بررسی راهکارهای کاهش آلودگی هوای مشهد

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از ایرنا، مشهد همچون دیگر کلانشهرهای کشور با مشکل بزرگ آلودگی هوا و دیگرمنابع حیاتی دست و پنجه نرم می کند و این مسئله مهم زیست محیطی به سوژه تکراری رسانه های جمعی و دغدغه روزانه مردم تبدیل شده است.
اکنون بیشتر مردم به مدد اطلاع رسانی رسانه ها و برخی نیز به طور عملی و مراجعه به مراکز درمانی در جریان زیان های ناشی از آلودگی هوا هستتند ولی سئوال اصلی این است که راه حل کاهش و یا رفع این معضل چیست؟ و این سئوال در کلانشهرهای تهران،‌ مشهد، کرج، شیراز، تبریز، اهواز، اصفهان و اراک بیشتر از نقاط دیگر کشور پرسیده می شود و نیاز ضرورتری به پاسخ آن احساس می شود.
به منظور بررسی وضعیت و راهکارهای کاهش آلودگی هوا در کلانشهر مشهد،میزگردی با حضور چند تن از متولیان و مسئولان استان خراسان رضوی، به مناسبت 29 دی ماه (روز هوای پاک) در ایرنا برگزار شد.
** سهم خودروها در آلودگی هوا
مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی در این میزگرد گفت: در بروز آلودگی هوای کلانشهر مشهد، خودروها و وسایل نقلیه سهم 70 درصدی را به عنوان منابع متحرک به خود اختصاص داده اند و روزانه بالغ بر یک میلیون خودرو در مشهد تردد دارند که حجم بزرگی از آلودگی را تولید می کنند.
حمید صالحی با بیان اینکه البته عوامل طبیعی نیز در بروز و ماندگاری آلودگی هوا در کلانشهر مشهد نقش دارند، افزود: مشهد به لحاظ طبیعی یک دشت است و وجود کانون های بحران گرد و غبار خارجی و داخلی در کنار آلاینده های ثابت و متحرک در تشدید آلودگی موثر است.
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی خراسان رضوی در میزگرد ایرنا علت آلودگی زایی خودروها را نبود استاندارد در سوخت و خودروها دانست.
سرهنگ حمید رضا گرایلی اظهار کرد: در بسیاری از کلانشهرهای جهان شمار خودرو و مصرف سوخت به مراتب بیشتر از مشهد است اما با معضلی به نام آلودگی هوا دست به گریبان نیستند.

** سهم فرودگاه و راه آهن در آلودگی هوا
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی با بیان اینکه سهم فرودگاه مشهد در ایجاد و شدت آلودگی هوای این کلانشهر را نمی توان نادیده گرفت، اظهار کرد: مکان این فرودگاه به طور قطع باید جایجا شود.
وی افزود: پروازهواپیما به شکل برنامه ریزی شده، نباید از فراز شهر صورت گیرد چرا که بر اساس تحقیقات انجام شده، هر هواپیما معادل شش هزار خودرو ایجاد آلودگی در هوا می کند.
مدیر محیط زیست و توسعه پایدار شهری شهرداری مشهد نیز دراین زمینه گفت: در هر پرواز داخلی 800 لیتر و هر پرواز خارجی 1200 لیتر بنزین برای انجام عمل تیک آف و لندینگ( بلند شدن و نشستن هواپیما ) مصرف می شود واین میزان، آلودگی فراوانی را به هوا وارد می کند.
محمد پذیرا اظهارکرد: بر این اساس در مشهد روزانه 43 میلیون لیتر بنزین در بالای آسمان شهر سوخته می شود که حجم بسیار فراوانی است و باید برای آن چاره ای اندیشیده شود.
وی خواستار توجه به آلودگی ناشی ار حرکت قطارها شد و گفت:راه آهن مشهد نیز در آلودگی هوای این کلانشهر سهم دارد زیرا موتورهای دیزلی قطارها نیازمند یک ساعت روشن ماندن قبل از حرکت هستند و تولید آلودگی زیادی می کنند.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس آمار ثبت شده روزانه 110 رام قطار در ایستگاه کلانشهر مشهد تردد می کنند و این در حالی است که راه آهن مشهد درهسته مرکزی شهر واقع شده است.

**ضرورت استاندارد سوخت و خودرو
شرکت کنندگان در میزگرد ایرنای مشهد بر ضرورت استاندارد بودن خودروها و سوخت تاکید بسیار داشتند به طوری که مدیر کل محیط زیست استان در این زمینه گفت: طبق مصوبه هیات دولت قرار بود در آذر ماه 93 صد در صد سوخت مصرفی در مشهد با بنزین استاندارد یورو چهار تامین شود.
صالحی افزود: این در حالی است که تا کنون 50 درصد سوخت بنزین مصرفی با این استاندارد تامین شده و طبق وعده های داده شده تا پایان اسفند ماه به 100 درصد می رسد.
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی خراسان رضوی هم در این زمینه گفت: بنزین و خودروی استاندارد دو بال و عامل مهم در جلوگیری از آلودگی هوا و کاهش سهم خودروها در این خصوص هستند و نبود هر یک از این دو بر مشکل آلایندگی می آفزاید.
سرهنگ گرایلی اظهار کرد: پارسال حدود 600 هزار خودرو در کشور تولید شده که عمده این تعداد به کلانشهرها وارد شده اند در حالی که خروجی خودروهای فرسوده و غیر استاندارد به این میزان نیست و برای نمونه برخی از خودروهای مشهد استانداردهای 20 تا 25 سال پیش را دارند .
وی اضافه کرد: امروزه در دنیا خودروها و موتورسیکلت های کاربراتوری مورد مصرف ندارد اما هنوز در کشور ما این خودروها سهم و جایگاه خود را در حمل و نقل حفظ کرده اند.
وی با اشاره به اینکه نقص فنی خودروها در آلودگی هوا نیز باید لحاظ شوند، تاکید کرد: پلیس راهنمایی و رانندگی خراسان رضوی با خودروهای فاقد معاینه فنی و دودزا، بدون اغماض برخورد قانونی می کند.

** تخصیص پنج میلیارد ریال برای بازنگری در طرح جامع کاهش آلودگی هوا
مدیر گروه محیط زیست و توسعه پایدار دفتر فنی استانداری خراسان رضوی نیز گفت: در دولت یازدهم توجه و اقدامات قابل قبولی در زمینه مقابله با آلودگی هوا و کنترل این پدیده انجام شده است.
حسین فکور اظهار کرد: طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد به 10 سال پیش باز می گردد که مطالعات آن در سال 81 انجام شده است اما با توجه ویژه دولت مبلغ 5 میلیارد ریال اعتبار برای بازنگری در این طرح تخصیص یافته است و با اجرای این طرح می توان سهم دقیق کلیه منابع آلاینده هوا را در کلانشهر مشهد مشخص کرد.
وی بیان کرد: توسعه شمار پایگاه های سنجش آلودگی هوا در این کلانشهر از دیگر اقدامات انجام شده در سال گذشته است و در حالی در سال 92 تنها پنج ایستگاه در مشهد فعال بود، با همکاری قابل توجه شهرداری هم اکنون این شمار به 23 افزایش یافته و تا سال آینده 37 پایگاه می رسد که رقم مطلوبی است.
فکور از تغییر سوخت نیروگاههای مشهد از مازوت به گاز به عنوان یکی دیگر از اقدامات انجام شده در زمینه کاهش آلودگی هوا یاد کرد و گفت:در سال 89 معادل 100درصد مصرف سوخت نیروگاه های مشهد مازوت بوده است که هم اکنون با تلاش مسئولان 95 درصد مصرف سوخت این نیروگاهها گاز است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز در این رابطه اظهار کرد: در نیمه اول سال 94 مصرف نفت گاز( گازوئیل ) از 59 میلیون لیتر به 20 میلیون لیتردر روز و مصرف نفت کوره و مازوت نیز از 208 میلیون لیتر به 93 میلیون لیتر در نیروگاههای مشهد کاهش یافته است.
وی بیان کرد: در حالی که شاهد قطع گاز ترکمنستان به ایران بوده ایم ولی با پیگیری های انجام شده، مصرف گاز نیروگاه ها در مشهد از سه میلیارد و 228 میلیون متر مکعب به سه میلیارد و 600 میلیون متر مکعب درنیمه اول امسال رسیده است.

**تردد 63 هزار خودروی فرسوده در مشهد
مدیر محیط زیست و توسعه پایدار شهری شهرداری مشهد در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: هم اکنون تعداد 63 هزار خودروی فرسوده در سطح این شهر تردد دارند که نیازمند نوسازی هستند.
پذیرا بیان کرد: برخورد با خودروهای آلاینده یکی از سیاست ها و برنامه های مهم مورد پیگیری است که در این راستا تعداد هشت دستگاه پرتابل سنجش در مشهد با حضور 15 ضابط قضایی فعالیت دارد .
وی اظهارکرد: در یکسال اخیر حدود 26 هزار خودرو اخطار دریافت کرده اند که 93 درصد آنها اصلاح نقص فنی را به صورت قطعی انجام داده اند.
وی با بیان اینکه مشهد اولین کلانشهر کشور است که تمام اتوبوس های آن دارای معاینه فنی هستند، افزود:علاوه بر این خاموش کردن اتوبوسها در پایانه در مشهد نیز در کشور امری بی سابقه است که در مشهد انجام می شود.

**معاینه فنی روزانه 900 خودرو در کلانشهر مشهد
معاون مطالعات و برنامه ریزی سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد نیز در این میزگرد با یادآوری فعالیت شش مرکز معاینه فنی شامل 18 خط کنترل در این کلانشهر گفت:در سال جاری میزان مراجعات به مراکز معاینه فنی در مقایسه با پارسال 33 درصد رشد داشته است.
حسن محسنیان بیان کرد: روزانه 900 وسیله نقلیه در مشهد به مراکز معاینه فنی مراجعه می کنند اما با توجه به ظرفیت مراجعه روزی 2500 معاینه فنی، هنوز هم مردم می توانند با مراجعه به موقع به این مراکز از خدمات بهره مند شوند.
وی با اشاره به بار آلودگی ایجاد شده از سوی موتورسیکت ها در مشهد گفت: موتورسیکلت ها در مشهد 11 درصد از سهم تردد را به خود اختصاص داده اند اما حجم ایجاد آلایندگی هوا از سوی این وسایط نقلیه به مراتب بیشتروبالاتر است و 17 در صد تولید منواکسید کربن و 30 درصد تولید ذرات معلق در هوای مشهد ناشی از این وسیله است ولی تردد آن درهسته مرکزی شهرآزاد است .

** پایش و بازرسی شبانه روزی از صنایع
معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز در این نشست با بیان اینکه صنایع نیز به عنوان بخشی از منابع آلاینده ثابت در آلودگی هوا، مورد توجه و نظارت جدی قرار دارند، افزود: 60 درصد پایش صنایع در مشهد به صورت روزانه و 40 درصد به صورت شبانه انجام می شود.
محمد عرفانی اظهار کرد: از ابتدای امسال در مشهد تعداد 406 واحد مورد نظارت و پایش قرار گرفته اند که 285 واحد پاک و 116 واحد آلوده تشخیص داده شدند.
وی بیان کرد:از مجموع واحدهای آلاینده تعداد 84 واحد بعد از ابلاغ اخطار، اقدام به رفع آلودگی کرده اند و تنها 32 واحد تداوم بار آلودگی را در کارنامه خود دارند.
این مسئول با بیان اینکه شدت بار آلودگی به دلیل وجود واحدهای صنعتی آلوده کنند همانند کارخانه سیمان، شن شویی، ایزوگام و نظیر آن در شرق و شمال شرق مشهد بیشتر است، افزود:همچنین وجود صنایع و شهرک های صنعتی در جاده قوچان که در مسیر وزش باد به سمت شهر مشهد قرار دارد از مسائلی است که موجب مشکل شده است.

**فعالیت سه هزار و 700 واحد صنعتی مجاز در حریم مشهد
مدیر محیط زیست و توسعه پایدار شهری شهرداری مشهد با بیان اینکه از مهمترین دغدغه های موجود در مشهد حفظ حریم این کلانشهر است، افزود: در حال حاضر در حریم این کلانشهر 3700 واحد صنعتی دارای مجوز فعالیت دارند.
پذیرا اظهار کرد: 70 درصد کارخانه های شن شویی که تولید آلودگی فراوانی دارند و نیز دیگر صنایع از جمله یکی از نیروگاههای بزرگ درمسیر وزش باد به مشهد قرار دارند.
وی با تاکید بر اهمیت نظارت بر فعالیت واحدهای صنعتی افزود: در این زمینه اقدامات خوبی انجام شده اما به دلیل موقعیت جغرافیایی و جهت وزش باد، کمترین آلودگی نیز آثار نامطلوبی در بر دارد.

**لزوم توجه جدی به نقش مردم
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی بر نقش مردم در مدیریت و کاهش آلودگی هوا تاکید و اظهار کرد: در این راستا نیمی از کار بر عهده دولت است که با قوانین و طرح های مختلف در این زمینه کار کند و نیمی دیگر بر عهده مردم و خودکنترلی و توجه به مقوله سلامت است.
صالحی بیان کرد: فرهنگ استفاده و نگهداری صحیح خودرو ، استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی و نظیر آن از جمله مسائلی است که تنها از سوی مردم در عرصه کاهش آلودگی هوا موثر است و رسانه ها با فرهنگ سازی و آموزش لازم به مردم می توانند در این زمینه نقش آفرینی کنند.
دیگر شرکت در این میرگرد نیز بر ضرورت حضور و مشارکت آگاهانه مردم در روند مدیریت و کاهش آلودگی هوا تاکید داشتند و نقش رسانه ها را به عنوان پل ارتباط میان مردم و مسئولان و دارا بودن پایگاه فرهنگ سازی، اطلاع رسانی و آموزش به مردم در این زمینه مسئول دانستند.
با توجه به مسائل طرح شده، تحقق مدیریت آلودگی هوای کلانشهر مشهد و جلوگیری از تشدید آن، در گروی اجرای صحیح و کامل طرح ها، مسئولیت پذیری و مشارکت مردم و وجود عزمی مشترک در بین اقشار مختلف جامعه ومسئولان است.