هیبریدی استقبال نمی کند، می گوید: یک تاکسی خطی حداکثر کرایه ای که از مسافر می گیرد 2 تا 3 هزار تومان است. آنوقت چگونه یک خودروی80 میلیونی را خریداری کند یا در صورت خرابی هزینه های سنگین آن را بپردازد تا زمانی که همان کرایه را با پراید به دست می آورد و تعمیرات آن نیز نیاز به هزینه بالایی ندارد.
عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه حتی پرداخت وام های بالابرای خرید خودروهای هیبریدی برای رانندگان تاکسی به صرفه نیست اضافه می کند: بازپرداخت وام های بالادر توان این رانندگان نیست و دولت و شهرداری باید رانندگان را در این مورد حمایت کنند.
قناعتی با اشاره به اینکه برای ورود این نوع خودروها به ناوگان تاکسیرانی باید خودروسازان داخلی به تکنولوژی تولید این نوع خودرو دست پیدا کنند، تصریح می کند: از سوی دیگر باید ورود خودروهای آلاینده به ناوگان تاکسیرانی نیز دچار محدودیت هایی شود.
**سود بازرگانی صفر درصد برای ورود خودروهای هیبریدی
قناعتی در حالی از قیمت بالای ورود خودروهای هیبریدی به کشور می گوید که البته دولت سود بازرگانی ورود این خودروها را صفر درصد تعیین کرده است و تنها تعرفه گمرکی که به ورود این خودروها تعلق می گیرد همان تعرفه 4 درصد مصوب مجلس شورای اسلامی برای واردات این خودروها به کشور است.
ولی الله افخمی راد، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره اقدامات دولت برای اصلاح تعرفه های گمرکی و حمایت از کاهش آلودگی هوا توضیح می دهد: رعایت محیط زیست، حفظ منابع طبیعی کشور و مساله قیمت ها از جمله مواردی است که در بازبینی تعرفه های مورد توجه قرار گرفته است. به گفته وی ورود خودروهای با حجم بیش از 2500 سی سی همچنان به کشور ممنوع است و تعرفه واردات خودروهای با حجم کمتر از 2500 سی سی بین 40 تا 55 درصد است.
افخمی راد همچنین درباره تعرفه واردات خودرو هم می گوید: تعرفه واردات خودرو هیچ گونه تغییری نداشته است، مضاف براینکه تعرفه واردات خودروهای هیبریدی و برقی در حداقل میزان ممکن یعنی همان 4 درصد است و سود بازرگانی آنها هم صفر درصد تعیین شده است.
اکنون در حالی که دولت برای توسعه استفاده از خودروهای هیبریدی به میدان آمده و سود بازرگانی ورود این خودروها را صفر درصد تعیین کرده است، اما استفاده از این خودروها در کشور به این زودی ها بعید به نظر می رسد. هم اینکه سوخت یورو 5 برای استفاده از این خودروها در کشور وجود ندارد و هم قیمت این خودروها آنقدر بالاهست که فراگیر شدنشان در کشور زمان زیادی می طلبد. در حالی که تولید خودروی یورو 4 هم با کلی اما و اگر در حال انجام است، خودروسازان داخلی هم که بعید است به این زودی ها به سمت تولید خودروهای هیبریدی حرکت کنند.