نقش «کارت سوخت» در توسعۀ CNG و تنوع سبد انرژی بخش حمل‌ونقل

به گزارش  پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از فارس، «تنوع‌بخشی به سبد سوخت» و تعدد مجاری تامین و عرضۀ انرژی یکی از راهبردهای سیاست‌گذاری کلان در کشورهاست. با افزایش تعداد منابع، آسیب‌پذیری سیستم تامین انرژی در شرایط وقوع حوادث طبیعی و یا درگیری‌های داخلی یا بین‌المللی (از قبیل جنگ، تحریم و امثال آن) کمتر می‌شود.

وابستگی بیش از حد سبد سوخت کشور به فرآورده‌های نفتی وارداتی در دهۀ 70 و نیمۀ اول دهۀ 80 سبب شد دشمنان نظام جمهوری اسلامی، این نقطۀ ضعف را شناسایی کنند و درصدد اعمال تحریم واردات بنزین برآیند. اما اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین موجب گردید انگیزۀ مردم برای استفاده از سوخت جایگزین، یعنی گاز طبیعی فشرده ((CNG، افزایش یابد و منابع تامین سوخت کشور متنوع‌تر و توطئۀ دشمنان خنثی شود.

توسعۀ استفاده از CNG بعد از اجرای طرح کارت سوخت تا جایی پیش رفت که در سال 91، بیش از 23 درصد از مجموع مصرف سوخت بنزین و گاز، توسط CNG تامین شد و مصرف این سوخت پاک به روزانه 19 میلیون مترمکعب رسید. این درحالی است که در سال 85 و قبل از اجرای توزیع بنزین با کارت، سهم CNG تنها 2 درصد یعنی معادل 1.4 میلیون مترمکعب در روز بود. این بدان معناست که با سهمیه‌بندی بنزین از طریق عرضۀ کارتی آن، سهم CNG در طول 6 سال، بیش از 11 برابر شده است. نمودار زیر نشان می‌دهد روند جایگزینی CNG، با اجرای سهمیه‌بندی بنزین شتاب گرفت.

گرچه سهمیه‌بندی بنزین با استفاده از کارت سوخت خود به عنوان مشوق موثری برای کاهش استفاده از خودروی شخصی عمل کرد و مصرف بنزین را در سال 86 به شدت کاهش داد، اما تداوم این روند از سال 86 تا کنون، تا حد زیادی مرهون گسترش بهره‌گیری از CNG است.

به‌طور کلی، توسعۀ استفاده از گاز طبیعی فشرده به عنوان جایگزین بنزین مزایای زیادی دارد؛ از جمله:

1- کاهش آلودگی هوا با توجه به آلایندگی کمتر گاز طبیعی
2- صرفۀ اقتصادی بزرگ گاز طبیعی فشرده با توجه به ارزان بودن گاز نسبت به بنزین
3- متنوع شدن سبد سوخت و درنتیجه افزایش امنیت انرژی و کاهش آسیب‌پذیری کشور
4- در اختیار داشتن منابع عظیم گازی و خودکفایی کشور در زنجیرۀ تامین گاز طبیعی فشرده‌شده
5- کاهش وابستگی به واردات بنزین با توجه به عدم پاسخگویی ظرفیت پالایشگاه‌های نفتی کشور در شرایط کنونی

علی‌رغم آنچه در مورد نقش طرح سهمیه‌بندی سوخت با استفاده از کارت هوشمند در توسعۀ این سوخت پاک گفته شد، برخی از مسئولان دولتی چندان موافق ادامۀ استفاده از این سامانه نیستند. کاهش انگیزۀ مردم برای استفاده از کارت‌های سوخت شخصی و سوخت‌گیری با کارت جایگاه‌ها بعد از تک‌نرخی شدن بنزین، باعث شده است برخی مسئولان، تحت تاثیر جایگاه‌داران سوخت، کاهش استفاده از این کارت‌ها را بهانه قرار دهند و عرضۀ کارتی بنزین را پروژه‌ای پایان‌یافته قلمداد کنند.

این در حالی است که حفظ زیرساخت سامانۀ هوشمند برای کاهش آسیب‌پذیری تامین سوخت لازم است؛ چرا که همانطور که گفته شد، می‌توان با اجرای سیاست‌های تشویقی بر بستر این سامانه، استفاده از سوخت‌های جایگزین مانند CNG را توسعۀ داد و با افزایش تنوع سبد سوخت، بر امنیت تامین انرژی کشور افزود. به عنوان مثال دولت می‌تواند با تعریف «الگوی مصرف» بنزین برای هر خودرو (مثلاً 80 لیتر در ماه) و اخذ «عوارض توسعۀ CNG» از مصارف بالاتر از الگو، هزینه‌های مربوط به تولید خودروهای گازسوز و تبدیل خودروی بنزینی به گازسوز را تامین کند و یا برای احداث جایگاه‌های جدید CNG، تسهیلات دهد. در این صورت با توجه به اینکه مردم باید برای مصارف بالاتر از الگوی ماهانه، هزینۀ بیشتری بپردازند، همانند سال‌های ابتدایی سهمیه‌بندی، انگیزۀ کافی برای استفاده از خودروهای گازسوز ایجاد خواهد شد.

بنابراین لازم است دولت در گام اول، از نابودی سامانۀ هوشمند سوخت جلوگیری کند. در گام بعد، دولت می‌تواند با استفاده از بستر کارت سوخت، سیاست‌های تشویقی و تنبیهی را به‌گونه‌ای اجرا کند که مصرف سوخت را کنترل کند و استفاده از سوخت‌های پاک مانند CNG را توسعه دهد.

برای آگاهی از تازه های جهان خودرو، جدیدترین قیمت ها و بازار خودرو ایران اینستاگرام خودرو امروز را دنبال کنید و جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصر خودرو (https://telegram.me/asrekhodro ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.