سایه آلودگی هوا بر سر ساکنان کلانشهرها

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از ایرنا، «اسموگ» واژه ای است که پس از آلودگی کشنده 64 سال پیش در لندن که هزاران نفر را به کام مرگ کشاند، نمایان شد. اسموگ، ترکیب گاز اگزوزها با اکسیژن و یکی از منابع اصلی آلودگی جهان است.
این معضل در نتیجه واکنش‌های شیمیایی که در هوا رخ می‌دهند به وجود می‌آید و از انرژی نور خورشید استفاده می‌کند. این پدیده هنگامی آغاز می‌شود که گازها در سیلندرها موتور وسایل نقلیه موتوری تولید می‌شوند. در این حالت گازهای اکسیژن و نیتروژن، هنگامی که سوخت شروع به احتراق می‌کند تا نیتریک اکسید که گازی بی رنگ است شکل گیرد، باهم ترکیب می‌شوند.

نیتریک اکسید (اکسید نیتروژن) به همراه گازهای دیگر از لوله اگزوز وسایل نقلیه با فشار وارد هوا می‌شود. هنگامی که این گاز به هوا می‌رسد، با اکسیژن موجود در جو تماس پیدا می‌کند و با آن ترکیب می‌شود تا دی اکسید نیتروژن را که گازی قهوه ای رنگ است، تولید کند.

در زمستان سال 1952، به واسطه آلودگی هوا، مه‌ عظیمی که سمی هم بود، پایتخت انگلیس را فرا گرفت. ورود جریانی از هوای سرد سبب شد تا با پدیده وارونگی هوا در زمستان آن سال پدیده اسموگ یا «مه دود» مرگ بیشتر از 10 هزار نفر را رقم بزند.
این «مه دود» مرگبار حدود یک هفته لندن بر لندن سایه افکند و آلودگی به حدی بود که پلیس خودروها را از خیابان‌ها خارج می‌کرد.
این رویداد سرانجام باعث شد تا پس از بحث‌های مختلف در سال 1956 «لایحه هوای پاک» به منظور انسجام تلاش‌ها برای مقابله با این پدیده در پارلمان انگلستان به تصویب برسد. این قانون سوزاندن زغال سنگ در منازل را محدود کرد و به موجب آن، کارخانه‌ها به مناطق اطراف و دور از شهرها منتقل شدند.

اینک افرادی که بخواهند با خودرو وارد محدوده مرکزی لندن شوند، باید هزینه‌ای سنگین را به عنوان عوارض پرداخت کنند. این عوارض آن قدر بالاست که اکثر مردم لندن، ترجیح می‌دهند از وسایل نقلیه عمومی که راحت در دسترس هستند، استفاده کنند.
در چارچوب برنامه‌های اتحادیه اروپا برای تولیدکنندگان خودرو مقررات سختی در نظر گرفته شده تا خودروهایی مناسب تولید کنند. تعویض وسایل نقلیه آلاینده از جمله اتوبوس‌ها با انواع با گنجایش بیشتر و آلایندگی کمتر نیز از جمله برنامه‌های اجرا شده در لندن است.
از راه‌های دیگر، بهره‌گیری از ماشین‌های فشرده کننده گرد و خاک است که استفاده از آن مانع ورود گرد و خاک روی سطح خیابان‌ها به هوای شهر می شدند. سوخت در اروپا نیز استانداردهای ویژه ای دارد: یورو 1 (1993) برای خودروهای سواری و تراکتورهای سبک، یورو 2 (1996) برای موتور سیکلت، یورو 3 (2000) برای موتور سیکلت، یورو 4 (2005) برای همه وسایل نقلیه، یورو 5 (2008) و یورو 6 (2014) برای سواری‌های سبک و وسایل تجاری. با این اقدامات، لندن که یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای دنیاست، به یکی از تمیزترین شهرهای جهان نیز تبدیل شده است و مردم هوای تمیزتری را تنفس می‌کنند.

جدول شاخص کیفیت هوا (AQI) به تفکیک هر ایستگاه در تاریخ هشتم اسفند94 ساعت 8 صبح *

S: دستگاه در حال تعمیر است./N: ایستگاه فاقد دستگاه اندازه‌گیری آلودگی است.
* جدول شامل اطلاعات تایید شده مربوط به کل ایستگاه‌های شهر تهران است.

** مکزیکو سیتی
این شهر در سال 1992 توسط سازمان ملل به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان معرفی شد. آلودگی هوا در مکزیکوسیتی به حدی بود که مشهور بود پرندگان این شهر در هنگام پرواز می‌میرند. در سال 1990، مکزیکوسیتی 330 روز از سال را در آلودگی به سر برد. اما امروز با اجرای برنامه‌های منسجم مقابله با آلودگی نام این شهر حتی در میان 10 شهر آلوده جهان نیز قرار ندارد.
مهمترین دلایل آلودگی بی حد و حصر هوا در مکزیکوسیتی، کیفیت نامطلوب سوخت و خودروهای فرسوده بود. اصلاح کیفیت بنزین مهم‌ترین سیاست دولت مکزیک در مهار آلودگی هوای مکزیکوسیتی بود، که در آن دولت با سرمایه سه میلیارد و 900 میلیون دلاری، پالایشگاه‌هایی برای تولید سوخت مناسب (با میزان گوگرد پایین) راه‌اندازی کرد.

به دنبال سیاست‌های کاهش آلودگی هوا، مسئولان شهری مکزیکوسیتی با الگو گرفتن از اتوبوسرانی سریع، نوعی سیستم اتوبوسرانی به نام «متروباس» راه انداختند که علاوه بر افزایش حجم مسافران در اتوبوس، آلودگی بسیار کمتری نیز دارد. در این طرح اتوبوس‌های جدید با حجم مسافر بیشتر جایگزین اتوبوس‌های فرسوده و کوچک شدند.
مانند لندن، کارخانه‌ها و مراکز صنعتی پایتخت مکزیک نیز مجبور به ترک حومه شهر شدند و به مناطق دورتر رفتند. از طرفی، پرداخت وام برای تعویض تاکسی‌های فرسوده سبب شد که توالی تعویض آنها تنظیم شود. توسعه خطوط متروی مکزیکوسیتی نیز پس از بحران آلودگی هوا، شدت یافت و در حال حاضر 14 خط مترو در این شهر فعالیت دارد.