عصر خودرو- چندی پیش ایرتویا، نماینده تویوتا ژاپن در ایران در یک اقدام جالب توجه، رسانه‌های خودرویی را به بررسی تویوتا پریوس در فرودگاه افلاک آسیا، فرودگاهی خصوصی در شرق تهران دعوت کرد تا به این ترتیب فرصتی برای بررسی توانایی‌های تویوتا پریوس، پرفروش‌ترین خودرو هیبرید جهان در شرایط کنترل شده باند فرودگاه به وجود بیاید.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، با توجه به آنکه پیش از این به‌طور مفصل در زمینه بخش‌های مختلف پریوس مطالبی داشته‌ایم، در این بخش مستقیما به سراغ بررسی این خودرو خواهیم رفت و البته تلاش می‌کنیم به دور از پیچیدگی‌های فنی، پریوس را به‌عنوان یک خودروی خانوادگی مورد بررسی قرار دهیم تا مشخص شود آیا این خودرو هیبرید غیر از مصرف سوخت و آلایندگی پایین، چیزهای دیگری هم برای عرضه دارد؟
موتور و گیربکس
در زمینه موتور و گیربکس پریوس پیش از این به‌طور مفصل مطالبی داشته‌ایم اما به‌طور خلاصه این خودرو از یک موتور 1.8 لیتری 16 سوپاپه بنزینسوز با سیکل اتکینسون و مجهز به سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها بهره می‌برد که می‌تواند 95 اسب بخار قدرت تولید کند. یک موتور الکتریکی با برق متناوب و با توان 71 اسب بخار به موتور بنزینسوز متصل است و مجموع توان این دو موتور (با توجه به اینکه موتور بنزینسوز باید موتور الکتریکی را هم به حرکت درآورد) 121 اسب بخار است. برق این خودرو از باتری‌های نیکل متال (که در زیر صندلی‌های عقب نصب شده است) تامین می‌شود و طبیعتا برق مستقیم یا DC است اما برای افزایش کارآیی، یک مبدل، برق DC را به برق AC (مشابه برق شهر) تبدیل می‌کند. ولتاژ برق این خودرو بالاست اما این مسئله خطری ندارد چراکه تمامی بخش‌ها به‌خوبی عایق شده‌اند و در صورت تصادف شدید هم برق خودرو به‌طور خودکار قطع می‌شود تا خطری برای سرنشینان و امدادگران نداشته باشد. مجموعه دو موتور از طریق یک گیربکس سیاره‌ای به هم متصل هستند و این گیربکس وظیفه مدیریت جریان قدرت بین این دو و البته بین آنها و چرخ‌ها را بر عهده دارد ضمن آنکه جدیدترین نسل گیربکس‌های CVT قدرت این دو موتور را به چرخ‌ها می‌رساند. پریوس خودروی هیبرید سری-موازی است به این معنی که قدرت هر یک از موتورها می‌تواند مستقلا به چرخ‌ها منتقل شود و یا موتور بنزینسوز می‌تواند با به حرکت درآوردن موتور برقی به‌عنوان ژنراتور، مجموعه باتری‌ها را شارژ کند.
امکانات
پریوس بسته به تیپ خودرو لیست متفاوتی از آپشن‌ها را ارائه می‌کند اما در بالاترین مدل می‌توانید آپشن‌هایی نظیر
ABS ،EBD، سیستم کمکی ترمز (BAS)، سیستم کنترل پایداری خودرو (VSC)، سیستم کنترل لغزش خودرو (TRC)، کروز کنترل، سیستم هوشمند ورود بدون کلید با دکمه استارت، سیستم تشخیص نقاط کور در آینه‌های جانبی (BSM)، سیستم هشدار وجود مانع در نقاط کور هنگام حرکت به عقب، انتخاب نحوه رانندگی، سنسور و دوربین عقب، مانیتور مرکزی به همراه بلوتوث و کنترل سیستم صوتی از روی فرمان، آیینه الکتروکرومیک، سیستم صوتی JBL، تهویه مطبوع اتوماتیک، DayLight، شیشه‌های ضدUV، آیینه‌های تاشو برقی، سانروف و ... را ببینید که البته بیشتر آنها امکانات استاندارد پریوس است و در همه تیپ‌ها وجود دارد.
هندلینگ
قبل از خواندن این بخش شاید بهتر باشد یک بار دیگر پریوس را در ذهنتان مرور کنید تا از این طریق سطح انتظارتان از هندلینگ این خودرو با واقعیت‌های آن هماهنگ شود. پریوس بدون توجه به پیچیدگی‌های فنی در بخش قوای محرکه، یک خودرو خانوادگی است و نباید با این دیدگاه انتظار هندلینگ بالا در حد خودروهای اسپرت را از آن داشت اما پریوس در تست ما بهتر از انتظارمان ظاهر شد. مهندسان تویوتا تعلیق عقب را در نسل جدید تغییر داده‌اند و سیستم تعلیق چنداتصاله در محور عقب نصب شده است. این سیستم هرچند کمی پیچیده‌تر از تعلیق ساده نسل پیشین پریوس است اما پایداری آن را به شکل محسوسی افزایش می‌دهد. در تست اسلالوم ما، پریوس درمجموع عملکردی بهتر از انتظارمان از خود نشان داد و با وجود فشار زیاد به خودرو به هیچ عنوان حس خروج بخش عقب از پیچ را نداشتید. البته فرمان برقی پریوس همانند آنچه تقریبا در اکثر خودروهای خانوادگی با فرمان برقی می‌بینیم، اطلاعات چندانی از وضعیت پایداری چرخ‌ها به راننده نمی‌دهد اما درنهایت این خودرو پایدارتر از آن بود که فکر می‌کردیم ضمن آنکه به لطف بهره‌گیری از ESP (که خوشبختانه خیلی بی‌صدا و بدون لرزش وارد مدار می‌شود) در صورت افزایش بیش از حد فشار گاز یا فرمان‌دهی نامناسب، خودرو به‌خوبی خود را به مسیر بازمی‌گرداند تا درمجموع بتوان امتیاز مناسبی به پریوس در این بخش داد و به‌طور مشخص قطعا در رانندگی شهری و حتی مانورهای سنگین در محیط شهر، با این خودرو دچار مشکل نخواهید شد.
باید از رانندگی پریوس ترسید؟!
تویوتا مجموعه‌ای از پیشرفته‌ترین فناوریهای حوزه هیبرید را یکجا در پریوس جمع کرده تا این خودرو بتواند کمترین مصرف سوخت را داشته باشد. شاید با شنیدن عبارت‌هایی همچون موتور با سیکل اتکینسون یا باتری نیکل متال اندکی بترسید. البته اینها و ده‌ها بخش دیگر در پریوس (که بعضی از آنها پتنت اختصاصی تویوتاست) فناوری بسیار بالایی دارند اما برای راندن این خودرو اصلا لازم نیست فکر خود را درگیر این بخش‌ها کنید چراکه پریوس را می‌توان مانند یک خودروی خانوادگی معمولی دید که مصرف سوخت پایینی دارد چون همه آنچه لازم است را خودرو به‌صورت خودکار انجام می‌دهد و شاید اصلا متوجه تغییرات در آن نشوید. برای راحتی درک چگونگی راندن پریوس، اجازه بدهید یک سیکل رانندگی معمول در شهر را بررسی کنیم. با ورود به خودرو شاید اندکی ظاهر آن‌را متفاوت ببینید ولی درمجموع همه آنچه لازم دارید در محل‌های لازم قرار دارد. با فشردن دکمه استارت اتفاق خاصی نمی‌افتد و تنها نشان‌دهنده و نمایشگر میانی روشن می‌شوند و این یعنی خودرو آماده است. اگر باتری‌های خودرو شارژ داشته باشند، تا حدود سرعت 40 کیلومتر در ساعت (در صورت عدم شتابگیری و با رانندگی عادی در شهر) خودرو تنها از نیروی موتور الکتریکی استفاده می‌کند و کاملا بی‌صداست. برای آغاز حرکت کافی است دسته‌دنده کوچک آن را به حالت D بیاورید و رها کنید تا خودرو برای حرکت آماده شود. آغاز حرکت با سرعت معمول در ترافیک شهری با موتور الکتریکی است و این روند تا زمانی که شارژ باتری‌ها کافی باشد ادامه پیدا می‌کند. فرض کنید بعد از یک چراغ قرمز قصد شتابگیری دارید. بازهم نیازی نیست کار ویژه‌ای انجام بدهید چون تنها با فشردن بیشتر پدال گاز، موتور بنزینسوز به‌طور خودکار و تقریبا بی‌صدا روشن شده و وارد مدار می‌شود و به کمک موتور الکتریکی می‌آید و هر دو درمجموع توان خود را به چرخ‌ها می‌رسانند. در این وضعیت البته نباید انتظار معجزه در شتاب را داشته باشید اما با توجه به گشتاور بالای موتور الکتریکی در دور موتور پایین و قدرت موتور بنزینسوز، پریوس عملکرد خوبی دارد و به‌ویژه تا سرعت‌های نزدیک به 60 کیلومتر در ساعت حتی می‌تواند از خودروهای بنزینسوز هم‌رده‌اش جلو بیفتد؛ هرچند در ادامه اندکی روند شتابگیری آن کند می‌شود. با این فشردن پدال گاز احتمالا توان باتری را مصرف کرده‌اید و شاید باتری به مرز دشارژ کامل رسیده باشد. به این ترتیب نیاز است برای ادامه حرکت خودرو و البته شارژ باتری‌ها، موتور بنزینسوز بازهم وارد مدار شود. در این لحظه موتور روشن شده و علاوه بر به چرخش درآوردن موتور الکتریکی (که این بار در نقش ژنراتور عمل می‌کند)، چرخ‌ها را هم به گردش درمی‌آورد. در این حالت اندکی از توان منتقل شده به چرخ‌ها کم می‌شود چراکه بخشی از توان صرف به حرکت درآوردن موتور الکتریکی شده است هرچند در رانندگی روزمره نمی‌توانید آن را حس کنید. در ادامه مسیر و در زمان تردد با سرعت بالا در بزرگراه‌ها هم هر دو موتور در مدار هستند و به چرخ‌ها نیرو می‌رسانند هرچند در اینجا هم اگر در میانه راه باتری خودرو در شرف دشارژ باشد، جهت انتقال نیرو به‌طور خودکار تغییر می‌کند و موتور بنزینسوز علاوه بر به حرکت درآوردن چرخ‌ها، باتری‌ها را هم شارژ می‌کند. شاید سرعت کافی باشد و اکنون زمان توقف است. در این لحظه موتور الکتریکی خاموش می‌شود و در نقش یک ژنراتور کار می‌کند و با دریافت نیروی حرکتی از چرخ‌ها، علاوه بر تقویت توان ترمز، باتری‌ها را هم شارژ می‌کند. این روند در ترمزهای سبک شهری هم وجود دارد و به این ترتیب در شهر، کمتر پیش می‌آید باتری خودرو خالی شود. همه آنچه گفته شد کاملا خودکار است و راننده عملا تنها با نگاه کردن به نمایشگر میانه خودرو از وضعیت جهت انتقال نیرو آگاه می‌شود هرچند اگر حوصله این را هم ندارید می‌توانید وضعیت نمایشگر را به سیستم صوتی تغییر دهید تا اصلا درگیر پیچیدگی‌های این موضوع نباشید!
در تست ما پریوس در این بخش عملکرد خوبی داشت و این تغییرات در خودرو احساس نمی‌شد. موتور بنزینسوز تقریبا بی‌صدا روشن می‌شود و روشن می‌ماند و تنها در زمان دورهای بالاست که صدای کمی از آن در خودرو می‌شنوید. از سوی دیگر موتور الکتریکی کاملا بی‌صداست و به این ترتیب در رانندگی شهری محیطی کاملا آرام خواهید داشت. درنهایت اگر توان باتری‌ها مناسب باشد، می‌توانید با روشن کردن دکمه EV، پریوس را تنها با توان باتری‌ها به‌پیش ببرید که هرچند اندکی از شتاب آن کم می‌شود اما مصرف سوخت خودرو به صفر می‌رسد و این وضعیت تا پایین آمدن سطح شارژ باتری‌ها ادامه خواهد داشت. به این ترتیب پریوس هرچند خودرویی با فناوری بالاست اما راندن آن به هیچ عنوان پیچیده نیست و به‌راحتی می‌توان با دید یک خودروی خانوادگی آن را راند و در بدترین شرایط حتی اگر کل سیستم باتری و موتور این خودرو هم از کار بیفتد (موردی که تقریبا غیرممکن است)، پریوس همچون یک خودروی بنزینسوز به‌راحتی به راه خود ادامه خواهد داد.
راحتی در راندن
تا اینجای کار دیدیم پریوس خودرویی با هندلینگ قابل‌قبول است که راندن آن پیچیدگی خاصی ندارد اما آیا به‌عنوان یک خودروی خانوادگی می‌توان روی راحتی آن هم حساب کرد؟ پاسخ این پرسش از دید ما مثبت است. پریوس سواری نرمی دارد و با وجود آنکه برای کاهش مصرف سوخت از تایرهای باریک‌تر از خودروهایی در این کلاس در آن استفاده شده و البته تایرها هم فشار باد بیشتری دارند، ضربات کمی به داخل کابین منتقل می‌شود. صدای موتورها خیلی کم در داخل اتاق نفوذ می‌کند و به‌ویژه در رانندگی شهری با موتور برقی خودرو بی‌صداست و حتی وقتی موتور بنزینسوز هم وارد مدار می‌شود تا زمانی که دور موتور آن را بالا نبرید صدایش را نمی‌شوید. در سرعت‌های بالا اندکی صدای باد و صدای تایرها را (به‌ویژه وقتی روی آسفالت درشت حرکت کنید) خواهید شنید ولی این صدا در حدی نیست که آزاردهنده باشد و می‌توان آن را در حد دیگر محصولات تویوتا دانست. با طول 4.5متر و فاصله محوری 2.7 متر، فضای داخلی مناسبی دارد و از این جهت هم‌اندازه سدان‌های دیگر این کلاس است ضمن آنکه سرنشینان در بخش عقب فضای مناسبی به‌ویژه برای پاهای خود خواهند داشت ضمن آنکه فضای صندوق بزرگی دارد که با تاکردن صندلی‌های عقب قابل افزایش هم هست. فرمان برقی نرمی دارد و راننده از این نظر راحت خواهد بود ضمن آنکه دید جلو و اطراف آن خوب است و در زمینه دید عقب تویوتا سعی کرده با نصب شیشه در بخش پایینی صندوق، محیط را بیشتر در معرض دید راننده قرار دهد هرچند در زمان حرکت با دنده‌عقب می‌توانید از دوربین و سنسور‌ها هم استفاده کنید. کشش خودرو مناسب است و حتی با وجود ظرفیت کامل، به‌خوبی می‌تواند پا به پای دیگر خودروهای همکلاس حرکت کند هرچند در اینجا مزیت مصرف سوخت کمتر را نسبت به رقبا دارد. درمجموع بدون در نظر گرفتن هیبریدبودن این خودرو هم می‌توان پریوس را خودرویی مناسب برای خانواده‌ها دانست ضمن آنکه این خودرو امکان انتخاب نحوه رانندگی میان سه وضعیت نرمال، اقتصادی و اسپرت را می‌دهد که در آخری با کاهش اولویت مصرف سوخت، خودرو همواره بالاترین توان را در اختیار راننده قرار می‌دهد. درنهایت این خودرو با مصرف سوخت شهری 3.3 لیتر، جاده‌ای 3.7 لیتر و ترکیبی 3.5 لیتر، در کنار خصوصیات خود به‌عنوان یک خودرو خانوادگی، برتری زیادی در مصرف سوخت دارد؛ امری که این روزها مورد توجه بسیاری از علاقه‌مندان قرار گرفته است.
جمع‌بندی
پریوس این روزها بسته به تیپ خودرو و امکانات با قیمت 145 تا 178 میلیون تومان از سوی واردکننده رسمی عرضه می‌شود. با این قیمت شما یک خودرو با طراحی خاص دارید که از نظر سطح آپشن‌ها در مدل‌های فول خودروی قابل‌قبولی است و البته در زمان راندن هم عملکردی مانند دیگر خودروهای این کلاس دارد اما در عوض مصرف سوخت بسیار پایین‌تری را ارائه می‌کند، نشان تویوتا را بر پیشانی دارد، از مزیت دریافت طرح ترافیک (در تهران) برخوردار است و هندلینگ و راحتی قابل‌قبولی دارد. به این ترتیب حتی اگر مصرف سوخت برایتان اهمیت نداشته باشد و اصلا فکر کاهش آلایندگی هوا هم نباشید، پریوس می‌تواند یکی از گزینه‌های مدنظر در این بازه قیمتی باشد و با همین دیدگاه است که این روزها شاهد حضور پررنگ‌تر آن در خیابان‌های کشور هستیم ضمن آنکه گارانتی مجزای 7ساله مجموعه باتری هم اطمینان خاطر بیشتری به خریداران خواهد داد.
*عکاس: مصطفی انیسی
