عصر خودرو- در تعریف عجیب وزارت صمت و مجلس و احیانا کارشناسان مالیاتی دولت، وضعیت اقتصاد چنان اسفبار است و دسترسی به حتی یک خودرو برای ایرانیان چنان ناممکن شده است که حالا شهروندان این کشور داشتن یک خودرو برایشان «دارایی سرمایه‌ای» محسوب می‌شود؟ دارایی سرمایه‌ای در اقتصاد مفهومی دارد که قطعا داشتن یک خودرو برای شخص نمی‌توان مشمول آن شود.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از اقتصاد 24؛ اگر طی روزهای اخیر به سامانه یکپارچه خودرو مراجعه کرده باشید، می‌بینید که متقاضیان فروش ایران خودرو و سایپا با این اطلاعیه روبه‌رو می‌شوند: «ضروری است که اطلاعات کلیه متقاضیان مرتبط با این طرح حسب ماده 19 آیین نامه اجرایی ماده 14 الحاقی قانون مبارزه با پولشویی و طرح مالیات بر عایدی سرمایه در اختیار نهادهای ذیربط قرار می‌گیرد.»
حال با این اعلان تازه به نظر می‌رسد که بازی تازه مالیاتی دولت این بار با ثبت نام در سامانه یکپارچه خودرو کلید خورده است. مساله مالیات بر عایدی سرمایه در ماه‌های اخیر و به خصوص پس از آنکه مشخص شد تمرکز بیشتر دولت در سال مالی جدیدش و البته لایحه بودجه‌ای که تمرکز آن بر مالیات بوده است، بیش از قبل مطرح شد.
ماجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه
طرح مالیات بر عایدی سرمایه سال گذشته به طور جدی در مجلس مطرح شد و هرچند نیمه تمام ماند، اما همان زمان نیز پیش‌بینی می‌شد که این طرح در سال جاری به طور کامل بررسی و به قانون تبدیل شود.
مالیات بر عایدی سرمایه در تعریف، به میزان افزایش ارزش قیمت فروش یک دارایی نسبت به قیمت خرید آن گفته می‌شود؛ بنابراین مالیات بر عایدی سرمایه مالیاتی است که بر عایدی حاصل از نقل و انتقال (خرید و فروش) دارایی‌های سرمایه‌ای شامل انواع دارایی منقول یا غیرمنقول و مشهود یا نامشهود وضع می‌شود.
مالیات بر دارایی سرمایه ای
اما برای درک بهتر باید دریافت دارایی سرمایه‌ای که باید بر آن مالیات بر عایدی سرمایه وضع شود چیست؟ دارایی سرمایه‌ای به طور معمول به دارایی‌هایی گفته می‌شود که معمولاً در جریان عادی کسب و کار فروخته نمی‌شوند و به دلیل تأثیر مستقیمشان در فعالیت اقتصادی، نگاه داشته می‌شوند تا سود از فروش یا سود نگهداری بیشتری به آنان تعلق بگیرد.
در این میان، اما طرح یک مصوبه تازه و دستور جدید در هفته گذشته بار دیگر مساله مالیات بر عایدی سرمایه را مطرح کرد. وزارت صمت اعلام کرده است که اطلاعات تمام خریداران خودرو از سامانه یکپارچه برای پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه در اختیار نهادهای مربوطه قرار می‌گیرد.
اواسط اردیبهشت ماه، مجلس با بررسی مالیات بر عایدی سرمایه اعلام کرد که ثبت نام خودرو در سامانه یکپارچه شامل این مالیات می‌شود و باتوجه به ماده 19 آیین نامه اجرایی ماده 14 الحاقی قانون مبارزه با پولشویی، اطلاعات معاملات خودرو، ثبت و مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می‌شود.
اگر از سامانه یکپارچه، خودرو خریدید باید مالیات بدهید!
آنچه، اما در نهایت و درباره ثبت نام مرحله دوم طرح یکپارچه خودرو مطرح شد، دریافت مالیات بر عایدی سرمایه خودرو است. این خبر به آن معناست که افرادی که از سامانه یکپارچه، خودرو می‌خرند، باید مالیات آن را بدهند. کما اینکه وزارت صمت اعلام کرد اطلاعات همه خریداران خودرو از سامانه یکپارچه برای طرح مالیات بر عایدی سرمایه در اختیار نهادهای ذیربط قرار می‌گیرد.
بر اساس آنچه اعلام شده است، با توجه به ماده 19 آیین‌نامه اجرایی ماده 14 الحاقی قانون مبارزه با پولشویی، اطلاعات معاملات خودرو به صورت یکپارچه در سامانه معاملات خودرو، ثبت و مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می‌شود. البته این مالیات شامل حال همه ثبت‌نام کنندگان خودرو نمی‌شود. بلکه تنها شامل آن دسته از خودروهایی است که از سامانه یکپارچه خودرو خرید کرده‌اند و خودروی دریافتی را زیر یکسال از زمان دریافت بفروشند.
در صورتی که مالک، خودرو را کمتر از یکسال نگه دارد، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه خودرو می‌شود و باید روی اضافه بهای خودرو نسبت به قیمت پایه، 30 درصد مالیات بدهد.
مالیات 10 تا 30 درصدی بر خودرو
افرادی که خودروی خریداری شده از سامانه یکپارچه را کمتر از دو سال نگه دارند، باید 20 درصد از سود خودرو را به عنوان مالیات بر سرمایه بدهند و نگهداری خودرو کمتر از سه سال شامل مالیات 10 درصدی می‌شود. خریداران این خودروها تنها در صورتی از مالیات معاف هستند که خودروی خریداری شده از سامانه یکپارچه خودرو را بالای سه سال نگهداری کنند.
میزان مالیات برعایدی خودرو به این صورت است:
کمتر از یک سال: 30 درصد از مبلغ مابه‌التفاوت قیمت خرید و فروش
بین یک تا دو سال:20 درصد از مبلغ مابه التفاوت قیمت خرید و فروش
از سوی دیگر قیمت خودروهای عرضه شده در سامانه یکپارچه خودرو همان قیمت خودرو در کارخانه است و با توجه به اختلاف قیمت زیاد کارخانه و بازار آزاد، خریداران خودرو سود زیادی می‌برند. برای مثال اگر فردی از سامانه یکپارچه، خودرویی را به قیمت 457 میلیون تومان بخرد و آن را با قیمت یک میلیارد تومان در بازار آزاد بفروشد، باید مالیات 10 تا 30 درصدی روی مابه‌التفاوت قیمت 457 میلیون تا یک میلیارد تومان را بپردازد.
این فرد اگر یک سال خودرو را نگه دارد، باید 30 درصد سود 500 میلیون تومانی را به‌عنوان مالیات پرداخت کند که رقم آن حدود 160 میلیون تومان می‌شود.
چطور خودروهای ثبت نامی مشمول مالیات شدند؟
حال با توجه به توضیحات ارائه شده درباره مالیات بر عایدی سرمایه، سوال این است که چطور اکنون خودروهای سامانه یکپارچه مشمول مالیات بر عایدی سرمایه‌ای شده اند؟ باید توجه داشت که مالیات بر عایدی سرمایه، نوعی مالیات است که از معاملات مسکن، خودرو، طلا و سکه یا ارزهای خارجی دریافت می‌شود. میزان مالیات بر عایدی سرمایه، بسته به مدت نگهداری از صفر تا 60 درصد است. این رقم اکنون برای خودروهای سامانه یکپارچه از صفر تا 30 درصد تعیین شده است.
در مدل مالیات گرفتن از خودروهای ثبت نامی در سامانه یکپارچه باید توجه کرد که بر اساس مصوبه تازه، در صورتی که برای مثال خودرو مشمول مالیات شده از ثبت نام ایران خودرو در سامانه یکپارچه باشد، برای فروش پژو پارس در سال اول باید شخص فروشنده حدود 128 میلیون تومان مالیات پرداخت کنند. البته این میزان تقریبا برای تمام مدل‌های خودروهای عرضه شده در سامانه یکپارچه یکسان است. به بیان دیگر، با توجه به اختلاف قیمت بازار و کارخانه در صورت مشمول شدن مالیات بر عایدی سرمایه، افراد متقاضی فروش ایران خودرو و سایپا باید منتظر مالیات حدودا 100 میلیونی باشند.
مشکلات مالیات بر عایدی سرمایه برای متقاضیان ثبت‌نام خودرو
البته در این میان مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، در واکنش به این جدول در سامانه فروش یکپارچه خودرو در زمان ثبت نام متقاضیان گفته است که درج عبارت اخذ مالیات بر عایدی سرمایه در سامانه یکپارچه خرید خودرو درست نبوده و اشکالات اساسی دارد.
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس همچنین گفته است: اخیرا مشاهده شده که مردم در زمان ثبت نام ایران خودرو در سامانه یکپارچه با عبارت اخذ مالیات بر عایدی سرمایه مواجه می‌شوند. در این بخش ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که مالیات بر عایدی سرمایه در مجلس تصویب نشده است، بلکه مصوبه مالیات بر سوداگری مصوب شده و در شورای نگهبان مراحل بررسی و نهایی شدن را طی می‌کند. به هیچ وجه در مصوبه مجلس در زمینه مالیات بر سوداگری گفته نشده، خرید یک فقره خودرو مشمول مالیات بر سوداگری خواهد شد.
خرید یک فقره خودرو مشمول مالیات بر سوداگری نمی‌شود
طغیانی ادامه داد: بنابراین ذکر این قید در اطلاعیه سامانه یکپارچه خرید خودرو درست نبوده و اشکالات اساسی است. این موضوع باعث نگرانی متقاضیان ثبت نام ایران خودرو و سایپا شده که باید اصلاح شود.
مساله‌ای که سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس مطرح کرده است، اما شاید یکی از مشکلاتی باشد که طرح مالیات بر عایدی سرمایه بر خودروهای واگذار شده از سوی سامانه یکپارچه خودرو دارد.
از عمده‌ترین اشکالات این طرح یکی همین است که مالیات بر عایدی سرمایه مفهومی دارد که بر اساس آن تعریف، خودروهای ثبت نامی از طریق سامانه یکپارچه مشمول آن نیستند.
کما اینکه یکی از اصلی‌ترین شروط برای ثبت نام در سامانه یکپارچه خودرو این است که شخص نباید هیچ خودروی دیگر یا پلاک فعالی داشته باشد و حال چطور شخصی که تنها یک خودرو دارد مشمول مالیات برعایدی سرمایه می‌شود که مفهوم آن دارایی سرمایه‌ای است و باید حداقل داشتن دو خودرو و یا بیشتر را شامل شود؟
یعنی در تعریف عجیب وزارت صمت و مجلس و احیانا کارشناسان مالیاتی دولت، وضعیت اقتصاد چنان اسفبار است و دسترسی به حتی یک خودرو برای ایرانیان چنان ناممکن شده است که حالا شهروندان این کشور داشتن یک خودرو برایشان «دارایی سرمایه ای» محسوب می‌شود؟ دارایی سرمایه‌ای در اقتصاد مفهومی دارد که قطعا داشتن یک خودرو برای شخص نمی‌توان مشمول آن شود.
از سوی دیگر در مورد خودرو حتی بسیاری از کارشناسان اقتصادی وجود بیشتر از دو خودرو را در یک خانواده 4 نفره در مفهوم دارایی سرمایه‌ای نمی‌دانند و تنها زمانی خودرو را در این بخش مشمول می‌کنند که بیش از این تعداد خودرو در هر خانواده موجود باشد.
از سوی دیگر باید توجه داشت که سند خودروهای طرح یکپارچه، یکسال در رهن شرکت خواهد ماند و مشتری قانوناً اجازه فروش آن را ندارد (هر چند که خرید و فروش حواله‌ها کم نیست)، کارکرد این طرح برای یکسال اول (قانوناً) موضوعیت پیدا نمی‌کند و عجیب است که چطور وقتی فروش این خودروها عملا در سال اول ناممکن است، دولت قصد ایجاد مالیات بر روی آن را دارد.
همچنین شنیده‌ها حکایت از این دارد که پرداخت مالیات بر ارزش افزوده (9 درصد دیگر) نیز به زودی خرید و فروش خودروها را شامل می‌شود و به این ترتیب با راه‌اندازی سامانه مذکور قریب به 50 درصد سود هر معامله خودرویی به عنوان مالیات اخذ خواهد شد و این یعنی دیگر خرید و فروش خودرو نمی‌تواند محلی برای سودهای هنگفت باشد.
در این شرایط باید توجه کرد که مالیات بر عایدی سرمایه و مساله مالیات بر خودروهای سامانه یکپارچه اکنون نیز در حالی توسط وزات صمت باعث بروز بحث‌هایی شده است که این طرح هنوز در مجلس، تحت بررسی است و به تصویب نهایی نرسیده و به قانون تبدیل نشده است.
در این حال به نظر می‌رسد شوق وزارت صمت برای اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه از خودروهای سامانه یکپارچه چنان است که نه تنها پیش از تایید نهایی در مجلس شرایط اجرای آن را فراهم می‌کند که حتی قوانین و دستورات خود سامانه را نیز به نوعی از یاد برده است.
