به گزارش پایگاه خبری«عصر خودرو» به نقل از ایسنا، حذف موتورسیکلت کاربراتوری از چرخه تولید و ضرورت ارتقای سوخت خودروها به استاندارد یورو4 از جمله تصمیمات دولتی است که طی دو سه سال گذشته اتخاذ شد. آنچه در این میان اهمیت دارد میزان اجرایی شدن این قوانین است.

حسین ایزانلو -فعال حوزه محیط زیست و کارشناس حوزه خودرو- در این باره، اظهار کرد: استاندارد آلودگی وسایل نقلیه اعم از خودرو که یورو4 و موتورسیکلت که یورو3 است، بخش‌های مختلفی دارد که اجرای کامل آن باید تحت نظارت کافی قرار گیرد.

وی با اشاره به جزییات روند نظارت بر تولید وسایل نقلیه در کشور گفت: خودروساز و موتورساز به منظور اخذ تاییدیه از سازمان حفاظت محیط زیست برای کسب مجوز تولید یک مدل، نمونه اولیه از محصول تولیدی را آماده و سیستم را روی آن نصب می‌کنند تا پس از اخذ تاییدیه و اصطلاحا تایید نوع، مجوز تولید انبوه را دریافت کنند.

ضرورت بازرسی مکرر دستگاه‌های نظارتی از خط تولید
این فعال حوزه محیط زیست ادامه داد: اقدام بعدی پیش‌بینی شده در استاندارد، حصول اطمینان از تطبیق دستگاه‌های تولید شده نو با نمونه‌ اولیه مورد تایید دستگاه‌های نظارتی است. سازوکار نظارت بر این بخش به این صورت است که دستگاه‌های نظارتی (سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان استاندارد) با مراجعه مکرر به خط تولید، نمونه‌ای را به صورت تصادفی انتخاب می‌کنند و مورد آزمایش قرار می‌دهند تا تطابق تولید انبوه با استاندارد را کنترل کنند.

غفلت دستگاه‌های نظارتی از تست دوام
ایزانلو در ادامه با انتقاد از مغفول ماندن تست دوام در تولید وسایل نقلیه گفت: مسئله‌ای که در ایران حتی در مورد خودرو هم اجرا نمی‌شود؛ بخش دوام پیش‌بینی شده در استاندارد است. مفهوم استاندارد یورو 4 این است که سقف آلایندگی زیر حد یورو4 باید تا 100 هزار کیلومتر پیمایش خودرو تضمین شده باشد.

وی تصریح کرد: از آنجا که اجرای پیمایش 100 هزار کیلومتر روی نمونه‌های یک مدل خودروی جدید پیش از کسب مجوز تولید بسیار زمان‌بر است در استاندارد پیش‌بینی شده جهت تسریع در فرآیند صدور مجوز تولید انبوه، قرار شده؛ آلودگی خودروی نو 20 درصد کمتر از سقف استاندارد باشد اما این به این معنا نیست که دستگاه نظارتی از حق خود برای اجرای عملی آزمون‌های دوام 100 هزار کیلومتر در حین تولید انبوه صرف نظر کند.

این فعال حوزه محیط زیست تاکید کرد: دستگاه‌های نظارتی کشور برای اجرای کامل استاندارد یورو 4 باید وسیله نقلیه را در پیمایش‌های مختلف مثل 10 هزار کیلومتر، 50 هزار کیلومتر تا 100 هزار کیلومتر تست کنند تا مطمئن شوند آلودگی خودروها حین تردد به دلیل کیفیت پایین و خرابی زودرس قطعات کنترل کننده آلودگی هوا افزایش نمی‌یابد.

تست «تطابق تولید انبوه» در موتورسیکلت‌ها اجرا نمی‌شود
ایزانلو با بیان اینکه تست دوام در مورد خودرو به طور کامل مغفول است و به هیچ وجه اجرا نمی‌شود، گفت: در مورد موتورسیکلت حتی تست تطابق تولید انبوه (COP) هم اجرا نمی‌شود چه برسد به تست دوام. در مورد خودرو تست EOBD  (سیستم خود پایش عیب خودرو)، بحث پیچیده و مهمترین بخش استانداردهای یورو4 به بعد است.

وی تاکید کرد: خطر عمده این است که سیستم نظارتی حتی در مورد خودرو توان این را ندارد که بر اجرای استاندارد به طور کامل و درست نظارت کند و پایش بخش‌های دوام،EOBD  و بررسی مباحث حقه‌ زنی به آزمون استاندارد مغفول است، درحالیکه عمده توجه، تمرکز و پیشرفت استاندردهای به‌روز دنیا در این بخش‌ها است.

این کارشناس ضمن اشاره به نمونه‌ای از تقلب خودروسازان مطرح جهان اظهار کرد: چند سال پیش شرکت عظیم فولکس واگن با وجود سیستم‌های نظارتی بسیار قوی به دلیل منافع مالی، ریسک کرد و استاندارد را فریب داد بنابراین طبیعی است که در کشور ما آن هم در ضعف شدید سیستم نظارتی، خودروساز به خود این اجازه را بدهد که دست به تقلب بزند.

سازمان حفاظت محیط زیست ناظر اصلی کیفیت تولید

ایزانلو با بیان اینکه مسئول اصلی نظارت بر تولید خودروها و موتورسیکلت‌ها سازمان حفاظت محیط زیست است، گفت: از سوی این سازمان، هماهنگی‌هایی با سازمان استاندارد صورت می‌گیرد که نظارت و بازرسی توسط کدام یک از شرکت‌ها انجام شود. 

بنیان نظارت و بازرسی بر صنعت خودرو فسادانگیز است

وی تصریح کرد: شرکت‌های بازرسی باید کاملا مستقل از وزارت صنعت و تولیدکنندگان باشند تا نظارت بدون هیچ شک و شبهه‌ای انجام شود این درحالیست که در کشور ما پایه نظارت بر صنعت خودروسازی و موتورسازی معیوب و فسادانگیز است.

ایزانلو با اشاره به اینکه روند نظارت و بازرسی بر صنعت خودرو در کشور ما اشکالات اساسی دارد، گفت: سیستم نظارتی برای اینکه بتواند شرکت خود را بچرخاند اول سال با وزارت صنعت و خودروساز قرارداد سی او پی (cop) می‌بندد. در چنین شرایطی طبیعی است که روند نظارت بر صنعت خودرو دچار اشکال باشد.

سازمان حفاظت محیط زیست ضعف سیستماتیک در نظارت دارد

این فعال حوزه محیط زیست با تاکید بر اینکه به‌طور کلی سیستم نظارتی از لحاظ سیستماتیک و نیروی انسانی بسیار ضعیف است، گفت: امکانات نظارتی در سازمان حفاظت محیط زیست به ویژه در بخش نیروی انسانی باید تقویت شود این درحالیست که بودجه سازمان حفاظت محیط زیست در سال گذشته 280 میلیارد تومان بود و حتی از بودجه نهضت سوادآموزی که 310 میلیارد تومان دریافت کرد، کمتر بود. از سوی دیگر در دنیا دو درصد تولید ناخالص ملی به محیط زیست اختصاص داده می‌شود که در کشور ما این مبلغ به 40 هزار میلیارد تومان می‌رسد اما محیط زیست کشور از این فرصت محروم است.