به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از اقتصادآنلاین، حالا فعالان بازار دل به‌ لغو تحریم‌ها و گشایش‌های اقتصادی بسته‌اند. بر این اساس هرچند تمام کارشناسان داخلی و خارجی روزهای پررونقی برای اقتصاد ایران در پساتحریم پیش‌بینی می‌کنند، اما به‌طور قطع لغو تحریم‌ها به‌یکباره نمی‌تواند اقتصاد ایران را به شرایط قبل از اعمال تحریم‌ها بازگرداند. بازارهایی همچون خودرو که‌ سال پرفرازونشیبی را سپری کرده است، حال روزهای پایانی‌ سال را در انتظار رسیدن روزهای خوب سپری می‌کند. آن‌طور که فعالان بازار عنوان می‌کنند، پس از لغو تحریم‌ها درپی اجرایی‌شدن برجام، بازار خودرو بیش از پیش به رکود رفته و این نشان می‌دهد مشتریان دل به ورود غول‌های بزرگ خودروسازی دنیا و آغاز همکاری مشترک آنها بسته‌اند تا از این رهگذر خودروهایی با قیمت پایین و کیفیت بالا خریداری کنند. اما سوال این‌جاست که خودرو که همواره دو ماه پایانی‌ سال با افزایش شدید خریدوفروش مواجه می‌شد، دوسالی است که خبری از رونق در بازارهای فروش آن نیست. حال آن‌که خرید 110 ‌هزار خودرو در کمتر از 6 روز درقالب اعطای وام 25 ‌میلیون‌تومانی از وجود تقاضا در بازار حکایت می‌کند. درواقع متقاضیان خرید خودرو انتظار دارند با ورود شرکت‌های جدید به ایران قیمت خودرو در کشور کاهش و سطح کیفی تولیدات داخلی بهبود یابد. بر همین اساس درصدد فروش خودروهای خود هستند و برای جلوگیری از ضرر وارد میدان فروش شده‌اند. معمایی که پاسخ آن را باید در سال‌های قبل‌تر جست‌وجو کرد.

داستان پردرد این روزهای بازار خودرو از 4 ‌سال قبل شروع شد؛ هیچ‌کس فکرش را نمی‌کرد روزی مردم مجبور شوند برای خرید خودروهای تولید داخل 3 ‌برابر نسبت به پایان‌ سال90  هزینه کنند. قیمت‌ها در طول 3 ‌سال گذشته به‌گونه‌ای شده که وقتی به آنها نگاه می‌کنید، گویی آلبوم قدیمی‌تان را ورق می‌زنید و گمان می‌کنید 10 ‌سال از آن گذشته است. تصور این‌که 4 ‌سال پیش پراید در ایران 8.5 ‌میلیون‌تومان خریدوفروش می‌شد هم دیگر سخت شده است. از آن روز تاکنون مشتریان بازار خودرو، روزهای سختی را پشت‌سر گذاشته‌اند و البته خودروسازان هم می‌گویند، شرایط تولید سخت شده است، اما نکته این‌جاست که در طول این سال‌ها خودروسازان با افزایش چندبرابری قیمت خودرو، تا حدی زیان‌های وارده را جبران کرده‌اند، ولی درمقابل قدرت مردم برای خرید خودرو کاهش یافته است. شرایط کنونی و رکود عمیق حاکم بر بازار خودرو نیز گواهی بر این ماجراست که خریداری برای خودروهای تولید داخل وجود ندارد؛ آن‌هم خودروهایی که هرساله از کیفیت آنها کاسته می‌شود.

رشد 3 برابری قیمت خودرو
نگاهی به روند تغییرات قیمتی خودرو نشان می‌دهد که قیمت‌ها در این بازار در طول 10 ‌سال گذشته 3 برابر شده‌است. قیمت خودرو، دهه 70  را با یک شیب ملایم سپری کرد، به‌طوری‌که خودرویی همچون پراید که همواره به‌عنوان خودرویی کم‌مصرف و ارزانقیمت، یکی از برندهای محبوب مشتریان بازار داخلی بوده در این سال‌ها افزایش قیمت بالایی داشته است. این اقبال مشتریان به پراید بعد از توقف تولید خودرو پیکان در 25 اردیبهشت‌ سال 84 بیشتر هم شد و جایگزین‌های پیکان در خط تولید ایران‌خودرو نتوانستند هیچ‌گاه با این خودرو کوچک کره‌ای رقابت کنند. خودرویی که به قول اهالی بازار، هر وقت اراده کنید تبدیل به پول می‌شود و گویی پول نقد با خود همراه دارید. این محصول پرطرفدار در بازار ایران که با قیمت 5 ‌میلیون‌تومان وارد بازار کشور شد، بعد از 18 ‌سال یعنی در ‌سال90  به قیمت 8 ‌میلیون‌و500 ‌هزارتومان خریدوفروش می‌شد. به عبارت دیگر، در طول حدود 20 سال به‌طور میانگین سالانه 200 ‌هزارتومان به قیمت آن افزوده شده است.

اما از‌ سال 90  بود که جهش قیمتی خودرو در کشور آغاز شد. درحالی‌که در تیرماه آن‌ سال برای مثال، خودرو پراید 8 ‌میلیون‌و700 ‌هزارتومان بود، در پایان دی‌ماه همان ‌سال به‌حدود 9 ‌میلیون‌تومان افزایش پیدا کرد. در پایان‌ سال 1390  نیز قیمت پراید در مرز 10 ‌میلیون تومان قرار گرفت و درواقع ‌سال 1391  با پراید 10 ‌میلیون‌تومانی آغاز شد. همان زمان بسیاری از مردم عنوان می‌کردند، چه‌کسی حاضر است پراید 10 ‌میلیون تومانی بخرد؛ غافل از این‌که در‌ سال 1393  خودروسازان از پراید 20 ‌میلیون تومانی رونمایی می‌کنند. به‌هرحال اوضاع در‌ سال 1391  به شکلی پیش رفت که در ابتدای پاییز قیمت پراید به‌عنوان ارزان‌ترین خودرو به 12 ‌میلیون‌تومان رسید و پژو 405 دومین خودرو پرطرفدار در بازار ایران، در آستانه 18 ‌میلیون‌تومان ایستاد.

البته رشد قیمت تنها محدود به این دو محصول نبود و تمام خودروهای داخلی در مدار صعود قرار گرفته بودند. در چنین شرایطی، دلالان در بازار خودرو فعال‌تر شدند و همراه با رشد قیمت‌هایی که در بازار سکه و ارز شاهد بودیم، تغییرات قیمت خودرو نیز در صدر توجهات قرار گرفت. همچنان این روند افزایش قیمتی خودرو ادامه داشت؛ تا جایی که مردم به‌تدریج به قیمت پراید 14 میلیونی و پژو206  حدود 40 میلیونی هم عادت می‌کردند، عادتی که از روی اجبار برای آنها رقم خورده بود. سال 1392  نیز سالی پرفرازو‌نشیب برای بخش خودرو کشور بود. خودروسازان طبق عادت بر قیمت محصولات‌شان افزوده بودند، به‌طوری‌که تمام خودروهای تولید داخل در مقایسه با اسفند ‌سال1391  افزایش‌ قیمت داشتند. به‌عنوان مثال، در پراید؛ این خودرو کره‌ای که حالا خود را یکی از اعضای خانواده صنعت کشور می‌داند، شاهد افزایش حدود 1.5 ‌میلیون‌تومانی قیمت بودیم و پژو405  نیز حدود 3.5 ‌میلیون‌تومان رشد داشت. پراید که تا دو‌سال پیش با قیمتی کمتر از 10 ‌میلیون‌تومان قادر به خرید آن بودیم، خود را در ردیف خودروهای بالای 20 ‌میلیون‌تومان قرار داد تا دیگر کسانی که شاید روزی به علت درآمد متوسط یا ضعیف‌شان چشمی به‌سوی این خودرو داشتند، برای صاحب‌خودرو شدن از این خودرو هم ناامید شوند. هرچند که در رابطه با سایر خودروها نیز وضع این‌گونه بود و شرایط تفاوت‌ چندانی نمی‌کرد، به‌گونه‌ای که در سال‌های تحریم، قیمت محصولاتی همچون پژو 206  که سطح وابستگی‌اش به واردات قطعه بیش از دیگر محصولات خودرویی بود، با شیب تندتری دنبال می‌شد. بر این اساس، در روزهای پایانی اسفندماه 1392 پراید 132 EX حدود 18 ‌میلیون و 600 ‌هزارتومان، پژو206  تیپ  6 حدود 50 ‌میلیون‌تومان، تیبا 23 ‌میلیون‌و300 ‌هزارتومان، پژو405  حدود 30 ‌میلیون و 700‌ هزارتومان و پراید 111 حدود 19 ‌میلیون‌و 200 ‌هزار تومان در بازار قیمت خورد.

آغاز رکود در بازار خودرو
هرچند‌ سال 92  سالی فراموش‌نشدنی به‌لحاظ رشد قیمت خودرو به‌شمار می‌آید، اما بازار خودرو در این‌ سال با شگفتی دیگری نیز همراه شد. بازاری که همه ‌ساله در روزهای پایانی با افزایش تقاضا مواجه می‌شد، در رکود نسبی به‌سرمی‌برد. درحالی‌که خودروسازان به روزهای پایانی‌ سال و افزایش تقاضا در آن ایام دل‌خوش کرده بودند، با رفتار غیرمتعارف مردم و بازار مواجه‌شدند. درحالی بهای یک‌دستگاه خودرو در مدت دو‌سال بیش از صددرصد رشد داشت که میزان رشد حداقل دستمزد کارگران در این مدت کمتر از 30 ‌درصد بود. درواقع قدرت معیشتی مردم دیگر اجازه خرید خودرو با قیمت‌های نجومی را نمی‌داد. هرچند که خودروسازان قیمت‌های فعلی را نیز مقرون‌به‌صرفه نمی‌دانستند و دم از افزایش قیمت می‌زدند.

چراغ سبز دوباره به افزایش قیمت‌ها
بازار خودرو هنوز با قیمت‌های نیمه‌دوم ‌سال 92کنار نیامده بود که شورای رقابت افزایش 4 تا 7 ‌درصدی خودروها را به تصویب رساند، البته خودروسازان از نرخ‌های مصوب تبعیت نکرده و قیمت‌ها را بیش از 7 ‌درصد بالا بردند، به‌طوری که پژو 405  به قیمت 29 ‌میلیون و 500 ‌هزار تومان، پراید 131 ، 20 ‌میلیون و 400 ‌هزار تومان و پراید 111 ،  20 ‌میلیون و 300  هزار تومان به فروش می‌رسید. قیمت خودرو درحالی در این‌ سال به اوج خود رسیده بود که حداقل دستمزد کارگران با احتساب رشد 25 ‌درصدی برای‌ سال 93  حدود609 ‌هزار تومان تعیین شده بود. به عبارت دیگر با فرض این‌که کارگری تمام دستمزد خود را پس‌انداز کند، بعد از حدود 32 ماه یا 2 ‌سال و 8  ماه قادر به خرید یک‌دستگاه پراید و بعد از ٤٨ ماه یا به عبارت دیگر 4 ‌سال قادر به خرید یک دستگاه پژو می‌شود، به‌ هرحال‌ سال 1393  را بازار خودرو با رکود به پایان رساند.

با پول تندر 90 ، پراید بخرید
و اما بازار 94 ، ‌سال قهر مشتری‌ها از بازار خودرو داخلی است. مشتریانی که قادر به خرید نبودند دل به توافق هسته‌ای بستند تا شاید بتوانند بعد از لغو تحریم‌ها با اندک پس‌انداز خود نسبت به خرید خودرو اقدام کنند. مشتریانی که برای رساندن اعتراض‌شان به مسئولان دست به دامن فضای مجازی شدند و کمپین «نخریدن خودرو صفر کیلومتر» را راه‌اندازی کردند. مصرف‌کنندگان وقتی قیمت ‌سال 90 را نگاه می‌کنند، گویا آلبوم خاطرات پدرو پدربزرگ‌های خود را ورق می‌زنند. گویی قرنی از آن قیمت‌ها گذشته است. شاید با خود بگوییم که شما یادتان نمی‌آید، یک‌روز پراید در این کشور 7 ‌میلیون و 500 ‌هزار تومان بود. قیمت‌ها به گونه‌ای شده که مشتری امروزی پراید، سه‌سال پیش می‌توانست تندر بخرد. مشتری امروزی تندر سه‌سال پیش می‌توانست مزدا 3 تیپ 3 بخرد. مشتری امروزی مزدا3  سه‌سال پیش می‌‌توانست ب‌ام‌و X3 بخرد و همین‌طور تا آخر.

افزایش عرضه در روزهای پسا‌تحریم
چالشی که دولت برای رفع آن افزایش تسهیلات خرید خودرو به 25 ‌میلیون تومان را در دستور کار خود قرار داد، طرحی است که با استقبال شدید مردم مواجه شد، به‌طوری که این طرح که بازه زمانی اجرای آن 6 ماه اعلام شده بود، ظرف مدت 6  روز به پایان رسید و پرونده فروش 110 ‌هزار دستگاه خودرو در کمتر از یک هفته بسته شد. همین امر نشان می‌دهد تقاضا برای این کالا در بازار ایران وجود دارد، اما بسیاری از کارشناسان معتقدند انتشار اخباری مبنی بر انعقاد قراردادهای تازه در صنعت خودروسازی و ورود خودروهای جدید به بازار ایران در دو‌سال آینده سبب شده است رکود در این حوزه تشدید شود، چراکه بسیاری نگرانند با ورود خودروهای جدید به بازار، قیمت خودروهای فعلی کاهش یابد، از این‌رو برای جلوگیری از ضرر وارد میدان شده‌ و نسبت به فروش خودرو خود اقدام می‌کنند. حال آن‌که در صورت تداوم این وضع ممکن است قیمت‌ها در بازار خودرو بیش‌ از پیش ریزش داشته باشد.

تاریخچه ورود پژو و پراید  به ایران
بد نیست اشاره‌ای هم به تاریخچه ورود پژو و پراید به‌عنوان دو محصول پرمصرف در بازار خودرو ایران داشته باشیم. از‌ سال 69 مونتاژ و تولید انواع مدل‌های پژو در شرکت ایران‌خودرو آغاز شد، ولی ایرانی‌ها از سال‌ها قبل با محصولات این خودروساز فرانسوی آشنا بودند. مدل‌های 404  و 504 پژو از معروف‌ترین مدل‌های این خودروساز نزد ایرانیان است. پس از ورود خط مونتاژ و تولید این خودرو به کشور، از ‌سال 73 ساخت داخلی قطعات خودرو پژو توسط شرکت ساپکو در دستور کار قرار گرفت.  محصولات پژو پس از توقف تولید پیکان به یکی از ستون‌های اصلی صنعت خودرو کشور بدل شد. از طرفی بازار ایران هم بازاری بی‌دردسر برای این خودروساز فرانسوی بود، به‌طوری که در بیش از دو دهه فعالیت این شرکت در ایران نه‌تنها همواره این فعالیت سود تضمین‌شده‌ای برای پژو به ارمغان آورده، بلکه بازارهای ما کمترین چالش را برای این خودروساز داشته است. اما درپی تحریم‌های خارجی علیه ایران، پژو هم ارسال قطعات به ایران را به حال تعویق درآورد و اواخر‌ سال 91 برند پژو فرانسه از ایران خداحافظی کرد و حاضر نشد برای ارسال قطعه با ایران‌خودرو همکاری کند.

پراید از کجا آمد
اما اگر فکر می‌کنید پراید به‌عنوان یکی از پرفروش‌ترین خودروهای بازار ایران از کره آمده، سخت در اشتباه هستید. پراید همان مزدا 121 است که ابتدا در ژاپن تولید شد. ارتباط کاری فشرده مزدا و فورد سبب شد طی چند ماه مزدا 121 با نام «فوردفستیوا» در آمریکای‌شمالی تولید شود. در آن زمان آمریکای‌شمالی، استرالیا و ژاپن بازارهای اصلی این خودرو ارزانقیمت دانشجویی بودند. فوردفستیوا در‌ سال 1986 در آمریکا تولید می‌شد، ولی با وجود استقبال زیاد به‌دلیل ایراد سازمان امنیت بزرگراه‌های آمریکا جلوی تولید این خودرو گرفته شد. در آن‌ سال فوردفستیوا ناامن‌ترین خودرو در آمریکا شناخته شد. تولید این خودرو از ‌سال 1987 از آمریکا به کیاموتورز رسید و در کشور کره و در کیاموتورز ادامه یافت. درحالی‌که کیا موتورز به‌تازگی شروع به تولید خودرو کرده بود، مزدا 121 چهره جدیدی به خود گرفت تا کمی انتقاد ایمن‌نبودن از این مدل برداشته شود. تولید مزدا با این کد در سه مدل دیگر و تا‌ سال 2002 ادامه یافت. مدتی گذشت و بزرگترین معامله کیاموتورز در آن سال‌ها انجام گرفت، سال 72 شمسی بود که این خودرو با نام جدید پراید از کره به ایران آمد و پس از آن‌که تولید پراید در کره و در‌ سال 2000 میلادی پایان یافت و کیا، «ریو» را جایگزین این خودرو کرد، لیسانس این محصول هم کاملا به سایپا واگذار شد.

برای آگاهی از تازه های جهان خودرو، جدیدترین قیمت ها و بازار خودرو ایران اینستاگرام خودرو امروز را دنبال کنید و جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصر خودرو (https://telegram.me/asrekhodro ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.