گزارش جدید کمیسیون ایمنی راه‌ها از تصادفات

به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو» به نقل از مهر، کمیسیون ایمنی راه‌ها در گزارشی به بررسی آمار تلفات، علل مرگ و وضعیت ایمنی در کشور پرداخته است. براساس این گزارش، آمار تلفات ناشی از تصادفات رانندگی بین سال‌های 1380 تا 1393 نشان می‌دهد که تعداد متوفیان ناشی از تصادفات رانندگی تا سال 1384 روند صعودی داشته و از سال 1385 این روند صعودی تا حدی کنترل شده تا اینکه پس از یک دوره کنترل روند تصادفات، در 4 سال ابتدایی برنامه پنجم توسعه، روند کاهشی داشته است.

همچنین تعداد تلفات ناشی از تصادفات رانندگی به 16 هزار 872 در سال 1393 رسیده است که به طور متوسط بیش از 6.5 درصد در سال، در 4 سال اخیر کاهش داشته است. از این تعداد 12 هزار و 203 نفر در راه‌های برون‌شهری و روستایی جان باخته‌اند. بطوریکه سهم 72 درصدی را نشان می‌دهد؛ این موضوع نشان‌دهنده شدت تصادفات در راه‌های برون‌شهری است که باعث شده تصادفات برون‌شهری با وجود سهم کمتر از تصادفات، دارای سهم قابل توجهی از کشته‌شدگان باشد.

همچنین این آمارها نشان می‌دهد که سهم مردان بیش از 75 درصد از مجموع متوفیان بوده است. ضمن آنکه بیشترین فراوانی تلفات رانندگی در گروه سنی 30-21 سال به چشم می‌خورد. یکی دیگر از بررسی‌های انجام گرفته بر علت نهایی متوفیان ناشی از تصادفات رانندگی است که بنابر آمارهای پزشکی قانونی عامل ضربه به سر دلیل اصلی فوت بیش از نیمی از متوفیان بوده است.

طبق این گزارش، بررسی تلفات ناشی از تصادفات رانندگی به تفکیک محل فوت نشان می‌دهد که بیش از 50 درصد از فوتی‌ها در محل حادثه بوده است و مابقی فوتی‌ها در حین انتقال به بیمارستان یا بیمارستان و یا در منزل بوده است. ضمن آنکه آمبولانس بیشترین سهم را در انتقال متوفیان از محل حادثه بر عهده دارد و پس از آن سایر وسایل نقلیه در انتقال متوفیان نقش دارند.

همچنین بررسی سهم تصادفات رانندگی بر حسب نوع برخورد و نحوه وقوع تصادف گویای این است که بیش از نیمی از تصادفات منجر به فوت به دلیل برخورد وسایل‌نقلیه با یکدیگر به وقوع پیوسته است. بیشترین تلفات تصادفات رانندگی در خودروهای شخصی رخ می‌ده و پس از آن تلفات کاربران موتورسیکلت بیشترین آمار را دارد. سهم هر یک از استان‌ها از میزان فوتی ناشی از تصادفات رانندگی برون‌شهری‌ بیانگر این موضوع است که بیش از 40 درصد از فوتی‌ها در تصادفات رانندگی در 6 استان کشور رخ می‌دهد.

رشد 1.5 برابری تعداد وسایل نقلیه به جمعیت

پراساس آمارهای موجود، تعداد وسایل‌نقلیه در حال حرکت طی سال‌های اخیر به صورت فزاینده­ای رو به افزایش بوده به طوریکه در انتهای سال 1392 به بیش از 26 میلیون وسیله‌نقلیه رسید که بیش از 10 میلیون وسیله‌نقلیه را  موتورسیکلت تشکیل می­دهد و پیش­ بینی می‌­شود در سال 1398، این تعداد به بیش از 45 میلیون وسیله‌نقلیه برسد.

ایران به عنوان یک کشور درحال توسعه با نرخ فزاینده افزایش جمعیت نیز مواجه بوده است، به طوریکه در 30 سال گذشته جمعیت ایران به دو برابر رسیده است (در انتهای سال 1392جمعیت ایران به بیش از 75 میلیون نفر رسید). البته در سال‌های اخیر این نرخ افزایش جمعیت تا حدودی کنترل شده و براساس نتایج مطالعات طرح جامع حمل‌ونقل در ایران، نرخ افزایش جمعیت ایران برای ده سال آینده در حدود 1.34 درصدخواهد بود و پیش ­بینی‌ها نشان ‌می‌­دهد جمعیت ایران در سال 1398 به بیش از 80 میلیون نفر خواهد رسید.

با این حال رشد تعداد وسایل‌نقلیه از روند افزایش جمعیت پیشی گرفته و نرخ موتوریزاسیون که بیانگر تعداد وسایل‌نقلیه در حال حرکت به ازای هر هزار نفر جمعیت است در سال‌های آتی با روند افزایشی مواجه خواهد بود و برآوردها نشان می­‌دهد، این نرخ در ده سال آینده دو برابر خواهد شد.

این گزارش می‌افزاید: با بررسی تعداد تصادفات رانندگی و تلفات ناشی از آن در سال‌های اخیر می­‌توان به این نتیجه رسید ایران از نظر وضعیت تصادفات و تلفات ناشی از آنها در مرحله تثبیت قرار دارد که یک مرحله بحرانی و حساس به شمار می­‌رود. تمامی کشورهایی که موفق به کنترل و کاهش تصادفات و تلفات ناشی از آنها شده­‌اند زمانی در این مرحله قرار گرفته‌­اند. تجربیات این کشورها نشان می‌دهد اگر اقدامات هماهنگ میان­ دستگاهی در جهت دستیابی به ایمنی پایدار به صورت مستمر و سازمان یافته ادامه و گسترش یابد، پس از مدتی کاهش معنی­ دار تصادفات و تلفات ناشی از آنها آغاز می ­شود.

این گزارش نشان می‌دهد که نرخ موتوریزاسیون در سال 1392 درحدود 345 است و برآوردها نشان می‌دهد این شاخص در سال 1397 به حدود 552 (یعنی 1.5 برابر) افزایش یابد. ولی چنانچه کاهش‌­های مقطعی در آمار تصادفات باعث ایجاد تفکراتی مبنی بر حل مشکل تصادفات شده و سرمایه ­گذاری‌ها و فعالیت‌های دستگاه‌ها، کم­رنگ و یا به صورت ناهماهنگ ادامه پیدا کند، پس از چند سال نه تنها روند تغییرات تعداد تصادفات و تلفات ناشی از آنها کنترل نمی­‌شود، بلکه روند افزایشی آنها با شدت بیشتری قوت خواهد گرفت.

بررسی روند تغییرات جمعیت و تعداد وسایل‌نقلیه درحال حرکت در ایران نیز موید همین مطلب است که در صورتی‌که تمامی دستگاه‌های ذیربط در امر ایمنی به صورت هماهنگ و در قالب یک برنامه جامع با تمام قوا در جهت ارتقای ایمنی پایدار در سطح ملی اقدام نکنند، نه تنها روند فعلی تثبیت و کنترل تصادفات و تلفات ناشی از آنها حفظ نخواهد شد، بلکه بر تعداد تلفات ناشی از تصادفات رانندگی افزوده خواهد شد.

در این گزارش آمده است: بهبود ایمنی راه‌ها مستلزم انجام فعالیت‌های مستمر، یکپارچه و نظام‌مند در زمینه‌های مختلف همچون مدیریت و هماهنگی ایمنی، سیستم مناسب جمع ­آوری، پردازش و ارایه آمار و اطلاعات تصادفات، طراحی و ساخت راههای ایمن، بهبود و رفع نقاط پرتصادف، تبلیغات و آموزش‌های مؤثر ایمنی، تامین استاندارد ایمنی وسایل‌نقلیه، وضع مقررات و قوانین ترافیکی و اعمال آنها، عملیات امداد و نجات و فوریت‌های پزشکی است که به منظور سنجش وضعیت هر یک، مطابق توصیه مراجع بین‌المللی، تعیین شاخص‌های اصلی که حصول آنها شرط لازم در دستیابی به بهبود مستمر و پایدار ایمنی راه‌ها باشد، ضروری است.

با بهبود نسبی شاخص‌های تعیین شده حتی اگر در برخی سال‌ها بنابر ماهیت سینوسی روند تصادفات و تلفات رانندگی، رشدی مشاهد شود، زحمات و فعالیت‌های انجام شده به یکباره از دست رفته تلقی نشده و زیر سوال نخواهد رفت.

بررسی جایگاه کشور از لحاظ وضعیت ایمنی رانندگی در جهان (مطابق آخرین گزارش‌های بین‌المللی)

شناسایی وضعیت واقعی ایمنی رانندگی در ایران یکی از چالش‌هایی است که همواره با اختلاف نظر کارشناسان مواجه بوده است. به طور کلی وضعیت ایمنی رانندگی در سطح جهان توسط دو شاخص کشته به یکصدهزار نفر جمعیت و کشته به 10 هزار وسیله‌نقلیه، سنجیده می‌شود.

در اینجا برای نشان دادن وضعیت ایمنی رانندگی در کشور، به آمار ارایه‌ شده در آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی که در سال 2009 میلادی منتشر شده است، استناد می‌شود. در این گزارش که آمار مربوط به 175 کشور (از جمله ایران) آورده شده است، کشورهای جهان به سه گروه با درآمد کم (درآمد سرانه کمتر از 935 دلار)، درآمد متوسط (درآمد سرانه بین 936 و 11455 دلار) و درآمد بالا (درآمد سرانه بیش از 11456 دلار) دسته‌بندی شده‌اند که ایران با درآمد سرانه سالیانه 3470 دلار در گروه دوم یعنی گروه با درآمد متوسط قرار گرفته است.

مقدار متوسط شاخص کشته به یکصد هزار نفر جمعیت در کشورهای جهان 11.87 است که ایران با 23 هزار کشته در بین 175 کشور جهان در رتبه 171 قرار دارد. ایران در بین 88 کشور با درآمد متوسط در رتبه 86 قرار دارد. مقدار متوسط شاخص کشته به 10 هزار وسیله‌نقلیه در کشورهای جهان 21.93 است که ایران با 6.7 در بین 175 کشور جهان در رتبه 110 قرار گرفته است. ایران در بین 88 کشور با درآمد متوسط در رتبه 58 قرار دارد.