به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از صداوسیما، درستی مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو تهران میهمان برنامه امروز صبحانه ایرانی شبکه دوم سیما بود و به مناسبت روز حمل و نقل درباره آخرین وضعیت توسعه خطوط مترو و مسائل مرتبط به آن گفتگو کرد.

مشروح این گفتگو را در ذیل می‌توانید بخوانید:

-  امروز روز حمل و نقل است و بخشی از حمل و نقل عمومی در شهر‌های کشورمان و در شهر‌های خیلی از کشور‌های دنیا بحث حمل و نقل زیرزمینی و البته در قسمت‌های روزمینی مترو است که این روز‌ها که آلودگی هوا هم خیلی به دغدغه و مطالبه جدی همه هموطنان و همشهریان تهرانی تبدیل شده است می‌شود که تاکیدی کرد بر این که حمل و نقل مترو یک حمل و نقل پاک است و آلایندگی خاصی ندارد وآیا واقعا مترو آلایندگی دارد یا خیر؟

من روز ملی حمل و نقل را به تمام زحمتکشان حوزه حمل و نقل تبریک می‌گویم مخصوصا حمل و نقل ریلی، جا دارد که یک خداقوت به همکاران خودم در شرکت بهره برداری متروی تهران بگویم که 24 ساعته 365 روز سال را سرکار هستند و تمام تلاششان این است که مسافران بدون دغدغه، بدون هیچ استرسی با یک شرایط ایمن و یک شرایط مناسبی جا به جا شوند و مشکلی نداشته باشند.

- مترو آلایندگی دارد یا خیر؟

 خیر، مترو در سطح دنیا معمولا به عنوان یک صنعت پاک و صنعت سبز تلقی می‌شود و آلودگی‌هایی که امروز محیط زیست را تهدید می‌کند خوشبختانه در متروی تهران وجود ندارد.

- بله پس این اهمیت توسعه آن را حداقل می‌شود گفت در زمینه مقابله با آلودگی هوا نشان می‌دهد، برای این که بیشتر با متروی تهران آشنا شویم، ما چند خط داریم، چند ایستگاه و چند واگن قطار داریم و روزی چند نفر از شهروندان ما را جا به جا می‌کنند؟

 در متروی تهران الان دارای 7 خط هستیم که 6 تای آن داخل شهر است خطوط 1، 2، 3، 4 و 6 و 7 داخل شهر سرویس می‌دهد و خط 5 هم به سمت کرج می‌رود، در مجموع حدود 258 کیلومتر مسیر داریم 144 ایستگاه داریم و بطور متوسط روزانه ما یک میلیون و 500 هزار جا به جایی در شهر تهران به عهده می‌گیریم که در روز‌های خاص این عدد به مرز 2 میلیون نفر هم گاهی می‌رسد ما 171 رام قطار داریم که در حال سرویس دهی هستند و حدود 260 واگن دو طبقه هم داریم که در خط 5 متروی تهران در حال سرویس دهی هستند.

-  این خطوط تقاطعی با هم دارند؟

 بله به جز خط 2 و 3 که تلاقی با هم ندارند، خط 5 را اگر خط برون شهری حساب کنیم آن 6 خط دیگر حداقل همدیگر را یک جا قطع می‌کنند، البته مثلا خط 6، چون هنوز امروز به طور کامل در حال سرویس نیست، تقاطع‌های خطوط 1 و 3 به زودی وارد مدار خواهد شد وگرنه آن خط هم با تمام خطوط ما تقاطع و ارتباط دارد.

-  اشاره کردید روزانه یک میلیون و 500 هزار، این ظرفیت متروی تهران است یا نه ما می‌توانیم مثلا مسافر بیشتری داشته باشیم صرفا در همین حد استفاده می‌کنند؟

 ظرفیت متروی تهران خیلی از این بیشتر است ما شاید بنا به چند دلیل امروز بیشتر از این عدد را نمی‌توانیم سرویس دهیم یکی این که در حوزه ناوگان کمبود‌هایی داریم و کمبود ناوگان مهمترین و موثر‌ترین موضوعی است که تاثیر می‌گذارد در پایین بودن این راندمان، نکته دیگری که وجود دارد این است که متروی تهران، مترو در همه جای دنیا یک شبکه است یعنی شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که اگریک خط دارید این خط به تنهایی بتواند کار کند، این 7 خط فرض کنید یک میلیون و 400 هزار نفر را دارند جا به جا می‌کنند اگر خطی را اندازه بگیریم فرض کنید هرکدام 200 هزار نفر را بخواهد جا به جا کند اگر یکی از این خطوطی که فرض کردیم و ضرب و تقسیم کردیم به 200 هزار نفر رسیدیم، 6 خط دیگر هم از مدار خارج شود.

20 هزار نفر هم جا به جا نمی‌کند، چون این شبکه است که با هم کار می‌کند، ببینید خط 1 تقریبا از جنوب شهر تهران حوالی کهریزک راه می‌افتد و تا تجریش می‌آید امروز حدود 300 هزار نفر را جا به جا می‌کند اگر خط 2 نباشد که از خط 2 مسافر بیاورد، خط 4 نباشد که داخل این خط مسافر بیاورد خودش به تنهایی بخواهد کار کند این عدد به 30 هزار نفر هم نمی‌رسد و در حقیقت مترو به صورت شبکه است که کار می‌کند ما برای رسیدن به شبکه نهایی در تهران به 4 خط دیگر هم نیاز داریم، خطوط 8، 9، 10 و 11 که در حال برنامه ریزی برای ساخت درشرکت متروی تهران است در آینده این شبکه را کامل می‌کند به عبارتی اگر شبکه تهران، شبکه شهر تهران تکمیل شود ما ظرفیت و پتانسیل همین 7 خطی که داریم استفاده می‌کنیم بالاتر می‌رود کما این که در حوزه زیرساخت هم نواقصی داریم که امیدواریم آن‌ها را هم بتوانیم رفع کنیم.

-  4 خطی که اشاره کردید در حد برنامه ریزی است فعلا و هنوز هیچ مرحله‌ای از ساخت آن‌ها شروع نشده است؟

 عملیات اجرایی خط 10 تقریبا شروع شده است.

- از کجا به کجا می‌رود؟

 خط 10 شمال شهر تهران را به صورت شرقی غربی طی می‌کند از منطقه 22 تهران شروع می‌شود و می‌آید حول و حوش میدان قنات کوثر در شمال شرق تهران تمام می‌شود حدود چهل و خورده‌ای کیلومتر است یکی از خطوطی است که بصورت شرقی غربی سرویس خواهد داد و عملیات اجرایی اش شروع شده، ولی سه خط دیگر در مرحله مطالعات است و طبق برنامه ریزی احتمالا از سال آینده وارد فاز اجرایی خواهند شد.

-  یکی از خطوط را نام بردید که از شمال غرب تهران تا شمال شرق خواهد رفت، مثلا برای این که خودمان آشنا شویم با کار ساخت مترو، چون می‌دانم شما سابقه و تجربه شرکت مترو را هم دارید می‌پرسم این 44 کیلومتر در چه زمانی باید ساخته و بهره برداری شود؟

 ساخت خطوط مترو چند پیش نیاز اصلی دارد که مهمترین آن منابع مالی است امروز حدود 50 میلیون دلار به ازای هر یک کیلومتر باید هزینه شود.

-  چرا؟ چون بخش زیادی از آن وارداتی است و هنوز صنعت مترو بومی نیست؟

 نه ما اگر ساخت مترو را دو بخش کنیم، دربخش ساخت و مهندسی همه چیز داخلی و بومی است در بخش تجهیزات بله هنوز هم وابستگی‌هایی وجود داردولی الان در مرز حدود 70 درصد بومی و داخلی هستیم و 30 درصد نیازهایمان را باید وارد کنیم، ولی به این توجه داشته باشید بخش‌هایی هم که داخلی است یک قسمت‌هایی ارزبری دارد، ما مثلادر تولید تابلو‌های برق و تولید سیگنالینگ درست است که سازنده‌ها داخلی هستند، ولی گا‌ها آن‌ها هم برای تجهیزات اولیه شان ارزبری دارند، امروز در سطح دنیا تقریبا این رنج، رنج متعارفی است، 50 میلیون دلار به ازای هر یک کیلومتر خطوط مترو باید سرمایه گذاری شود این یک نکته است و نکته دوم این است که برای برنامه ریزی یک خط 40 کیلومتری تصور کنید که جا‌های مختلف شهر باید تبدیل به کارگاه شوند، می‌تواند ترافیک شهر را مختل کند، گاهی تجهیزاتی که فرض کنید چهل و چند کیلومتر را اگر بخواهیم 4 ساله تمام کنیم باید 6-7 دستگاه تی بی ان حداقل داشته باشیم که فقط در این خط کار کنند، باید نیازسنجی کنیم آیا واقعا در سطح کشور می‌توانیم امروز اگر 4 خط را همزمان بخواهیم استارت کنیم حتی اگر پولش را داشته باشیم گاهی اوقات تجهیزات و ماشین آلاتی که نیاز دارد شاید یک مقدار دغدغه و مسئله باشد.

- همین خطی که مثال زدید 44 کیلومتر طولش است قرار بوده که کی ساخته شود که به امسال افتاده است؟

 در متروی تهران یک برنامه 20 ساله از سال 1400 تنظیم شده بود تا سال 1420، که قرار بود در سه فاز 7 ساله خطوط 4 گانه 8 تا 11 با یک برنامه ریزی در سه مقطع 7 ساله وارد مدار شوند، الان مدیریت فعلی شهر تهران تلاش دارد می‌کند که این بازه بیست ساله را بیاورد روی حدود 6 سال است.

-این 20 ساله که دو سه بار تمدید نشده است؟

 تازه برنامه ریزی شده است.

- خطوط قبلی کی قرار بوده ساخته شود؟ اصلا اولین سالی که مترو آمد چه سالی بوده است؟

متروی تهران شرکتی است که به قبل از انقلاب برمی گردد، ولی به طور جدی فعالیت اجرایی اش را از سال 1365 شروع می‌کند و در سال 1377 یعنی اسفند 77 اولین افتتاح در متروی تهران اتفاق می‌افتد که در خط 5 بوده است.

- همان 77 گفته بودند که تا چه سالی قرار است ما کل تهران را مترو بکشیم؟

 به نظرم در اسناد است فکر می‌کنم قرار بوده این اتفاق 20 ساله بیفتد که تا به امروز حالا وضعیت این گونه است.

 - پس داریم وارد سومین 20 سال می‌شویم.

دومی را هنوز تمام نکردیم، ولی واقعیت یکی از نکات مهمی که در خطوط مترو وجود دارد این سرمایه گذاری بسیار بسیار سنگینی است که باید اتفاق بیفتد، منصفانه اش این است که شاید در توان مدیریت‌های شهری و شهرداری‌ها در کلان شهر‌ها واقعا به تنهایی نباشد، می‌طلبد که البته دولت در ادوار گذشته به تمام کلان شهر‌ها کمک کرده، ولی امروز به نقطه‌ای رسیدیم که نمی‌دانم خیلی از کلان شهر‌ها مدارسشان به خاطر آلودگی هوا تعطیل بود، شاید مهمترین و کلیدی‌ترین کاری که در این حوزه می‌شود انجام داد برای آینده این است که در این حوزه سرمایه گذاری مناسبی شود و اتفاقات خوبی بیفتد.

 درآمد‌های شهرداری که از قسمت‌های مختلف اخذ می‌شود جواب نمی‌دهد؟

- جوابگو نیست، حتی الان در بعضی از کلان شهر‌ها نگهداشت خطوط مترویی که ساختند دغدغه است امروز بهای بلیطی که از مسافر دریافت می‌کنیم کمتر از 20 درصد بهای تمام شده است به جز سرمایه گذاری که شده است، سرمایه گذاری که شده است فرض کنید وظیفه حاکمیت و مدیریت شهری باشد من فقط بهای تمام شده خدماتی که دارد ارائه می‌شود امروز کمتر از 20 درصد آن از مسافر اخذ می‌شود حدود 4 برابر آن پولی که از مسافر می‌گیریم را مدیریت شهری باید در اختیار متروی تهران قرار دهد بابت این که خدمات نسبتا بهینه‌ای بتوانیم داشته باشیم.

- یک سهم از بلیت را مردم می‌دهند، یک سهمی دولت می‌دهد ویک سهمی هم شهرداری؟

 قانون نانوشته‌ای داریم، مکتوب نیست قراربوده یک سوم یک سوم باشد یعنی یک سوم از بهای تمام شده را از مردم اخذ کنند، یک سوم را هم شهرداری‌ها بدهند و یک سوم را هم دولت بدهد حالا با توجه به شرایط اقتصادی، این عدد یک سوم سهم مسافر امروز بسیار کمتر از یک سوم است، الان حدودا به 20 درصد رسیده به یک پنجم رسیده و گاهی آن یک سوم که از دولت باید بیاید این جوری نیست که نقد به نقد هر ماه بخواهد پرداخت شود.

قرار نیست که دراین حوزه فشاری به مردم بیاید و خدای نکرده بخواهیم اقشارمختلف مردم را تحت فشار قرار دهیم با همین رویکرد و همین دیدگاه هم بوده که در سال‌های گذشته این سهم یک سومی تا یک پنجم هم تقلیل یافته است.

- به نظر می‌آید با تاکیداتی که از ابتدای گفتگوبه آن اشاره می‌کنیم یکی از راهکار‌های اصلی رفع این معضل یا دغدغه آلودگی هوا حداقل در تهران حالا سایر کلان شهر‌ها و مراکز استان‌هایی که شهر‌های پرجمعیت هستند به کنار همین استفاده از مترو و استفاده از حمل و نقل عمومی است، ناوگان اتوبوسرانی با وجود این که در تهران ناوگان جدید هم داریم که هرساله اضافه می‌شود، اما بالاخره خودرو‌های فرسوده هم داریم که می‌گوییم از علل اصلی ایجاد آلودگی هوا هستند و چه بهتر است که مردم ترغیب شوند به سمت این که حداقل اگر به مرکز شهر مراجعه می‌کنند از خطوط مترو استفاده کنند، بنابراین شاید واقعا این جا می‌شود گفت جور دیگری جبران شود برای این که سهم مسافر حداقل در زمینه خرید بلیتش پایین بیاید و آن سرمایه گذاری که شما می‌گویید، بخش‌های دیگر جبران کنند.

 بله، من نکته‌ای را در مورد راه حل اساسی که فرمودید بگویم، حمل و نقل عمومی به طور کل باید تقویت شود در کلان شهر‌ها که یک بخشی اش که شاید مهمترین بخشش هم باشد سیستم حمل و نقل ریلی یا مترو است، ما اتوبوسرانی، تاکسیرانی و سایر مد‌های حمل و نقل را هم در کمک به متروی تهران نیاز داریم و همه باید به موازات جوری تقویت شود که بتوانیم در سال‌های آینده شاهد این باشیم که اقشار زیادی از مردم از حمل و نقل عمومی استفاده کنندو کمتر شاهد این باشیم که خودروهایشان را به سطح خیابان بیاورند و این باعث می‌شود که یک مقدار هم معضل ترافیک به حداقل می‌رسد و موضوع آلودگی کم می‌شود، من عددی را از باب آمار عرض کنم، 7 ماه منتهی به پایان مهرماه امسال استفاده از خطوط متروی تهران باعث صرفه جویی حدود 2450 میلیارد تومانی فقط در مصرف سوخت شده است یعنی سایر موضوعات که وقت مردم است، استهلاک، هزینه‌هایی که آلودگی هوا می‌تواند داشته باشد کنار بگذاریم.

- به نظر می‌آید هزینه کردن و سرمایه گذاری در توسعه مترو خیلی مقرون به صرفه‌تر است تا یک سری هزینه‌های دیگر که ما مجبور شویم انجام دهیم.

 بله در خطوط مترو هر خطی را که بخواهیم شروع کنیم عملیات اجرایی اش را حتما مطالعات امکان سنجی اش انجام می‌شود، یعنی خطوطی شروع به ساخت می‌شوند که منافع به هزینه هایش منطقی باشد، منافعی که می‌تواند داشته باشد صرفه جویی در مصرف سوخت، کاهش آلودگی، استهلاک، وقت مردم است که این‌ها منافعی که یک خط مترو می‌تواند برای کلان شهر داشته باشد و هزینه هایش هم همین عدد 50 میلیون دلاری است که عرض کردم این 4 خط ما، 4 خطی هستند که منافعشان بیشتر از هزینه هایشان است یعنی مطالعات امکان سنجی شان این را نشان می‌دهد و طبیعتا باید بپذیریم که خطوط مترو خطوطی هستند که سرمایه گذاری بلندمدتی است و امروز تنها شاید نسخه قطعی کلان شهر‌ها حمل و نقل عمومی و در راس آن مترو می‌تواند بسیار راه گشا باشد.

- خبر خوبی می‌توانید در زمینه استفاده از مترو به ما بدهید؟ مثلا قرار است ایستگاه جدیدی افتتاح شود؟

همکاران من در مترو تهران دارند تلاش می‌کنند انشاالله تا پایان سال بخش میانی خط 6 را که خیلی از خطوط خیلی خوب شهر تهران است از جا‌هایی مانند میدان هفت تیر، میدان ولیعصر و پارک لاله گذر می‌کند افتتاح کنند.

-یعنی از کجا به کجا متصل شود این وسط؟

خط 6 برخلاف عرف سایر خطوط دو تکه افتتاح شده است، یعنی از دولت آباد آمده تا میدان امام حسین (ع)، انفصالی داریم از میدان امام حسین تا دانشگاه تربیت مدرس، از دانشگاه تربیت مدرس هم تا اتوبان ستاری افتتاح شده است این قسمت میانی اش که جزو جا‌های خیلی کلیدی اش هم است انشاالله تا پایان سال ارتباط برقرار می‌شود و در ابتدای سال آینده مسافرینی که از دولت آباد سوار خط 6 می‌شوند می‌توانند تا منطقه 5 شهرداری تهران که حوالی ستاری و اشرفی اصفهانی خواهد بود این ارتباط برقرار شود به نظر می‌آید خبر بسیار خوبی است الان، چون خط 6 ما یک مقدار جزیره‌ای است و مسافر خوب از آن استقبال نمی‌کند، چون قسمت میانی اش هنوز افتتاح نشده است انشاالله بتوانیم سال آینده در خدمت مردم باشد این خطوط.

- شرکت بهره برداری مترو چند کارمند دارد؟

حدود هشت هزار نفر از کارمندان شهرداری تهران در شرکت بهره برداری متروی تهران مشغول هستند، متروی تهران به نظرم می‌آید یک مقدار مظلوم واقع شده است آن اتفاقی که در متروی تهران روزانه می‌افتد خیلی خوب منعکس نشده است ما 365 روز، 24 ساعت بچه‌های ما سرکار هستند.

- الان متروی تهران 24 ساعته خدمات می‌دهد؟

 نه ما 18 ساعت خدمات می‌دهیم، ولی شب تا صبح از بابت این که ناوگان را آماده کنیم هم نگهداری است، در ساعتی که داریم خدمات می‌دهیم تیم‌های زیادی در خطوط مستقر هستند در مرکز فرمان مستقر هستند که بدون مشکل مسافر جا به جا شود بعد از این که ساعت‌های سرویس دهی تمام می‌شود تیم‌های دیگری هم در پایانه‌ها و خطوط ما مستقر هستند هم ایستگاه‌ها را آماده می‌کنند برای روز بعد و هم ناوگان و تجهیزات ما را آماده می‌کنند و جا دارد خداقوت جانانه به آن‌ها بگویم من به تازگی وارد شرکت بهره برداری شدم، ولی به نظرم می‌آید یکی از جذابترین جا‌هایی که تا امروز خدمت کردم شرکت بهره برداری است و یکی از شرکت‌هایی است که بی نظیر است و خدمات فوق العاده‌ای به مردم ارائه می‌دهد امیدواریم که بتوانیم کیفیت و کمیت این خدمات را ارتقا دهیم و مردم را به آن چیزی که حقشان است برسانیم.

- دوستان می‌پرسند مترو‌های پرند و پردیس بالاخره چه شد؟

 متروی پرند منشعب شده از تقریبا جنوب خط یک ما یک خطی است که به طول 50 کیلومتر می‌رود پرند، امروز 30 کیلومترش تا فرودگاه بین المللی امام خمینی در حال سرویس و خدمات دهی است حدود 20 کیلومتر دیگر نیاز است که خودش را به شهر جدید پرند برساند ما جمعه هفته قبل در خدمت آقای رئیس جمهور بودیم از بازدیدی که از خط پرند داشتند به نظر می‌رسد در خرداد ماه می‌شود یک خطش را افتتاح کرد و مردم پرند را به شبکه متروی تهران وصل کرد، اما در مورد پردیس با توجه به این که دوستان در وزارت راه متولی ساخت آن هستند و متروی تهران متولی ساخت آن نیست من با توجه به ارتباطاتی که وجود دارد در جریان هستم که در حال تکمیل مطالعاتشان برای انجام موضوع هستند.