حفظ منافع قطعه‌سازان در قراردادهای خودرویی

تاکید محمدرضا نعمت‌زاده بر تعامل دوطرف در روابط و مبادله‌ها و نیز حفظ کرامت مشتری و زنجیره تامین به طور یکسان است چرا که صنعت خودرو برگرفته از فعالیت دوسویه قطعه‌سازان و خودروسازان خواهد بود. بنابراین هیات‌مدیره خودروسازان باید دیدگاه همبستگی و شراکت را مدنظر داشته باشند.

رعایت انصاف در قراردادها
محمود نجفی‌سهی، عضو انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو  درباره رعایت کرامت‌های انسانی قطعه‌سازان از سوی خودروسازان گفت: زمانی که براساس قراردادی دو صنعت قطعه و خودرو وارد همکاری می‌شوند باید کرامت انسانی و کاری هر دو طرف دیده شده و به عمل تبدیل شود.
وی افزود: بعضی امور قراردادی نیست بلکه رفتاری است، به طور نمونه وقتی قطعه‌سازی برای انجام کاری قرار است وارد شرکت خودروسازی شود و برای این امر درخواست وقت می‌کند، باید کرامت انسانی در این رابطه کاری تعریف شود. در نتیجه سلسله اقداماتی در قراردادها نیاز به اصلاح دارد و برخی دیگر باید در رفتارهای دو طرف وجود داشته باشد.
این فعال صنعت قطعه افزود: در قراردادها دیده شده هر زمان کارشناسان خودروساز خواستار ورود به شرکت قطعه‌سازی باشند، قطعه‌ساز اجازه ممانعت نداشته و در صورت ایجاد مانعی برای ورود خودروسازان به کارخانه، مشکلات زیادی برای او به وجود می‌آید اما پرسش این است که آیا چنین شرایطی برای قطعه‌ساز فراهم است که هر زمان اراده کند بتواند وارد خط تولید خودروساز شود و ببیند قطعه وی روی خط تولید چه خواهد شد؟ به‌طور قطع چنین امری در قراردادها دیده نشده است.
عضو انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو ادامه داد: این موضوعی است که بخشی از آن در قراردادها تدوین شده اما هنوز جای بخش‌هایی در آن خالی است و اگر این مسائل به‌طور کامل در قراردادها لحاظ شود، در عمل باید این دو صنعت حرمت یکدیگر را نگه دارند.
نجفی‌سهی اظهار کرد: قطعه‌ساز موظف است اگر کارشناس خودروسازان برای نظارت بر خط تولید وارد کارخانه شد، صادقانه اطلاعات موردنظر را در اختیار او قرار دهد و بر روی خط تولید و مواد اولیه مورد استفاده نظارت کند اما این رفتار باید دوطرفه بوده و هر دو صنعت مکلف به رعایت آن باشند.

بازنگری رونوشت‌های کاری
وی گفت: قطعه‌سازان به‌دنبال بازنگری‌هایی در این قرارداد هستند تا نگاه از بالا به پایین و فرادست و فرودست از بین برود زیرا در چنین شرایطی به‌طور قطع فرد پایین‌دست بی‌ارزش خواهد بود.
وی تاکید کرد: به لحاظ اجتماعی هر دو صنعت در یک سطح قرار دارند یکی تولید کرده و دیگری خریداری می‌کند بنابراین باید در قراردادها احترام فروشنده و خریدار حفظ شود اما متاسفانه امروز این فکر در جامعه حاکم است که سرنوشت فروشنده در دست خریدار است اما اینگونه نیست زیرا اگر یک روز محصول قطعه‌ساز به خط تولید خودروساز نرسد خط تولید او می‌خوابد، در نتیجه قطعه‌سازان نیز دارای حرمت هستند.
تفاوت «باید» و «می‌تواند»عضو انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو تصریح کرد: در قراردادهای بین خودروساز و قطعه‌ساز بیش از 20 مورد «باید»هایی برای قطعه‌سازان عنوان شده اما حتی یک مورد هم برای خودروساز عنوان نشده است. او ادامه داد: در این قراردادها در تشریح وظایف خودروساز آمده که «خودروساز می‌تواند این کار را انجام دهد» و با واژه «باید» ملزم به رعایت کاری نشده بنابراین خواسته قطعه‌سازان این است که تعهدات دوطرفه باشد.
نجفی‌سهی در نهایت گفت: لازم است این مسائل اصلی نخست در قراردادها اصلاح شود و رفتارهای دوطرف برمبنای کرامت انسانی باشد.

نابرابری صنعت خودرو و قطعه
در ادامه مهدی مطلب‌زاده، عضو هیات‌مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی کشور نیز گفت: در بخش‌هایی از قراردادهای صنعت قطعه و خودرو احساس می‌شود که قراردادها بیشتر یک‌سویه است. به‌طور نمونه اگر اتفاقی در قطعه‌سازی رخ دهد که موجب خواب خط تولید خودروساز شود باید نسبت به پرداخت جریمه اقدام کند. یا اگر قطعه‌ای مشکل داشته باشد بدون اینکه قطعه‌ساز در جریان قرار گیرد به عنوان بدهکاری در هزینه‌های او لحاظ می‌شود و با گذشت زمان سازنده متوجه بدهی خود می‌شود بدون اینکه رضایت او درنظر گرفته شود.
وی درباره نابرابری‌های صنعت قطعه و خودرو ادامه داد: با وجود اینکه خرید ضایعات از سوی خودروساز پیش‌بینی شده است اما می‌بینیم که این مبلغ با نظر خود خودروساز بالا یا پایین می‌شود بدون اینکه نظر قطعه‌ساز خواسته شود. پیش‌تر آنالیزها انجام و بر اساس حقیقت این تجزیه و تحلیل‌ها، قرارداد منعقد شده است اما شاهد هستیم بعضی مسائل یک‌طرفه از سوی خودروساز تغییر می‌کند. او به نگاه از بالا به پایین در صنعت خودرو و قطعه اشاره کرد و گفت: این نوع نگاه، مطلوب هیچ یک از فعالان این صنعت نبوده و زنجیره تامین تمام توان خود را گذاشته تا صنعت خودرو کشور فعال باشد.
عضو هیات‌مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی کشور اظهار کرد: با این شرایط صنعت قطعه روز به روز در حال تضعیف است به طوری که بسیاری از فعالان این حوزه از میدان رقابت حذف شده‌اند. او گفت: با وجود تاکیدی که در این صنعت وجود دارد مبنی بر اینکه خودروساز و قطعه‌ساز در یک کشتی قرار دارند اما در قراردادهای جدید قطعه‌سازان حذف شده‌اند در حالی که پایه و اساس خودروسازی صنعت قطعه است.

قطعه‌سازان در قراردادهای جدید
این فعال صنعت قطعه عنوان کرد: انتظار این است که با بسته شدن قراردادهای جدید زمینه ارتباط قطعه‌سازان خارجی و داخلی فراهم شود. از این رو، هم انتقال فناوری انجام شده و هم سرمایه‌گذاری مشترک اتفاق می‌افتاد. مهدی مطلب‌زاده افزود: با این روند صادرات معنی پیدا می‌کرد و به این ترتیب قطعه‌سازان وارد زنجیره تامین خودروسازان اروپایی می‌شدند که اینگونه نشد.
به طور معمول اگر فردی در کاری موفق نبوده و سودآوری نداشته باشد به‌دنبال راهی دیگر می‌رود اما در صنعت قطعه به علت وابستگی بسیار به خودروهای داخلی، توان خطرپذیری وجود ندارد و همچنان به امید کمک خودروسازان هستند اما در عین حال نیز معترض به رفتارهای آنها بوده، حال آنکه باید طرحی نو دراندازند.