به گزارش  پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از تسنیم ،  چهره‌هایی چروکیده، پوست‌‌هایی به رنگ زرد و تیره، چشمانی که دیگر سویی برایشان نمانده، صداهایی که از اعماق جان به زور بالا می‌آید، نفس‌هایی که به سختی شنیده می‌شود، دم و بازدهم‌های اجباری، سوزش بینی، گلو درد، عدم باروری، به دنیا آمدن کودکانی فاقد سلامتی، بیماری‌های ناشناخته و هزاران هزار علائمی که ناشی از بیماری‌های واگیردار نیستند بلکه ناشی از آلودگی هوا و ذرات معلق در هوای کلانشهرهای کشور است.

شاید بسیاری از مردم در خبرها شنیده باشند که در روزهای "‌ناسالم برای گروههای حساس" به بیماران، کودکان، سالمندان، زنان باردار و افراد آسیب‌پذیر توصیه می‌شود که در محل‌های پرترافیک و شلوغ شهر تردد نداشته باشند اما مگر می‌شود با مانع شدن تردد، جلوی بروز بیماریها و عوارض ناشی از آلودگی هوا و ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون که به چشم دیده نمی‌شوند را گرفت.

این روزها بسیاری از مردم که مراکز شلوغ شهر‌ها تردد کمتری دارند هم به طور جدی در معرض خطرات آلاینده‌های جوی قرار دارند و نفس‌های آنها از مسائل مرتبط با آلودگی‌های هوا و بیماری‌های ناشناخته ناشی از آن به تنگ آمده است؛ ذرات معلقی که به چشم دیده نمی‌شوند سلامت ساکنان کلانشهرها را به‌طور جدی تهدید می‌کند.

عذابی که مردم در این سالها از ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون یا سایر آلاینده‌ها می‌کشند به مراتب از دیگر مشکلات و معضلات زندگی کمتر نیست و تقریباً تمامی کسانی که با این معضلات دست‌ و پنجه نرم می‌کنند خواستار عملیاتی شدن راهکارهای کاهش آلودگی هوا هستند.

رسول محمدی 42 ساله و کارمند که به دلیل علائم بیماری آنفولانزا به پزشک مراجعه کرده در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم درباره علت حضور خود و مراجعات مکرر به مراکز درمانی گفت: ابتدا تصور کردم که دچار یک بیماری ساده سرماخوردگی شده‌ام اما بعد از مراجعه متوجه شدم که آلودگی هوای شهر تهران باعث شده تا دچار مشکلات تنفسی و ... شوم؛ چرا مسئولان ذیربط که متولی سلامت و محیط زیست کشور هستند فکری به حال مردم به ویژه قشر آسیب‌پذیر نمی‌کنند؟!

رضا جلیلی 44 ساله و کارمند که برای درمان بیماری ناشی از آلودگی هوا به مراکز درمانی مراجعه کرده نیز درباره مشکلات ناشی از آلودگی هوا اظهار کرد: چندین سال است که مسئولان ذیربط در دولتهای مختلف بر رفع مشکلات آلودگی هوا در کلانشهرها تاکید می‌کنند اما جز شعار چیزی از آن‌ها نمی‌شنویم و به جای رسیدگی به وضعیت شهروندان فقط راهکارهای بدون ثمری ارائه می‌‌شود و در نهایت نیز رفع آلودگی هوا را به وزش باد و باران حواله می‌دهند.

وی افزود: ماههای طولانی است که از تنگی نفس و بیماری درد سینه رنج می‌برم اما هیچ کدام از پزشکان، دلیل قابل توجهی برای بیماری من نیاورده‌اند؛ در حقیقت احساس می‌کنم طی روزهایی که آلودگی هوا  بیشتر است، شرایط جسمی و تنفسی نامناسب‌تری را پیدا می‌کنم.

اما به غیر از این شهروندان که با علائم بیماری آنفولانزا، تنگی نفس و ... به مراکز درمانی مراجعه کرده بودند و علت بیماری آنها در حقیقت آلودگی هوا تشخیص داده شد، بسیاری دیگر از مردم در کلانشهرهای کشور وضعیتی به مراتب وخیم‌تر دارند و حتی شاید عمر آنها به دلیل همین ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در خاموشی پایان پذیرد.

آمارهای مختلفی که این روزها از سوی مسئولان ذیربط اعلام می‌شود گویای جان باختن تعداد زیادی از هموطنان در کلانشهرهای کشور به دلیل بروز آلودگی هوا است و این آمار رسمی جدای از بیمارانی‌ست که با مشکلات عدیده دست به گریبان هستند.

حدود 17 هزار مرگ در سال ناشی از آلودگی هوا

وحید حسینی؛ مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نیز به تازگی در همایش روز هوای پاک اعلام کرد: حدود 17 هزار مرگ در سال ناشی از آلودگی هوا به‌وقوع می‌پیوندد؛ اگر دستگاههای نظارتی و قضایی برای یک قتل حساسیت دارند چطور برای مرگ این همه انسان که ناشی از آلودگی هوا است، جدیتی وجود ندارد.

اما عباس شاهسونی؛ رئیس کارگروه سلامت هوای وزارت بهداشت نیز با مطرح کردن آمار مختلف درباره تعداد جان‌باختگان ناشی از آلودگی هوا گفت: سالانه 360 هزار مرگ در کشور داریم که از این تعداد حدود 36 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا است؛ آلودگی هوا بار اقتصادی زیادی به دولت تحمیل می‌کند.

وی افزود: بر اساس برآورد وزارت بهداشت در سال 94 در 25 شهر با مجموع 30 میلیون نفر جمعیت، 12 هزار و 800 مرگ منتسب به آلودگی هوا بوده است همچنین در همین سال در تهران 4 هزار و 300 نفر در اثر آلودگی هوا فوت شده‌اند؛ افزون بر این در سال 95 در شهر تهران با افزایش غلظت آلاینده‌ها، مرگ 4 هزار 810  نفر منتسب به آلودگی هوا بوده است.

رئیس کارگروه سلامت هوای وزارت بهداشت درباره دیگر مرگهای منتسب آلودگی هوا در کلانشهرها تصریح کرد: در سال 92 در بررسی‌هایی که در 10 کلانشهر صورت گرفته در آلودگی با غلظت 39 میکروگرم ، 9 هزار و 700  مرگ منتسب به آلودگی هوا بوده است؛ در سال 93 با غلظت 34 میکروگرم تعداد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا به 9 هزار و 100  مرگ کاهش پیدا کرد و در سال 94 با غلظت 32 میکروگرم، آمار مرگ منتسب به آلودگی هوا به 9 هزار نفر رسید.

اما خسارتهای ناشی از آلودگی هوا فقط به جان باختن افراد مختلف منتهی نمی‌شود بلکه بسیاری از افراد ساکن در کلانشهرها از بیماریهای مرتبط با آلودگی هوا رنج می‌برند و باید سرمایه و عمر خود را صرف مسائل ناشی از آلودگی هوا کنند.

هزینه‌های ملیاردی آلودگی هوا بر دوش مردم و دولت

شاهسونی درباره هزینه‌های ناشی از آلودگی هوا در کلانشهرها هم اظهار کرد: در مطالعاتی که در کرج داشتیم هزینه مستقیمی که مردم برای بیماری‌هایی مثل سکته قلبی و سکته مغزی به خاطر انتساب به آلودگی هوا می‌پردازند 1.1 میلیارد تومان است و هزینه مرگ منتسب به آلودگی هوا 150 میلیارد تومان است؛ این مبالغ، مبالغ بسیاری است که به دولت تحمیل می‌شود.

اما دولت در این باره چه کرده و راهکار مدیریتی دستگاههای ذیربط همانند سازمان محیط زیست، وزارت بهداشت، وزارت صنعت، وزارت نفت و ... چه بوده است.

سازمان محیط زیست کشور به عنوان یکی از متولیان اصلی آب، خاک و هوای این مرز و بوم به شمار می‌رود و به همراه سایر دستگاههای ذیربط باید در حوزه آلودگی هوا و کاهش خطرات ناشی از آن فعالیت کند و راهبردهای نظارتی لازم را به کار بندد.

وضعیت وخیم آلودگی هوا در پاییز امسال

سازمان محیط زیست در دولتهای یازدهم و دوازدهم نتوانسته راه چاره‌‌‌ای برای معضل آلودگی هوا بیاید و این مشکلات روز بروز حادتر و وخیم‌تر شده به‌گونه‌ای که آلودگی هوا در پاییز امسال نسبت به مدت مشابه سالهای قبل بیشتر بوده است یعنی بر اساس آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از تاریخ یک مهر ماه تا بیست و هفتم  آذر ماه سال جاری کیفیت هوای تهران 40 روز آلوده بوده است که این وضعیت نشان‌گر وخیم‌تر شدن آلودگی هوا طی چهار سال گذشته بوده است.

اما گذشت آلوده‌ترین پاییز طی چهار سال گذشته نشان می‌دهد که شعارهای برخی مسئولان فقط مانند تیری در زخم‌های مردم و به ویژه ساکنان کلانشهرها بوده است.

سالانه هزاران نفر از هموطنان ما بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند اما مسئولان ذیربط در حوزه محیط زیست کشور بیشتر وقت خود را صرف شعارهای واهی و بدون ثمر می‌کنند و نمونه عینی آن در سالهای گذشته دیده‌ایم.

معصومه ابتکار که در ابتدای دولت یازدهم بر مسند ریاست سازمان محیط زیست کشور تکیه زده بود در زمان تصدی‌گری خود یکی از همان افرادی بود که بیشتر از عمل به شعار دادن روی آورد و در سالهای حضور خود در این سازمان نه تنها چاره‌ای برای آلودگی هوا نیندیشید بلکه وضعیت آلودگی هوا را به مراتب دستخوش مشکلات مختلفی کرد.

وی که یکی از سیاسی‌ترین معاونان حسن روحانی در دولت یازدهم بود در ابتدای حضور خود در سازمان محیط زیست موضوع بنزین‌های وارداتی را مطرح کرد و خواستار توقف تولید داخلی و واردات بنزین‌های به اصطلاح یورو 4 شد؛ بنزین‌هایی که بعد از ورود مشخص شد اصلا فاقد کیفیت‌های لازم بوده‌اند.

بیشتر بخوانید:بنزینهای وارداتی که یورو 4 هم نبود/محصولاتی که آلودگی هوا را حل نکرد

بیشتر بخوانید:سر خُم "وارداتچی‌های بنزین" سلامت

بعد از اینکه ابتکار نتوانست با موضوع بنزین‌های وارداتی مشکل آلودگی هوا را حل کند، به اتهامات گوناگون مسئولان پیش از خود مبنی بر اجرایی نشدن بُرِش آلودگی هوا روی آورد و برخی دستاوردها در این حوزه را به نام خود ثبت کرد؛ پس از فرافکنی‌های مختلف نیز نتوانست سرانجامی برای کاهش آلودگی هوا بیابد.

ابتکار در زمان حضور خود نه تنها راهکاری برای بهبود آلودگی هوا نیافت بلکه شعار دادن  در این حوزه را بیش از پیش اولویت خود قرار داده بود و حتی در سال پایانی حضور خود در این سازمان خبر از پیشنهاد تعطیلی دو هفته‌ای و یک ماهه مدارس در فصل زمستان را مطرح کرد در حالی که این پیشنهاد وی نیز در آن سال رای نمایندگان مردم را کسب نکرد و بیشتر شبیه به یک شعار برای فرار از واقعیت‌ها بود.

بیشتر بخوانید:امکان «تعطیلی سه‌هفته‌ای و حتی یک‌ماهه» مدارس به‌دلیل آلودگی هوا

دوران معصومه ابتکار با همه سیاسی‌بازی‌ها و اهمال‌کاری‌ها به پایان رسید و مردم کلانشهرها به‌ویژه تهران نه تنها هیچ دستاوردی در حوزه آلودگی هوا و ... نیافتند بلکه فقط شعارهای زیبایی را در حوزه محیط‌ زیست شنیدند و آلودگی هوا نه تنها کاهش نیافت بلکه افزایش چشمگیر‌تری پیدا کرد.

اما بعد از خداحافظی  معصومه  ابتکار با سازمان مورد علاقه‌اش، عیسی کلانتری که به اعتراف خود با 95 درصد مسائل زیست‌ محیطی آشنایی نداشته به طبقه دهم ساختمان مرکزی محیط زیست در پارک پردیسان رفت و بر صندلی ریاست این سازمان مهم کشوری تکیه زد!

بیشتر بخوانید:کلانتری: توان پاسخگویی علمی به مسائل زیست‌محیطی را ندارم

وی که بارها صدای فعالان محیط زیست  را در حوزه‌هایی اعم از حیات وحش، تراریخته‌ها، ارزیابی‌های زیست محیطی و ... در آورده است، در یکصدمین روز پس از حضورش در راس سازمان محیط زیست نیز با نظرات عجیب خود نسبت به آلودگی هوا، گلایه‌های مردم را به‌دنبال داشت.

رئیس سازمان محیط زیست در واپسین روزهای یکی از آلوده‌ترین پاییز‌های سالهای اخیر  اظهار کرد: باید دعا کنیم باد بیاید تا آلودگی‌ها را جابه‌جا کند وگرنه می‌توانیم بدون خودرو و بدون سوخت زندگی کنیم؟!

بیشتر بخوانید: دعا کنیم «باد» بیاید!

اما واقعاً مشکل کجا است؟! آیا مشکلات افزایش آلودگی هوا به بنزین‌های تولید داخلی که خانم ابتکار روی آن دست گذاشته بود مربوط می‌شود یا ناشی از موضوعات و مسائلی دیگر است؟

عیسی کلانتری این بار نوع اتهامات را عوض کرد و بر عکس معصومه ابتکار، مشکلات را از گازوییل دانست و اظهار کرد: مشکل ما در ارتباط با گازوئیل است که باید اصلاح شود؛ گازوئیلی که می‌دهند دهها برابر بیش از استانداردی که باید وجود داشته باشد، آلوده‌کننده است.

وی ادامه داد: وضعیت خودروهایمان را هم که می‌بینید؛ بیشتر آلودگی هوا مربوط به این دو موضوع یعنی گازوئیل و ماشین‌ها است.

رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست گفت: دولت چاره‌ای ندارد؛ اگر جلوی خودروها را بگیریم تا هوا را آلوده نکنند حمل‌ونقل از بین می‌رود؛ گازوئیل‌ها هم غیراستاندارد است بالاخره باید بین بد و بدتر یکی را انتخاب کرد.

بیشتر بخوانید:"کلانتری" وظیفه سازمان محیط زیست را "بهبود وضعیت اشتغال" دانست!

به گفته کلانتری، متاسفانه در شرایط حاضر گازوئیل توزیعی در مشهد و اصفهان غیر استاندارد است و دست‌اندرکاران ذیربط نیز باید توجه ویژه‌ای داشته باشند.

وی اینبار تیر انتقادات خود را به سوی وزارت نفت هدف گرفت و توضیح داد: در شرایطی که وزارت نفت نمی‌تواند گازوئیل استاندارد تولید کند اصلا نباید گازوئیل تولید کند؛ حدود دو‌سوم آلودگی شهرهای بزرگ از جمله تهران مربوط به خودروهای گازوئیل‌سوز فرسوده است؛ خودروهای گازوییل‌سوز فرسوده باید جایگزین شوند چرا که در حال حاضر شاهد تردد کامیونهایی با عمر بالای 40 سال در تهران هستیم.

اما این صحبتهای و شعارهای مسئولان ذیربط به ویژه متولیان محیط زیست کشور برای مردم دیگر تکراری شده و آنها باوری به صحبتهای بدون چاره‌اندیشانه مسئولان ذیربط ندارند.

رئیس کنونی سازمان محیط زیست هم با این شعارها به نوعی قصد شانه خالی کردن بار مسئولیت را دارد و در این تصورات خود نیز گاهی افکار عمومی را به همراهی می‌طلبد که نمونه بارز آن پیشنهاد تکراری تعطیلی یک ماهه مدارس بود که این پیشنهاد نه تنها هنوز مطرح نشده بلکه امکان عملیاتی شدن آن یا کاهش آلودگی هوا سهل به نظر نمی‌رسد.

بیشتر بخوانید:احتمال تعطیلی یک‌ماهه مدارس در زمستان

راهکارهایی نظیر تعطیلی زمستانه مدارس و ... نه تنها راهکاری موقت محسوب می‌شود بلکه باید سازوکار اجرایی آن نیز مورد توجه قرار گیرد و نیازمند بحث‌های کارشناسی مختلف است بنابراین مسئولان اجازه ندارند بدون نظرات کارشناسانه با ذهن افکار عمومی در روزهای آلوده سال بازی کنند بلکه باید راه‌حلهایی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت اندیشیده شود.

فاقد کیفیت بودن بنزین‌های اکثر شهرهای کشور، بی‌کیفیت بودن گازوییل مصرفی در کلانشهرها، فاقد استاندارد بودن کیفیت خودروها، عدم وجود کاتالیست در بسیاری خودروها، تردد موتورسیکلتهای کاربراتوری در کلانشهرها، عدم بهره‌گیری از موتورسیکلتهای برقی، تردد خودروهای سنگین و فرسوده، بی‌توجهی به ناوگان حمل و نقل عمومی، عدم برخورد با خودروهای سنگین دودزا، تردد کامیون‌های سنگین و دودزا در نیمه‌های شب، وجود صنایع آلاینده، شعار زدگی و .... عمده‌ترین مشکلات مرتبط با آلودگی هوا در کلانشهرها به ویژه تهران است.

مردم انتظار دارند مسئولان به جای شعار دادن و تکه‌پراکنی به یکدیگر یا ارائه اتهامات ممتد در فکر سلامت هموطنان باشند.

این روزها جان هیچ یک از مردم به ویژه ساکنان کلانشهرها از آلودگی هوا در امان نیست و این ذرات معلق بی‌رنگ و بی‌بو، جان انسانها را نشانه گرفته است‌؛ مردم انتظار دارند مسئولان به جای شعار‌زدگی یا حواله اتهامات ممتد در فکر سلامت هموطنان باشند.

مردم کلانشهرها تمایلی ندارند تا در زیر بار سیاست زدگی و شعارهای واهی برخی مسئولان محیط زیست کشور جان خود را با ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون از دست دهند؛ بهتر است یک‌بار دیگر مسئولان محیط زیست کشور و سایر دستگاههای ذیربط در حوزه آلود‌گی هوا به دغدغه‌ها و راهبردهای کلان ابلاغی رجوع کنند.