اویل پمپ؛ قلب سیستم روانکاری خودرو

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از جی‌آی‌اس‌پی، اویل پمپ در موتورهای احتراق داخلی، روغن موتور را تحت فشار به قسمت های مختلف موتور شامل بلبرینگ ها، پیستون ها و میل بادامک می رساند. نقش این روغن برای این قطعات و موتور تنها روانکاری نبوده و به خنک کردن موتور نیز کمک می کند.

از آنجایی که قطعات متحرک موتور دچار سایش و یا اصطکاک می شوند، روغنکاری آن ها به منظور جلوگیری از آسیب رسیدن به آن ها و عدم قفل شدن سیستم امری ضروری می باشد. در اینجا می توان پیستون را مثال زد که با حرکت داخل سیلندر اصطکاک شدیدی بین سیلندر و رینگ­های پیستون بوجود می‌­آید که به همین دلیل نیاز است که در بین این دو سطح روغن وجود داشته باشد.

اگر مسیر روغن را داخل موتور خودرو دنبال کنید متوجه خواهید شد که روغن تقریبا تمامی موتور را از طریق مدار روغنکاری که مسیر مشخصی برای جریان روغن است، طی کرده و در نهایت پس از فیلتر شدن به کارتر روغن باز می گردد.

برخی از اویل پمپ ها به بدنه خارجی موتور بسته می شوند که در این صورت بدون نیاز به باز کردن کارتر می توان پمپ را پیاده نمود.

اویل پمپ های مورد استفاده در خودرو به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. اویل پمپ دنده ای: در این نوع از اویل پمپ ها دو چرخ دنده در کنار یکدیگر بر روی دو محور موازی قرار می گیرند. یکی از این دو چرخ دنده متحرک بوده و نیروی مورد نیاز حرکت خود را از محور پمپ که به میل سوپاپ و یا میل لنگ متصل است می گیرد و با حرکت خود دنده هرزگرد را به گردش در می آورد. چرخ دنده متحرک در واقع بوسیله محور بلندتر که از بدنه خارج شده به چرخ دنده سر میل لنگ متصل شده و در داخل هوزینگ چرخیده و توسط لوله­ی ورودی روغن را از کارتر به داخل بدنه پمپ مکش کرده و سپس توسط لوله­ی خروجی به سمت مجراهای روغن هدایت می­شود تا روانکاری شوند.

2. اویل پمپ روتاری: این نوع از اویل پمپ ها از نوع دنده ای پیشرفته تر بوده و طرز کار آن ها شبیه به نوع دنده ای بوده با این تفاوت که در اینجا به جای دو چرخ‌دنده از یکی استفاده می شود که در داخل روتور داخلی دوران دارد. روتورهای داخلی و خارجی با یکدیگر هم مرکز نبوده و به همین دلیل روغن بین روتور داخلی و خارجی تحت فشار قرار گرفته و بدین ترتیب ارسال می گردد.

عملکرد اویل پمپ در خودرو
همانطور که گفته شد عاملی که روغن را در مدار روغنکاری به جریان در می آورد اویل پمپ یا  پمپ بنزین می­باشدکه در حقیقت وظیفه روانسازی موتور را برعهده دارد. این قطعه حیاتی معمولاً در داخل بلوک سیلندر قرار گرفته و نیروی مورد نیاز خود را از میل سوپاپ یا میل لنگ دریافت می کند. به طور کلی انتقال نیرو جهت حرکت به این قطعه به سه طریق می تواند انجام شود:

1. مستقیم سوار شدن اویل پمپ بر روی میل لنگ
2. به حرکت درآمدن اویل پمپ از طریق چرخ و زنجیر چرخ
3. حرکت اویل پمپ از طریق چرخ دنده درگیر با میل لنگ

گاهی دندانه متحرک بر روی محور پمپ قرار گرفته و انتهای آن نیز بصورت کوپلینگ باعث حرکت میل دلکو می شود. و در حالتی دیگر دندانه متحرک بر روی محور دلکو قرار گرفته و پمپ از طریق کوپلینگ و از انتهای محور دلکو نیرو دریافت می کند. در موتورهای میل سوپاپ رو پمپ روغن حرکت خود را از میل لنگ دریافت کرده و روغن را پس از فرستادن به سمت فیلتر به مدار روغن‌کاری پمپ می‌کند. در واقع اویل پمپ مانند قلب در بدن انسان عمل کرده به طوری که اگر لحظه‌ای وظیفه خود را به درستی انجام ندهد، سیستم وابسته به آن سریع از کار می‌افتد. این قطعه نیرویش را با واسطه از موتور دریافت می کند که این واسطه بسته به نوع طراحی موتور می تواند محور دلکو یا دنده میل‌سوپاپ باشد.

پمپ روغن در اکثر مواقع بیش از نیاز روغنکاری موتور، روغن را به درون موتور پمپ می­کند. زیرا شدت جریان روغن ارسالی باید از شدت جریان روغن مصرفی بالاتر باشد تا در صورت بروز نشتی و یا افزایش روغن­ریزی در یک محل، از کمبود روغن در یاتاقان ­های اصلی جلوگیری شود.

همچنین با توجه به اینکه سرعت گردش اویل پمپ تابع دور موتور است بنابراین با افزایش دور موتور، فشار در مدار روغنکاری بالا می­رود که این عامل موجب بروز روغن سوزی خواهد شد. به همین علت مدار روغنکاری مجهز به سوپاپ کنترل فشار می باشد. این سوپاپ وظیفه ثابت نگه داشتن فشار روغن در مدار را بر عهده داشته و در صورتیکه فشار از حد لازم تجاوز کند، نیروی فنر سوپاپ خنثی گردیده و با حرکت پیستون به یک طرف مدار تحت فشار به مدار ورودی ارتباط پیدا کرده و فشار مدار ثابت می­ گردد. این قطعه را خارج از پمپ روغن و روی پایه فیلتر و یا روی پوسته پمپ قرار می دهند.

استاندارد ملی به شماره 3289 تحت عنوان خودرو-پمپ روغن-مشخصات و روش های آزمون، به منظور تعیین مشخصات، روش های آزمون و نشانه گذاری انواع اویل پمپ های مورد استفاده در موتور خودرو، تنظیم شده است. این استاندارد در مورد خودروهای گروه M1 و N1 کاربرد دارد.

آزمون های ذکر شده برای اویل پمپ ها در این استاندارد به شرح زیر می باشد:

آزمون های عملکرد
آزﻣﻮن ﻫﺎی دوام
آزمون راه اندازی اولیه
خسارتی های ناشی از اویل پمپ معیوب یا نامرغوب
در صورت استفاده از اویل پمپ نامرغوب و یا عدم توجه به معیوب بودن قطعه خسارات شدیدی ممکن است به خودرو وارد شود. اگر جریان روغن در خودرو با مشکل روبه رو شود در واقع می تواند شما را بر روی پرتگاه تخریب کامل موتور قرار دهد که می تواند به شدت هزینه بر و حتی کشنده باشد. کارکرد صحیح این قطعه می تواند عمر موتور خودرو را افزایش دهد و این در حالی است که معیوب بودن آن و عدم تعویض به موقع آن می تواند باعث ایجاد خسارت و استهلاک سریعتر قطعات خودرو شود. زیرا قطعات فلزی در موتور دائما در حال اصطکاک بوده که عدم رسیدن روغن به آن ها باعث آسیب شدید می گردد. وقتی که دو فلز بر روی هم بدون روغن با سرعت سائیده می شوند، می توانند باعث قفل شدن یکدیگر بشوند، که می تواند خسارت های شدید وارد کرده و یا حتی باعث پرت شدن قطعات به بیرون موتور شوند.

به همین دلیل توصیه می شود که به هیچ وجه با اویل پمپ معیوب رانندگی نکنید. آشنا بودن با نشانه های اویل پمپ معیوب بسیار می تواند به شما کمک کند که در ادامه به آن پرداخته شده است.

عیب یابی اویل پمپ
موارد زیر را می توان نشانه های اویل پمپ معیوب دانست:

.کاهش فشار روغن
.دمای عملکرد بالاتر موتور
.صداهای غیرمعمول بالابرهای هیدرولیک
.سر و صدا در سوپاپ ها
.ایجاد سر و صدای زیاد در اویل پمپ

کدهای زیر مربوط به خطای اویل پمپ  از طریق دیاگ می باشند:

.P1680 Metering Oil Pump Malfunction
.P1681 Metering Oil Pump Malfunction
.P1682 Metering Oil Pump Malfunction

انتخاب اویل پمپ مناسب
با توجه به این مساله که اویل پمپ  قطعه ای حیاتی در سیستم روغنکاری خودرو محسوب می شود و عملکرد آن به شدت در کارکرد موتور تاثیر دارد، لذا باید در هنگام خرید آن بسیار باید دقت شود تا از قطعات اصل برای جایگزین کردن آن ها استفاده شود.

جهت اطمینان از خرید قطعه باکیفیت و مناسب با خودرو همواره توصیه می شود که از برندهای معتبر قطعات یدکی استفاده کنید، زیرا تشخیص قطعه اصل از تقلبی کار بسیار دشواری است و بعضا بیشتر قطعات ظاهر مشابهی دارند.

گروه جی‌آی‌اس‌پی تامین و عرضه کننده قطعات یدکی با کیفیت و استاندارد خودرو می باشد که تمامی قطعات موجود در سبد کالای این شرکت مورد تائید خودروسازان بزرگی همچون ایران خودرو  و سایپا می باشد. قطعات یدکی خودروهایی همچون پراید، پژو و دیگر خودروهای داخلی را می توانید در سبد کالای این شرکت مشاهده کنید.  اویل پمپ های جی‌آی‌اس‌پی تولید شده توسط تامین کننده خط تولید خودروساز بوده و استفاده از مواد باکیفیت در تولید آن ضامن دوام قطعه و عمر موتور خودروی شما می باشد.