عصر خودرو- در هر سیستم و دستگاه پیچیده‌ای، مجموعه‌ای برای عیب‌یابی در نظر گرفته می‌شود تا با بروز خطا و ایراد، از کار کردن دستگاه جلوگیری کند تا بیش از حد آسیب به سیستم وارد نشده و یا با دادن اطلاعات مفیدی به اوپراتور، در رفع ایراد کمک کند. خودرو نیز از این قاعده مستثنی نیست و از قدیم با روش‌هایی مثل روشن‌شدن چراغ‌های هشداری ساده، به راننده بروز خطا و ایراد گوشزد می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، در دهه‌های اخیر با گسترش هر چه بیشتر علم الکترونیک و افزایش حسگر‌های مختلفی که در نقاط گوناگون خودرو و مخصوصا پیشرانه نصب می‌شوند، ایراد‌ها و خطا‌های پیش‌آمده نیز بیشتر از گذشته شده‌اند و از این رو، هشدار‌های مختلفی نیز به اطلاع راننده می‌رسد. اما اگر قرار باشد برای همه این عیب‌ها و ایرادات، یک چراغ مجزا روشن شود، نیاز به مجموعه پشت‌آمپر بزرگ و شلوغی خواهد بود که کمی عجیب و غیر‌ممکن به نظر می‌آید. به همین خاطر عیوب مختلف در قالب یک مجموعه به راننده اطلاع داده می‌شود و رمزیابی آن نیز به کمک دستگاه دیاگ و خواندن کامپیوتر خودرو انجام خواهد شد. یکی از پر‌استفاده‌ترین این چراغ‌های هشداری، چراغ چک موتور است که روشن‌شدن آن علل مختلفی می‌تواند داشته باشد و در این مطلب به شایع‌ترین این علت‌ها خواهیم پرداخت.
کاتالیزور اگزوز
این قطعه با 6.75 درصد از خرابی‌های منجر به مراجعه به تعمیرگاهها، در رتبه دوم عواملی قرار دارد که منجر به روشن شدن چراغ چک می‌شوند. جالب است که بسیاری از افراد سلامت این قطعه را نادیده می‌گیرند و این در حالی است که خرابی این بخش از اگزوز هم منجر به افزایش مصرف سوخت می‌شود و هم آلاینده‌های خروجی از اگزوز را افزایش میدهد. معمولا یک سنسور اکسیژن در قبل و یکی بعد از این قطعه قرار می‌گیرد تا اختلاف میزان اکسیژن قبل و بعد از این قطعه سنجیده شود و اطلاعات به دست آمده جهت تنظیم سوخت و ساز به واحد پردازشگر پیشرانه ارسال شود. این قطعه همچنین گران‌ترین قطعه در بین عوامل اصلی روشن‌شدن چراغ چک است و به همین خاطر برخی از افراد بعد از بروز عیب در این بخش، از تعویض آن خودداری کرده و یا آن را از مسیر حذف می‌کنند. این کار در کشور‌های اروپایی جریمه‌های سنگینی در پی دارد. کاتالیزور یک قطعه مصرفی است و بعد از گذشت مدت معینی از کارکرد پیشرانه، باید تعویض شود.
خرابی کویل
اگر جرقه‌زنی به‌درستی انجام نشود، کامپیوتر خودرو، ایراد را در کویل سیستم جرقه‌زنی و عدم کارکرد صحیح آن تشخیص میدهد و چراغ چک روشن خواهد شد. البته این عیب می‌تواند ترکیبی از خرابی شمع و وایر نیز باشد. پس در ابتدا بهتر است شمع‌ها را چک کنیم و در صورت سلامت آنها، به سراغ کویل برویم. این عیب نیز با آمار 3.44درصدی، در رتبه پنجمین عامل مراجعه به تعمیرگاه به خاطر روشن‌شدن چراغ چک قرار دارد.
درب باک
خراب بودن و یا باز بودن درب باک در برخی خودروها، منجر به روشن‌شدن چراغ چک می‌شود. این علت در سال 2016 با حدود 4.16 درصد از علل شایع روشن شدن چراغ چک، سومین عامل در این لیست بوده است.
خرابی شمع و وایر
خرابی شمع‌های سیلندر‌ها و یا وایر‌ها (در صورتی که سیستم جرقه‌زنی خودرو دارای وایر باشد) و عدم کارکرد صحیح آنها نیز منجر به روشن‌شدن چراغ چک می‌شود. این عیب خصوصا در موتوری که دارای روغن‌سوزی است و با ایجاد یک لایه روغن روی شمع‌ها که منجر به سوختن آنها می‌شود، باعث روشن‌شدن چراغ چک خواهد شد. همان‌طور که گفتیم خرابی این قطعه و یا کویل چون در هر دو حالت به یک نتیجه منجر می‌شود، باید در کنار هم بررسی شوند. این عیب نیز با 3.13 درصد از مراجعات در سال 2016 یکی از 10 عامل اصلی روشن‌شدن چراغ چک خودروها بوده است.
شیر Evap
سوخت درون باک خودرو به خاطر تکان‌هایی که دریافت می‌کند و از طرفی ساختار فرار آن به تدریج دچار تبخیر می‌شود. این بخار اگر وارد اتمسفر شود منجر به آلودگی محیط زیست شده و اثرات مخربی روی سلامت انسان‌ها خواهد داشت. از این رو این بخار سوخت باید به کنیستر ارسال شود تا با جمع شدن در این محفظه، برای سوختن به درون سیلندر‌ها راه پیدا کند. شیر evap که مخفف عبارت Malfunctioning
evaporative emissions است، وظیفه دارد تا راه عبور و مرور این گاز‌های بنزین را کنترل کند و در صورت خرابی منجر به روشن شدن چراغ چک خواهد شد. آمار خرابی این قطعه نیز برابر با 2.92 درصد از مراجعات خودرویی به تعمیرگاهها به خاطر روشن‌شدن چراغ چک در سال گذشته بوده است.
سنسور اکسیژن
این حسگر وظیفه دارد تا میزان اکسیژن را بعد از سوخت و ساز درون پیشرانه و در حین خروج از مسیر اگزوز بسنجد و با توجه به اطلاعاتی که به واحد پردازشگر اصلی پیشرانه ارسال می‌کند، بهترین شرایط برای سوخت و ساز بهینه اتخاذ شود. خرابی این سنسور می‌تواند تا 40 درصد در مصرف سوخت اثر منفی داشته باشد و به همین خاطر جدا از اینکه موتور می‌تواند در کارکرد دچار مشکلاتی شود، هزینه‌های جاری نیز به شدت بالا خواهد رفت. سنسور اکسیژن برای هفتمین سال پیاپی است که در صدر خرابی‌هایی قرار دارد که باعث روشن‌شدن چراغ چک می‌شوند. در حدود 8 درصد از مراجعات خودرویی به تعمیرگاهها در سال 2016 به خاطر خرابی سنسور اکسیژن بوده و متاسفانه تعویض این قطعه نیز هزینه نسبتا بالایی دارد.
سنسور MAF
این سنسور که نام کامل آن malfunctioning mass air flow است، شدت جریان هوای ارسالی به سمت موتور را بررسی می‌کند و با اطلاعاتی که به واحد پردازش موتور میدهد، میزان سوخت لازم برای یک سوخت‌و‌ساز بهینه و دقیق از نازل‌های سوخت پاشیده می‌شود. خرابی این قطعه که با 3.84 درصد، در جایگاه چهارم این لیست قرار دارد، می‌تواند بین 10 تا 25 درصد به افزایش مصرف سوخت منجر شود. این سنسور معمولا روی مسیر عبوری هوا به سمت موتور قرار دارد و یا روی هوزینگ هوا و بعد از دریچه گاز نصب می‌شود.
ترموستات
همان‌طور که می‌دانیم، ترموستات یک شیر حرارتی است که در دمای معینی باز شده تا آب گرم داخل موتور با عبور به سمت رادیاتور و جریان یافتن در آن دوباره خنک شده و به موتور باز‌گردد تا به این ترتیب از داغ‌شدن بلوک موتور و آسیب به قسمت‌های مختلف آن جلوگیری شود. اما خرابی این قطعه یا باعث می‌شود که ترموستات بسته نشده و با جریان دائمی آب به رادیاتور، دمای کاری موتور تامین نشود و یا برعکس این حالت اتفاق افتد و ترموستات باز نشود و موتور به سمت جوش آوردن پیش رود. در این حالت چراغ چک موتور روشن شده و به راننده اخطار میدهد. هر چند که خود ترموستات قیمتی ندارد اما خرابی آن، هزینه‌های زیادی می‌تواند به بار آورد. درصد خرابی این قطعه و مراجعه به تعمیرگاه از بابت آن نیز در حدود 2.91 درصد در سال 2016 گزارش شده است.
