به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، بازوی پژوهشی مجلس گزارشی تحت‌عنوان «آسیب‌شناسی قانون هوای پاک» در بهمن ماه 1400 منتشر کرد و در ذیل این گزارش به بررسی تعداد خودروهای فرسوده در کشور پرداخت. بررسی اطلاعات منتشر شده در این گزارش نشان می‌دهد تا پایان سال 99 در مجموع حدود 22‌میلیون و 350‌هزار دستگاه انواع خودروی سبک، سنگین و تاکسی در کشور وجود دارد.

از این تعداد حول و حوش یک‌میلیون و 754‌هزار دستگاه خودرو فرسوده محسوب می‌شود. البته سن فرسودگی که در این گزارش به آن استناد شده، طبق ماده 8 قانون هوای پاک مصوب سال 97 در هیات دولت است. اما در سال 99 با شکایت شخصی به دیوان عدالت اداری مبنی بر اینکه سن وسیله نقلیه نمی‌تواند ملاک مناسبی برای تعیین فرسودگی باشد، دیوان عدالت اداری بعد از بررسی رای به ابطال قانون مذکور داد. چندی بعد سازمان محیط‌زیست پیشنهادی در ارتباط با اصلاح ماده 8 قانون هوای پاک به هیات دولت ارائه داد. آن‌طور که در پیشنهاد سازمان محیط‌زیست آمده بود وسایل نقلیه بعد از رسیدن به سن فرسودگی مشمول نظارت‌های بیشتر، مانند دفعات بیشتر مراجعه به مراکز معاینه فنی در طول سال و همچنین افزایش میزان عوارض و مالیات می‌شوند. در این پیشنهاد ذکر شد چنانچه خودرویی به سن فرسودگی برسد و 2بار متوالی در آزمون معاینه فنی مردود شود، این خودرو فرسوده محسوب می‌شود. قانون جدید هوای پاک در خرداد ماه امسال به تصویب هیات دولت رسید. اما در گزارش مرکز پژوهش‌ها آمده است که قانون جدید نیز مانند قانون قدیم اجرا نمی‌شود.

اما چه تعداد خودرو  از هر رده بر اساس قانون قدیم  هوای پاک (فرسودگی بر اساس سن) فرسوده محسوب می‌شوند؟ اطلاعات منتشر شده در گزارش بازوی پژوهشی مجلس نشان می‌دهد تا پایان سال گذشته در مجموع 19‌میلیون دستگاه انواع خودروی سواری شخصی در کشور موجود بود. از این تعداد حدود 760‌هزار دستگاه یعنی حول و حوش 4‌درصد فرسوده محسوب می‌شوند. در بخش خودروی تجاری سبک (وانت) نیز از حدود 2میلیون خودروی در حال تردد در جاده‌ها و خیایان‌های کشور حدود 25‌درصد یعنی نزدیک به 500‌هزار دستگاه فرسوده است. از حدود 130‌هزار اتوبوس و مینی‌بوس در حال رفت‌وآمد در جاده‌ها و خیابان‌های کشور حدود 91‌هزار دستگاه سن فرسودگی را پشت سر گذاشته‌اند. به عبارت دیگر حدود 70 درصد خودروهای موجود در این رده خودرویی فرسوده هستند. بررسی تعداد کامیون، کامیونت و کشنده‌های فرسوده نشان می‌دهد از حدود 900‌هزار دستگاه خودروی تجاری سنگینی که در کشور وجود دارند حدود 27‌درصد فرسوده هستند. به تعبیر دیگر 243‌هزار دستگاه از مجموع کامیون، کامیونت و کشنده در حال حرکت در جاده‌های کشور سن فرسودگی را پشت سر گذاشته‌اند. البته در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به تعداد موتورسیکلت‌های فرسوده نیز اشاره شده است. گزارش بازوی پژوهشی مجلس نشان می‌دهد از مجموع 11‌میلیون و 500‌هزار دستگاه موتورسیکلت موجود در کشور، حدود 90‌درصد آنها یعنی حول و حوش 10‌میلیون و 350‌هزار دستگاه فرسوده است.

بنابراین مشخص است نقش موتور‌سیکلت‌های فرسوده نسبت به خودروهای فرسوده در آلودگی هوای کلان‌شهرهای کشور بسیار پررنگ است.