بررسی سوانح رانندگی در جاده های کشور

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از ایرنا ، در ادامه این یادداشت به قلم مرضیه جعفری؛ می خوانیم: ساعت یک و چهل و یک دقیقه بامدادِ روز چهاردهم شهریور در محور کرج-قزوین تصادف شدیدی اتفاق افتاد. سه خودروی سمند و یک خودروی وانت پیکان با یکدیگر برخورد کردند. ده نفر در این حادثه مصدوم شدند و دوکُشته نیز به جمع دیگر قربانیان حوادث رانندگی در شهریورماه پیوستند.
این اتفاق یکی از هزاران اتفاق تلخ و هر روزه جاده های کشور است که حالا به موضوعی تکراری تبدیل شده است.
شاید بد نباشد برخی از این حادثه ها را که در همین دو سه روز گذشته رخ داده با هم مرور کنیم.
جمعه ای که گذشت اتوبوسی در اصفهان واژگون شد که در پی آن از میان مسافران سه نفر کشته و 9 نفرمجروح شدند. سرعت غیرمجاز به گفته ماموران پلیس از دلایل این واژگونی بود.
در همان روز و در ساعت 2 بامداد در محور کرج-قزوین اتوبوسی یه 5 وسیله نقلیه زد که راننده یکی از آن ها جان باخت.
تصادف بعدی در ساعت 6 بامداد جمعه اتفاق افتاد. در آذربایجان شرقی یه پیکان به سمت چپ تجاوز کرد که در اثر آن 2 نفر کشته و 1 نفر مجروح شد.
5شنبه یازده شهریور نیز در کیلومتر 5 محور تبریز-آذر شهر و باز هم در استان آذربایجان شرقی مینی بوسی واژگون و 4 نفر از سرنشینان آن مجروح شدند.
این حوادث گوشه ای از شهریور خونین جاده های در این سال هستند. بنابر آمار تنها در ده روز ابتدایی شهریورماه 2 هزار نفر در تصادفات مجروح و 180 نفر نیز جانشان را از دست دادند.
هرچند که این آمار نسبت به مدت مشابه در سال گذشته کاهش داشته اما چیزی از فشردگیِ حوادث رانندگی بین جاده ای کم نمی کند.
گفته شده که تا این تاریخ از شهریورِ امسال هر روز 55.4 نفر جانشان را از دست داده اند. این رقم سال گذشته برابر با مرگِ 58 نفر در روز بود. همچنین شهریور پارسال 1700 نفر بر اثر تصادفات جاده ای فوت شدند.
به طور کلی و بنابر آمار پزشکی قانونی در 10 سال اخیر سالانه 22 هزار نفر در حوادث رانندگی می میرند.
آمارهای جهانی نیز بر این اساس از رتبه سوم ایران در میان کشورهایی که بیشترین آمار تصادف را دارند سخن می گویند.
گفته می شود میزان عمر از دست رفته ایرانیان در اثر تصادف 5 برابر استاندارد جهانی است.
همچنین اگر در جهان تصادفات نهمین عامل مرگ و میر باشند در ایران این عامل دومین رتبه در مرگ و میر را دارد و اولین آمار مرگِ افراد زیر 40 سال است.
گذشته از این ها تصادفات رانندگی ضررهای اقتصادی زیادی نیز در پی دارند. روزانه 32 میلیارد تومان ضرر اقتصادی ناشی از تصادف را متحمل می شویم.

عواملِ انسانی یا غیرانسانی؟
با آگاهی از این آمار رعب آور حالا باید بپرسیم نقش عوامل مختلف بر میزان بالای تصادفات در جاده های ایران چقدر است؟
رییس پلیس راهنمایی و رانندگی در گزارشی اعلام کرده که 70 درصد تصادفات منجر به فوت در ایران به دلیل عدم توجه به جلو، خواب آلودگی، خستگی و انحراف به چپ بوده است.
کمیسیون ایمنی راه های کشور نیز دلایل بروز تصادفات رانندگی در جاده های کشور را 30.8 درصد عدم رعایت فاصله، 25.2 درصد انحرافِ به چپ، 22.6 درصد سرعت غیرمجاز، 9 درصد عدم توانایی کنترل وسیله، 5.6 درصد عدم رعایت حق تقدم و 6.8 درصد سایر موارد می داند.
این کمیسیون براساس این اعداد و ارقام نتیجه می گیرد که خطاهای انسانی نقش بسزایی در تصادفات جاده ای در کشور دارند.
یک کارشناس نیز در این باره گفته که دو عامل غیرانسانی تصادف یعنی جاده و خودرو هرچند اهمیت زیادی دارند اما این توسعه انسانی است که نقش بیشتری در سوانح جاده های کشور دارد.
مهدی نجفی خواه -جامعه شناس- که پیش تر در کمپینی در همین راستا و با عنوان نه به تصادف فعالیت می کرد همچنین تاکید کرده که اگر جاده ناایمن اما راننده توانمند باشد آمار تصادف کمتر خواهد شد.
سرهنگ همایون شریفی –رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان البرز- در اظهار نظری متفاوت از تاثیر جاده ها و مکان های استراحتِ بین راهی سخن گفته است.
او معتقد است هرچند که خستگی یک عامل انسانی در تصادفات جاده ای است اما در شرایطی که بسیاری از جاده ها رفت و برگشتی است و تبدیل به اتوبان نشده و همینطور استراحتگاه های ارزان و باکیفیت وجود ندارد، طبیعی است که راننده در اثر خستگی تصادف کند.
همچنین کارشناسان این حوزه می گویند ترمز استاندارد (ABS)، اجباری شدن نصب کیسه هوا، کارگذاشتن دوربین در جاده ها، استاندارد کردن راه ها و... همگی عوامل غیرانسانی هستند که باید ترتیبِ اثر داده شوند.

مردمی که قربانی اند
همچنین آرمان شهرکی –پژوهشگر اجتماعی- در تحلیل چگونگی رخ دادن تصادفات در ایران بیان کرده که مشکل عمده ما در سوانج بیش از همه خدمات است و مردم قربانیان این خدمات هستند.
او معتقد است اگر چه عوامل انسانی نقش زیادی در تصادفات دارند، اما در نهایت همین عوامل انسانی نیز ناشی از انواع خدمات رفاهی و اجتماعی ای هستند که در جامعه وجود دارند.
در همین راستا می توان به آماری اشاره کرد که سازمان پزشکی قانونی اعلام کرده است. این سازمان گفته 70 درصد از کسانی که جانشان را از دست می دهند کم سواد و یا بی سواد هستند.
به گفته کارشناسان مسئله سواد و کم توان مالی جزو دلایل غیرمستقیمی است که بر رانندگی اثر گذاشته اند.
طبق آمار، پراید بیشترین آمار تصادف را به خود اختصاص داده است. این در حالی که پراید بیشترین آمار استفاده توسط مردم را دارد. همچنین قیمت کمِ آن سبب شده که اقشار کم توان تر از این خودرو استفاده کنند.

بنابراین جامعه شناسان معتقدند افرادی که از سرمایه هایِ اجتماعی پایین تری در زمینه تحصیلات و درآمد برخوردارند از ابزار و وسایلی استفاده خواهند کرد که گویای این سرمایه اجتماعی است.
درنتیجه به گفته آن ها و آنچه سازمان های مربوطه عنوان می کنند، یکی از دلایل اینکه آمار تصادفپراید در میان دیگر خودروها بالاتر است به افرادی برمی گردد که آن را خریداری کرده اند و عمدتا از اقشار کم درآمد و افرادی با تحصیلات کمتر هستند.
البته مسئولان از کاهش آمار در این زمینه می گویند. آنها دلیل این کاهش را اطلاع رسانی به مردم و آگاه تر شدن آن ها می دانند.

هرچند که گفته می شود آمار تصادف در کشور نسبت به سال گذشته بیش از دو درصد کاهش داشته اما بررسی های جهانی و نظر کارشناسان و مسئولان بر این است که باز هم با آماری بسیار بالا روبرو هستیم.
سازمان بهداشت جهانی در گزارشی گفته تصادفات رانندگی تا سال 2020 یکی از مهم ترین دلایل مرگ ومیر در کشورهایی است که درآمد سرانه پایینی دارند.
به همین علت سازمان ملل تا ده سال تا سالِ 2020 را دهه اقدام در مورد امنیت جاده ها نام گذاری کرده است.