روغن حیات

به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو»، ابتدا باید مطمئن شوید که روغن ریخته شده از توپی چرخ یا همان روغن دیفرانسیل (در خودروهای یک یا دو‌دیفرانسیل) است یا از سیستم ترمز. درصورت اینکه روغن‌ریزی مربوط به سیستم ترمز باشد، باید در راستای رفع آن به سرعت اقدام کنید چرا که غفلت از آن به معنای بازی با جان سرنشینان خواهد بود. به یاد داشته باشید که روغن ترمز از روی رنگ (رنگ آبی در خودروهای سبک و سواری و رنگ زرد در خودروهای سنگین و شاسی‌بلند) و همچنین غلظت بسیار کم آن به‌سادگی قابل شناسایی است.

علت چیست؟!
از آنجایی که مکانیسم سیستم ترمز از دیدرس به دور است و دیر به دیر مورد بازنگری قرارمی‌گیرد، تا زمان بروز مشکل جلب توجه نمی‌کند. روغن‌ریزی ترمز از ناحیه چرخ‌ها تنها 2 دلیل عمده دارد؛ پارگی لوله انعطاف‌پذیر‌ یا استهلاک واشرهای آب‌بندی سیلندر ترمز. درصورت پارگی لوله، رفع روغن‌ریزی تنها با تعویض آن با لوله کاملا نو برطرف خواهد شد اما در صورت نشتی روغن از سیلندر ترمز داستان کمی پیچیده‌تر است. برای رفع روغن‌ریزی سیلندر ترمز ابتدا باید با ساختار و قطعات سیلندر ترمز‌های دیسکی و کاسه‌ای آشنا باشیم.

ریز و درشت ترمز
ترمزهای دیسکی تک‌سیلندر (ساده‌ترین نوع دیسکی) از یک بدنه، سیلندر، لاستیک حلقوی آب‌بندی (O-Ring) و گردگیر و ترمز‌های کاسه‌ای تک‌سیلندر (ساده‌ترین نوع کاسه‌ای) از یک سیلندر دوطرفه، 2 پیستون کوچک، یک فنر، 2 لاستیک آب‌بندی خاص (معروف به پکینگ/Packing) و دو گردگیر تشکیل شده‌اند. سیستم ترمز به دلیل عملکرد در دمای بالا (به دلیل افزایش اصطکاک و حرارت ناشی از ترمزگیری) و اصطکاک موجود میان سپیستون با لاستیک آب‌بندی در ترمزهای جلو و میان پکینگ و دیواره سیلندر در ترمزهای عقب به دلیل حرکت رفت و برگشت دائمی پیستون‌ها در درازمدت موجب ساییدگی بدنه لاستیک‌های آب‌بندی، بروز خطا در عملکرد صحیح آنها و درنتیجه بروز نشتی می‌شود. تا زمانی که فشار و حرارت برمجموعه ترمز وجود دارد (یعنی زمانی که از خودرو استفاده می‌شود) واشرهای آب‌بندی هر چند به سختی اما به کار خود ادامه می‌دهند، اما با کاهش فشار و حرارت سیستم ترمز (زمانی که برای مدت کوتاهی از خودرو استفاده نمی‌شود) پکینگ و واشرهای آب‌بندی منقبض و کوچک شده و چسبندگی خود را با دیواره پیستون و یا بدنه سیلندر از دست می‌دهند، از این رو روغن ترمز از این شکاف به وجود آمده به آهستگی خارج می‌شود. ادامه یافتن این روند تا از بین رفتن کامل واشرهای آب‌بندی و خالی شدن منبع روغن و درنتیجه آن از کارافتادن سیستم ترمز ادامه می‌یابد.

چگونه تعمیر کنیم؟
تعمیر نشتی سیستم ترمز آنطور که به نظر می‌رسد، دشوار نیست. در قدم اول پس از پوشیدن دستکش برای حفاظت از سلامت پوست دست خود باید سیلندر ترمز را از روی خودرو باز و به طور کامل از بدنه جدا کنید.
توجه داشته باشید که روغن ترمز خاصیت خورندگی دارد و در برابر رنگ بدنه و بسیاری از اشیا از خود واکنش نشان داده و به آنها صدمه می‌زند پس سر آزاد لوله ترمز را با یک دستمال یا نایلون ضخیم و تمیز بپوشانید تا هم از ورود گرد و خاک به درون سیستم ترمز و هم از ریختن روغن برزمین و اطراف پیشگیری کنید. روغن ترمز درحقیقت مایعی حلال در آب است که در اصطلاح رایج به روغن ترمز و در اصطلاح فنی به مایع ترمز شناخته می‌شود به همین دلیل به سادگی با آب شسته می‌شود. از این رو تمامی قطعات سیستم ترمز را از یکدیگر باز کنید و ترجیحا با ترکیب معجزه‌کننده آب داغ، کمی سوخت دیزل و اندکی پودر رختشویی در یک محیط رو باز و بدون سقف بشویید و به سرعت خشک کنید تا هم خوب تمیز شوند و هم دراثر حرارت زیاد، آب به سرعت بخار شده و موجب زنگ‌زدگی نشود.
در صورت نیاز می‌توانید از حرارت سشوار هم استفاده کنید. با تمیز شدن مجموعه می‌توانید به سادگی متوجه ساییدگی واشر حلقوی آب‌بندی سیستم ترمز جلو و یا ساییدگی و صاف‌ شدن پکینگ‌های ترمز عقب شوید.
این واشر و پکینگ‌ها دارای اندازه و شماره فنی مشخص بوده و به سادگی قابل تهیه و جایگذاری در محل مشخص خود هستند. همچنین لاستیک‌های گردگیر به دلیل قرارگرفتن در معرض عوامل محیطی ناحیه چرخ‌ها از جمله رطوبت، آلودگی، حرارت و ... به سرعت دچار پوسیدگی می‌شود. از این رو توصیه می‌شود گردگیر‌ها را نیز به صورت همزمان تعویض کنید. پس از تعویض آنها و نصب قطعات برسرجای خود و انجام هواگیری سیستم ترمز، خودرو باردیگر آماده استفاده است.

* مصطفی انیسی