20 میلیون زائر سالانه از جاده‌های استان سمنان عبور می‌کنند، این آمار برای استانی که سرجمع 703 هزار نفر جمعیت دارد بسیار چشم‌گیر است. دلیل این امر هم قرارگیری دیار قومس بر سر چهارراه شمال شرق کشور و همچنین کریدور حرم تا حرم محسوب می‌شود. مسیری جذاب برای عاشقان اهل‌بیت (ع) اما خطرناک برای رانندگانی که با آن آشنا نیستند.

قرارگیری 64 درصد از مسیر تهران-مشهد در استان سمنان

یک هزار کیلومتر مسافت تهران تا مشهد است که 640 کیلومتر یعنی 64 درصد آن در استان سمنان واقع‌شده است. این نشان می‌دهد که قومسی‌ها نقش مهمی در میزبانی از زائران و مسافران بین پایتخت کشور و پایتخت معنوی ایران دارند اما نکته حائز اهمیت این است که 80 تا 85 درصد از این 640 کیلومتر در لبه نواحی کویری واقع‌شده و این به آن معنا است که هیچ جاذبه بصری ویژه‌ای در این راه‌ها وجود ندارد. مسافتی طولانی، خسته‌کننده، بدون جلوه‌های بصری و سرسبزی، به‌شدت خواب‌آور و همچنین به‌واسطه فاصله دور بین شهرها ملال‌آور.

استان سمنان دارای 20 نقطه شهری است که 14 نقطه آن با جاده تهران-مشهد به‌نوعی تلاقی دارند، شهرهایی مانند گرمسار، سمنان، دامغان، شاهرود و … که اگر 640 کیلومتر مسیر اصلی استان سمنان را به این تعداد شهر تقسیم کنیم، تقریباً هر 45 کیلومتر یک‌بار رانندگان وسایل نقلیه به یک شهر می‌رسند.

این عدد شاید چشم‌گیر نباشد اما وقتی آن را با کریدور مازندران مقایسه می‌کنیم درمی‌یابیم که فاصله بین شهرهای استان سمنان 25 برابر شهرهای مازندران و هشت برابر شهرهای خوزستان است.

کویری بودن، فقدان جاذبه چشم‌نواز و فاصله زیاد بین شهرها سبب تصادفات جاده‌ای ناگواری در استان سمنان می‌شود که جان بسیاری از هم‌وطنانمان را متأسفانه می‌گیرد. نکته دیگر درباره محور استان سمنان این است که این جاده دارای سه پیک ترافیکی است.

ترافیک در پیک تردد نوروزی

محمدرضا صادقی بازنشسته اداره کل راه و ترابری استان سمنان می‌گوید: در محور تهران-مشهد همیشه ترافیک وجود دارد اما سه مقطع از سال است که به آن‌ها لقب پیک تردد را می‌دهیم. این سه مقطع نوروز، اواخر تعطیلات تابستانی و محرم و اربعین هستند که محور تهران-مشهد دارای بالاترین ترافیک است. هرچند ایام دیگری نیز وجود دارند که ترافیک در آن‌ها زیاد می‌شود مانند ولادت باسعادت امام رضا (ع) و نبی مکرم اسلام (ص)، اما پیک تردد تنها در این سه مقطع دیده می‌شود که متأسفانه بیشترین تصادفات هم در همین ایام رخ می‌دهد.

در سال 97 چهار حادثه اتوبوس با بیش از 150 زخمی و نزدیک به 10 کشته رخ‌داده است درحالی‌که در سال 95 اصلاً حادثه اتوبوسی را شاهد نبودیم وی معتقد است در کنار عواملی مانند کویری بودن راه‌ها و فقدان جلوه‌های بصری، عوامل دیگری نیز در تصادفات نقش دارند که ازجمله آن‌ها می‌توان به نقاط حادثه‌خیز جاده‌ها اشاره کرد هرچند تلاش مسئولان در پنج سال اخیر برای رفع نقاط حادثه‌خیز در سطح استان بسیار خوب بوده و ما نسبت به یک دهه پیش شاهد برطرف شدن 90 درصد نقاط حادثه‌خیز بوده‌ایم اما همچنان موارد پرشماری از تصادفات وجود دارند که در آن بنا بر تشخیص پلیس‌راه، جاده و در نهایت اداره کل راه و ترابری نیز مقصر بوده است.

صادقی می‌گوید: در سال‌های اخیر خوشبختانه تصادفات رانندگی در سطح استان سمنان کاهش چشم‌گیری یافته بود و همان‌طور که بیان شد یکی از دلایل آن رفع غالب نقاط حادثه‌خیز، فرهنگ‌سازی، کنترل بیشتر جاده‌ها، نظارت راهور و… بود اما از سال گذشته مجدداً آمارها در حال رشد هستند و این نگران‌کننده به نظر می‌رسد.

وی ادامه می‌دهد: برای مثال در همین سال 97 چهار حادثه اتوبوس با بیش از 150 زخمی و نزدیک به 10 کشته رخ‌داده است درحالی‌که در سال 95 اصلاً حادثه اتوبوسی را شاهد نبودیم و در سال قبل از آن‌هم فقط یک مورد واژگونی رخ‌داده بود و این نشان می‌دهد ما هر میزان که نقاط حادثه‌خیز را رفع کنیم بازهم نقایصی وجود دارند که نمی‌توانیم بگوییم 100 درصد در کاهش تصادفات موفق عمل کرده‌ایم.

ایجاد مجتمع‌های خدماتی

«برای ایمنی راه‌های استان سمنان چه اقداماتی صورت گرفته است؟» در پاسخ به این امر ابتدا باید گفت این استان با چه حجمی از تردد و از کدام مسیرها روبرو است. احسان منصور کیایی مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان سمنان دراین‌باره  گفت: در 11 ماهه نخست سال 97 میزان تردد در تمامی راه‌های استان 128 میلیون و 576 میلیون و738 هزار مورد بوده که از مبادی ورودی از سمت‌های غرب، شرق و شمال و جنوب به ثبت رسیده است.

منصور کیایی گفت: 22 درصد از تمام ترددهای ثبت‌شده استان سمنان مربوط به خودروهای سنگین هستند که این امر نشان می‌دهد از هر پنج خودرو در جاده‌های استان یکی ماشین سنگین است که خود چالشی برای رانندگان محسوب می‌شود و از سوی دیگر میانگین تردد در بزرگراه امام رضا (ع) نسبت به سال گذشته 12 درصد افزایش داشته که پیش‌بینی می‌شود در ایام عید نیز شاهد افزایش چشم‌گیر باشیم.

وی با بیان اینکه سالانه 20 میلیون زائر رضوی از استان سمنان که جمعیتی نزدیک به 703 هزار نفر دارد، تردد می‌کنند، بیان کرد: یکی از اقدامات در راستای کاهش تصادفات رانندگی ساخت واحدهای مصنوعی یا به‌نوعی مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین‌راهی است که در این زمینه 28 باب بهره‌برداری شده، 20 باب نیز در دست‌ساخت است و هشت باب دیگر نیز در حوزه استعلام برای ساخت قرار دارد.

بهسازی راه‌ها گران است

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار سمنان هم ضمن گران خواندن بهسازی راه‌ها به‌خصوص کریدور تهران-مشهد که سالانه میزبان میلیون‌ها زائر رضوی است، گفت: بهسازی راه‌های استان نیازمند 250 میلیارد تومان اعتبار است که صرف مسائلی چون بهسازی، رفع نقاط حادثه‌خیز، راه‌سازی و … می‌شود درحالی‌که مگر تمام اعتبارات یک سال استان سمنان چه میزان است؟

سال گذشته 70 میلیارد تومان به راه‌های استان سمنان اختصاص یافت که امسال نیز 44 میلیارد تومان به این مهم تخصیص پیداکرد قدرت الله ابک بابیان اینکه سال گذشته 70 میلیارد تومان با تمام مشکلات اعتباری که با آن در سطح استان سمنان روبرو بودیم به راه‌های استان اختصاص دادیم، تأکید کرد: امسال نیز 44 میلیارد تومان به مجموعه راه‌های استان تخصیص پیداکرده است اما باید درمجموع گفت تفاوت‌ها در کسری بودجه زیاد است بااین‌حال خدمات‌رسانی به بهترین شکل انجام می‌شود.

راه، عامل بسیاری از تصادفات است هرچند تلاش‌های مسئولان در سطح استان سمنان نیز نباید نادیده گرفته شود اما باید پذیرفت که نیاز اصلی این استان بهسازی راه‌های آن است.

اسلامی راد مدیرکل دفتر امنیتی و انتظامی استانداری سمنان آبان ماه 97 در جریان طرح زمستانه پلیس‌راه با موضوع استقرار در گردنه‌های برف‌گیر جمله‌ای جالب را بیان کرد که درواقع اهمیت راه را در استان سمنان نشان می‌دهد، وی در این مراسم گفت: «در هفت‌ماهه نخست سال جاری چهار هزار نفر در محورهای استان مصدوم شده‌اند» و این سخن اسلامی راد در حالی است که طی ماه‌های نخست سال اصلاً بارش، وضعیت جوی نامناسب، لغزندگی راه و … نیز وجود ندارد و در نیمه دوم سال قطعاً این آمار رشد فراوانی خواهد داشت.

طرح حریم و ایمنی تدوین می‌شود

سید کمال‌الدین میر جعفریان سرپرست اداره کل راه و شهرسازی استان سمنان که به‌تازگی به این سمت رسیده است هم در گفتگوی کوتاهیضمن بیان اینکه سه هزار و 700 کیلومتر راه در سطح استان سمنان وجود دارد که 620 کیلومتر آن اصلی محسوب می‌شود، گفت: ارزش فعلی راه‌های استان 6 هزار میلیارد تومان است و باوجوداین وسعت عظیم به عقیده بنده مسئولان درزمینهٔ راه، کارنامه قابل قبولی دارند.

میر جعفریان بابیان اینکه ارائه طرح جامع حریم و ایمنی به‌مثابه سدی محکم در مقابل مشکلات آتی راه‌های استان سمنان است، گفت: بخشی از این طرح به زیباسازی بصری جاده‌های کویری استان اختصاص دارد که به کاهش تصادفات جاده‌ای به‌خصوص واژگونی که سهم عمده‌ای در تصادفات دارد، منجر خواهد شد.

وی افزود: وظیفه اداره کل راه استان سمنان در کنار حفظ حریم و ایمنی محورها ایجاد فضایی آرام برای مردم است این امر در سایه اقدامات پیشگیرانه و به‌موقع می‌تواند برای جلوگیری از مشکلات حقوقی و ارائه طرح جامع حریم و ایمنی مؤثر باشد.

از سوی دیگر آخرین نکته زمان بندی صحیح بازگشت است، شهرهای استان سمنان با جمعیت‌های 120 هزار و 90 هزار نفر هرگز گنجایش حضور یک میلیون مسافر در روز را ندارند لذا برای بازگشت از تعطیلات نوروز نباید لحظات آخر را انتخاب کرد چرا که صف‌های طولانی ورود به شهرها و پمپ‌های بنزین و دریافت خدمات کام مسافران را تلخ می‌کند.