آمارهای متفاوت از سهم کامیون ها در آلودگی هوای پایتخت

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از مهر، عیسی کلانتری معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، می گوید: منشا 30 درصد آلودگی هوای پایتخت ترددشبانه کامیون های فرسوده است و از اعضای پارلمان محلی شهر تهران درخواست کرده در این خصوص چاره اندیشی کنند اما به نظر می رسد شورایی ها آمارهای او را چندان جدی نگرفتند.

با شروع روزهای آلوده تهران، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست به صحن شورای شهر آمد تا گزارشی در خصوص عوامل آلودگی هوا ارائه کند. او در سخنانش تاکید داشت وقت حرف زدن نیست و باید عمل کرد. اودر این نشست دو آمار تازه داشت، نخست نقش آفرینی کامیون های فرسوده در تولید آلاینده و نقش 20 درصدی یک نیروگاه بر آلودگی هوا در روزهایی که تهران دچار وارونگی هوا می شود.

کلانتری اما چند هفته پیش آمار متفاوتی از تاثیر گذاری کامیون های فرسوده بر آلودگی هوای پایتخت داده بود. او در نشست خبری خود اعلام کرده بود که سهم کامیون ها در تولید آلاینده 51 درصد است. این آمارها مورد تردید رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای شهر تهران هم بود. او خطاب به رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، گفت: آمار سهم 30 درصدی کامیون‌های فرسوده در آلودگی هوای تهران را از کجا آورده‌اید و مرکز این آمار کجا است؟. 70 درصد آلودگی در پایتخت مربوط به خودروها است، اما این آمارهایی که شما ارائه می‌دهید ممکن است ما را به اشتباه بیاندازد، لذا در دادن آمار دقت کنید.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به علیخانی، گفت: اینکه آمار 30 درصد از کجا آمده واقعیت این است که همکاران ما در سازمان آمار بالای 51 درصد را به ما گزارش دادند، اما چون شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت به ما گفت 30 درصد است، ما همان را عنوان کردیم. لذا شما ببینید تردد 15 هزار کامیون در شهر تهران چه وضعیتی ایجاد می‌کند و با 3 میلیون موتور سیکلت مقایسه کنید.

تاثیر فعالیت شبانه کامیون ها بر آلودگی هوای پایتخت پیش از این نیز از سوی کارشناسان شهری اعلام شده بود. رحمت الله حافظی رئیس   کمیسیون سلامت شورای  چهارم شهر تهران در پیام تویتری خود گفته بود: «شب ها 10 هزار سرویس توسط خودروهای دیزلی غیراستاندارد در سطح شهر تهران مصالح ساختمانی توزیع می کنند و تشدید کننده آلودگی هوا هستند. فریاد! »نکته ای که حافظی به آن تأکید می کند، فعالیت خودروهای دیزلی غیر استاندارد است. 

به اعتقاد کارشناسان محیط زیست در تعیین نقش و سهم منابع آلاینده بسیار مهم است که به نوع آلاینده و شرایطی که آن آلاینده تولید می شود در جمع آلاینده های متنوع در شهر تهران توجه شود. به طور مثال  خودروی دیزلی سنگین و نیمه سنگین در مقایسه با خودروهای سواری در تولید اکسیدهای گوگرد نقش و سهم مهمی دارند.

براساس آخرین  گزارشی که توسط مرکز کنترل کیفیت هوای شهری تهران منتشر شده است : خودروهای دیزلی سنگین و نیمه سنگین در شهر تهران   مسئولیت تولید آلاینده های اکسیدهای گوگر (SOx)، اکسیدهای ازت (NOx) و ذرات معلق (PM) را عهده دار هستند و این نقش از اکسیدهای گوگرد تا ذرات معلق بزرگ و بزرگ تر می شوند.

مینی بوس ها، کامیون ها و اتوبوس ها به ترتیب بیشترین سهم را در تولید اکسیدهای گوگرد با درصد سهم 39درصد، 34 درصد و 19 درصد بر اساس مطالعات انجام شده قبلی دارا هستند. در زمینه تولید اکسیدهای ازت (NOx)، کامیون ها به ترتیب با 7/5، 4 و 3 درصد مسئولیت تولید این آلاینده را در شهر تهران به عهده دارند. در خصوص تولید آلاینده های خانواده ذرات معلق نیز کامیون های سبک و سنگین جمعاً 20درصد، مینی بوس ها 10 درصد و اتوبوس ها 3 درصد از کل را بر اساس مطالعات قبلی، مسئول هستند. در یک نگاه کلی خودروهای سنگین 1 درصد و نیمه سنگین با احتساب اتوبوس ها و کامیون ها و مینی بوس ها حدود 24 درصد از آلودگی شهر تهران را بر اساس مسئول بوده اند.

اعداد منتشر شده در این گزارش با سهم 30 درصدی که ازسوی معاون محیط زیست رییس جمهور اعلام شده است اختلاف معناداری دارد. این نکته را محمد حقانی رییس کمیته محیط زیست شورای چهارم شهر تهران  هم یادآوری می کند. او با گفته این مقام دولتی موافق نیست و به اسناد اطلاعات شرکت کنترل کییفیت هوا   می گوید:  بر اساس آمار و اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوا، سهم کامیون ها در آلاینده های شهر تهران در تولید اکسیدهای گوگرد ٣٤ درصد در تولید ذرات معلق ٢� درصد در تولید اکسیدهای ازت ٧/٥ درصد است.

به گفته این کارشناس شهری کامیون ها با احتساب اتوبوس ها و مینی بوس های تهران مجموعاً ٢٥ درصد از آلودگی هوای تهران را تولید می کنند و تولید ٥١ درصد از آلودگی هوای تهران صرفاً توسط کامیون ها، چندان منطقی به نظر نمی رسد و نیاز به تأمل دارد.

حقانی با بیان اینکه منع تردد خودروهای سنگین در شب های سرد پاییز و زمستان، سبب می شود تزریق آلاینده ها از اگروز کامیون ها به جو انجام نگیرد و صبح روز بعد، تمرکز آلاینده ها را در شهر شاهد نباشیم یا کمتر شاهد باشیم در حالی که ترددهای شبانه کامیون های حامل مصالح و نخاله، آلودگی هوا در نیمه دوم سال را مضاعف می کند.

او توضیح می دهد: در فصولی از سال که شرایط تجمع آلاینده ها بیشتر فراهم می شود مانند فصل پاییز و زمستان و یا در شرایط ویژه هواشناسی و جوی (مثل وارونگی) می تواند تأثیرات بسزایی در کاهش آلاینده ها و رسوبات نهایی داشته باشد.

به گفته حقانی، متأسفانه بسیاری از ترددهای شبانه، کامیون های حامل فعالیت ها و مواد ساختمانی- عمرانی در شهر و یا دستگاه های دیزلی ساکن در امورات و پروژه های عمرانی تشکیل می دهند.

او ادامه می دهد: در کشورمان مجموعاً ٣٥٣ هزار دستگاه کامیون وجود دارد که از این تعداد ٢٨ هزار دستگاه یعنی ٨ درصد کامیون های کشور در تهران مشغول به کار هستند.

کارشناسان حوزه محیط زیست معتقدند سهم ذرات معلق از آلایندگی های هوا می تواند 51 درصد باشد و در این بین سهم خوردوهای سنگین نیز بالاست. اما اگر تاکید تنها بر کامیون های فرسوده باشد این نکته درست نیست.

محمد رستگاری معاون پایش و نظارت اداره کل نظارت محیط زیست استان تهران معتقد است سهم منابع آلودگی هوا در حال تغییر است و آخرین وضعیت سیاهه انتشار هوا مربوط به سال 92 است.

او می گوید: در قراردادی که میان شهرداری تهران، جایکای ژاپن و محیط زیست منعقد شده این اطلاعات در حال به روز رسانی است و در این بین سهم خودروهای دیزلی در آلودگی هوا قابل توجه است. او اما اشاره ای به سهم کامیون ها در تولید آلاینده های هوای تهران نمی کند.