چانه‌زنی خودروسازان برای تغییر استاندارد آلایندگی

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از همشهری، براساس آیین‌نامه فنی قانون هوای پاک، ارتقای استاندارد آلایندگی خودروهای تولید داخل به یورو5 از ابتدای سال آینده الزامی می‌شود؛ اما انجمن خودروسازان از چندی پیش وارد گود چانه‌زنی با دولت برای تعدیل این الزام شده و 2پیشنهاد ارائه داده است. احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان درباره این 2پیشنهاد گفته است: از دولت درخواست شده تا رفع تحریم‌ها اجرای مصوبه ارتقای استاندارد آلایندگی خودروها به یورو5 را به تعویق بیندازد یا درصورت اصرار در اجرای این مصوبه، نسبت به الزام رعایت این استاندارد در 3محصول «خودروهای مونتاژی در حال ترخیص»، «خودروهای گیربکس اتوماتیک» و «خودروهای گازسوز» استثنا قائل شود.
به‌گزارش همشهری، براساس آیین‌نامه فنی ماده2 قانون هوای پاک مقرر شده بود از ابتدای ‌سال98 تمامی خودروهای داخلی که اکنون غالبا با استاندارد آلایندگی یورو4 تولید می‌شوند، با استاندارد یورو5 تولید و روانه بازار شوند اما در اواخر بهمن‌ماه97 با درخواست خودروسازان و با مساعدت دولت، الزام رعایت این استاندارد به اول سال99 موکول شد. در ادامه عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در نامه‌ای به رضا رحمانی، وزیر صنعت هشدار داد که شرکت‌های خودروسازی باید حداکثر تا پایان‌ سال‌جاری با ارائه مدارک و مستندات کافی و الزامی، تأییدیه انطباق با استاندارد آلایندگی یورو5 را برای تمامی محصولات خود از سازمان محیط‌زیست دریافت کنند.
البته پیش از این نیز بارها سازمان استاندارد در اتمام‌حجت با خودروسازان اعلام کرده بود که برای رعایت این استانداردها کوتاه نخواهد آمد؛ اما هربار با فرارسیدن زمان الزامی‌شدن استانداردها، قرارومدار جدیدی برای تمدید زمان اجرای آنها گذاشته شد. البته از این مسئله نیز نمی‌توان غافل شد که شرایط شرکت‌های خودروسازی ایران در 2سال گذشته کاملا دگرگون شده و با خروج شرکای خارجی و بسته‌شدن درهای واردات، حتی تأمین برخی از قطعات معمولی مورد استفاده در تولید خودرو نیز با مشکلات جدی مواجه شده و همین مسئله، احتمال توفیق خودروسازان در رعایت استانداردهای اجباری 85گانه را به‌شدت کاهش داده است.

هوای پاک در تیررس خودروسازان
پیش از این یکی از شرکت‌های خودروسازی به بهانه محدودیت‌های تحریم و افزایش هزینه‌های تولید خودروهای دیزلی از دولت درخواست کرده بود تا زمان رفع این محدودیت‌ها اجازه حذف فیلتر دوده از محصولات دیزلی این شرکت را صادر کند. مسعود تجریشی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان محیط‌زیست ضمن تأکید بر مخالفت این سازمان با این درخواست به همشهری گفته بود: رواج اهمال‌کاری میان متولیان جلوگیری از آلودگی هوا باعث شده این شرکت نیز چنین درخواستی ارائه دهد، چراکه وقتی در نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی فعال در سطح کلانشهرها سختگیری نمی‌شود و گهگاه شائبه‌هایی در مورد کیفیت سوخت مطرح می‌شود، فضایی به‌وجود می‌آید که اغلب دستگاه‌های متولی مقابله با آلودگی هوا، سختگیری‌ها را کنار می‌گذارند. در این شرایط خودروساز نیز تلاش می‌کند با خروج از شمول رعایت الزامات زیست‌محیطی هزینه خود را کاهش دهد. حالا هم در وضعیتی نسبتا مشابه، انجمن خودروسازان خواستار مساعدت در مسئله‌ای شده که مستقیما با کیفیت هوای کلانشهرها مرتبط است و بازهم محدودیت‌های تحریم را عامل این درخواست اعلام می‌کند. البته در مورد اخیر، خودروسازان دلایلی برای درخواست خود ارائه کرده‌اند که احتمال موافقت دولت با این خواسته را افزایش می‌دهد و راحت‌تر هوای پاک را قربانی مسائل اقتصادی می‌کند.

خودروسازان چه می‌گویند؟
اصلی‌ترین سؤالی که در ماجرای الزامی شدن رعایت استاندارد یورو5 در خودروهای تولید داخل مطرح می‌شود، این است که آیا خودروسازان وطنی می‌توانند باوجود محدودیت‌های تحریم و وضعیت بد اقتصادی به این الزام قانون هوای پاک پایبند باشند و از سوی دیگر آیا وزارت نفت می‌تواند تولید و توزیع سوخت یورو5 را به‌قدری توسعه دهد که بهانه‌ای به دست خودروسازان ندهد یا نه؟ به‌خصوص که دبیر انجمن خودروسازان می‌گوید: این انجمن در بهمن97 تعویق اجرای این استانداردها تا رفع کامل تحریم‌ها را خواستار شده بود و با تمدید یکساله آن توسط دولت، هیچ گشایشی از نظر رفع تحریم‌ها صورت نگرفته است. همچنین احمد نعمت‌بخش در گفت‌وگو با پرشین‌خودرو می‌افزاید: یکی از مشکلات موجود در اجرای مصوبه هوای پاک، عدم‌توزیع سراسری سوخت استاندارد یورو5 است که عملا رعایت استاندارد توسط خودروسازان را بی‌اثر می‌کند. از سوی دیگر، هم‌اکنون خودروسازان در ارتقای استاندارد خودروهای اتومات و گازسوز به یورو5 با مشکل مواجه‌اند؛ چراکه دستیابی به استاندارد یورو5 در خودروهای با گیربکس اتومات پیچیدگی‌های فنی زیادی دارد و با توجه به ایجاد تغییرات در سیستم گیربکس‌های اتومات این امر نیازمند ارتباط با شرکت‌های سازنده است که در شرایط تحریمی به‌آسانی مقدور نیست. او درباره موانع اجرای مصوبه ارتقای استاندارد آلایندگی در خودروهای مونتاژی و گازسوز نیز می‌گوید: آن دسته از خودروهای مونتاژی که به‌صورت CKD (قطعات منفصله) از گمرکات ترخیص و در شرکت‌ها مونتاژ می‌شوند، مطابق با استاندارد یورو4 است و امکان ارتقای آنها به استاندارد یورو5 وجود ندارد؛ ضمن اینکه دستیابی به استاندارد یورو5 در خودروهای گازسوز نیز توجیه فنی و اقتصادی ندارد و به‌مراتب این فرایند دشوارتر از خودروهای بنزین‌سوز است.

چه باید کرد؟
دبیر انجمن خودروسازان می‌گوید: با توجه به الزامی شدن رعایت استاندارد آلایندگی یورو5 خودروها از سال آینده و مشکلاتی که در خودروسازان وجود دارد، 2پیشنهاد مشخص به دولت ارائه شده مبنی بر اینکه با توجه به تداوم تحریم‌ها، یا دولت اجرای این مصوبه را تا زمان رفع تحریم‌ها به تعویق بیندازد و محصولات طبق روال فعلی تولید و عرضه شوند یا اگر می‌خواهد بر اجرای این مصوبه اصرار بورزد، لااقل الزام رعایت این استاندارد در 3تیپ از تولیدات داخلی شامل «خودروهای مونتاژی با قطعات منفصله»، «خودروهای گیربکس اتوماتیک» و «خودروهای گازسوز» را مستثنی کند. همچنین نعمت‌بخش می‌گوید: تأمین بنزین یورو5 برای ناوگان در حال حرکت پیش‌نیاز و بخش اصلی و الزامی در استاندارد آلایندگی خودروهاست که به تعهدات پالایشگاه‌ها بازمی‌گردد و اگر اجرایی شود، از اتلاف هزینه‌هایی که صرف دستیابی به استاندارد یورو5 می‌شود نیز جلوگیری می‌کند. به‌گفته او یکی از شروط مصوبه ارتقای استاندارد آلایندگی خودروها در دولت نهم این بود که دولت 6‌ماه پیش از اجرای استاندارد آلایندگی جدید برای خودروها، باید سوخت مربوطه را در سراسر کشور تأمین و توزیع کند که این بند با تلاش معاونت وقت محیط‌زیست حذف شد؛ اما تأکید خودروسازان این است که این بند لازم‌الاجرا شود و هر زمان سوخت یورو5 توزیع سراسری شد، دولت خودروسازان را ملزم به ارتقای استاندارد یورو5 کند.