دیوار کوتاه پلتفرم‌ها

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از اعتماد ، اگر بازارها متعادل باشند و آرامش حاکم باشد، همه از نقش خود در ثبات بازار می‌گویند اما هنگامی که بازار ملتهب است، هیچ کس مسوولیت ندارد و همه ایرادات را گردن دیگری می‌اندازند. بازاری که شامل مصرف‌کننده، تولیدکننده، واسطه‌ها و دولت است، عموما انتخاب گزینه دلال‌ها ساده‌ترین انتخاب است که به دلیل سودجویی، قیمت را افزایش داده‌اند. در پی افزایش قیمت خودرو و مسکن در ماه‌های اخیر، این‌بار تنها دلالان متهم نیستند بلکه پلتفرم‌های واسطه‌گری میان خریدار و فروشنده نیز متهم شده‌اند.

اگر قبلا بنگاه‎های معاملاتی، نقش واسطه را در خرید و فروش ایفا می‌کردند اما با گسترش آی‌تی، این‌بار اپلیکیشن‌هایی ایجاد کردند که افراد می‌توانستند با پیشنهاد قیمت، خود به ارایه بازاریابی برای دارایی‌های‌شان بپردازند. اما باز هم باید پرسید که سهم این اپلیکیشن‌ها چیست و چه نقشی را در این میان ایفا می‌کنند.

**اپلیکیشن‌ها، متهمان بی‌نفع
سعید موتمنی، رییس اتحادیه فروشندگان خودرو از دستکاری قیمت خودرو در برخی سایت‌ها در فضای مجازی می‌گوید و بیان می‌کند که این قیمت‌های اعلامی از طرف سایت‌ها غیرمنطقی و غیرکارشناسی است. رییس اتحادیه فروشندگان خودرو همچنین گفت که اگر خودرو در بازار به مقدار کافی باشد مورد سوءاستفاده چنین سایت‌های قرار نمی‌گرفتند. او البته تاکید می‌کند که درج قیمت خودرو باید زیر نظر اتحادیه فروشندگان باشد، زیرا پیش از این قیمت کارشناسی خودرو در اتحادیه اعلام می‌شد.

با وجود ادعای این اتحادیه‌ها، فربد زاوه کارشناس بازار خودرو در گفت‌وگو با «اعتماد» بیان می‌کند که امکان افزایش قیمت از مسیر این اپلیکیشن‌ها وجود ندارد. او می‌گوید که مگر این اپلیکیشن‌ها مال دیروز و امروز هستند که به ناگاه توانسته‌اند افزایش قیمت در بازار را ایجاد کنند.

او با اشاره به عدم نقش این واسطه‌ها اعلام می‌کند که پیش‌تر رسانه‌های دیگری محل مراجعه مردم برای خرید و فروش بوده و امروز رسانه‌های جدید این کار را انجام می‌دهند. اما نگاه مسوولان قضایی به اپلیکیشن‌های خرید و فروش متفاوت است و آنها انتظار دارند که این رسانه‌ها با فیلتر کردن قیمت‌ها، برای کاهش قیمت اقدام کنند.

جواد جاویدنیا معاون دادستان کل کشور در امور فضای مجازی می‌گوید که در بخش خودرو و مسکن جایگاه متمرکزی برای قیمت‌گذاری وجود ندارد و اکنون در بازار عرضه و تقاضا قیمت‌ها را تعیین می‌کند. معاون دادستان کل کشور در امور فضای مجازی با اشاره به التهابات پیش آمده، بیان کرد که با همکاری پلیس 110 و ضابطین ارایه‌دهندگان قیمت‌های نامتعارف در اپلیکیشن‌های ایرانی شناسایی می‌شوند و برای قیمت گذاری باید اصول و ضوابط مشخصی باشد که برخی سایت‌ها نیز برای همکاری اعلام آمادگی کرده‌اند، بنابراین می‌توان با مدیریت سایت قیمت‌ها، درصد تورم را مشخص کرد. تورج کاظمی رییس پلیس فتای تهران بزرگ نیز با اشاره به قیمت‌گذاری مسکن بیان می‌کند که به دلیل حوزه وسیع املاک قیمت‌گذاری به صورت هدایت شده و سازمان‌یافته کار سختی است، اما کاربران باید توجه و دقت بیشتری داشته باشند و مسوولان نیز پلتفرم‌ها را بیشتر رصد کنند.

کاظمی البته اضافه می‌کند حضور اتحادیه‌های مشخصی برای نظارت نیز به تنهایی کافی نیست، بنابراین بهترین راه‌حل این است که مدیران پلتفرم فضا را امن‌تر کنند. به‌طور مثال خودرو با یک مدل خاص می‌تواند قیمت‌های متفاوتی داشته باشد، بنابراین مدیران سایت‌ها برای کنترل و نظارت دقیق‌تر باید بیشتر کمک کنند. سایت‌های خرید و فروش الکترونیکی نیز در هفته گذشته تمامی آگهی‌های خودروی دارای قیمت را حذف کردند و اکنون فقط آگهی خودروهای دارای قیمت توافقی را نمایش می‌دهند.

در این راستا شهرام شاهکار، مدیرعامل بخش خودرو در «دیوار» به عنوان یکی از متهمان افزایش قیمت خودرو پیش‌تر اعلام کرده بود مدتی پیش دیوار با هدف جلوگیری از سوء‌استفاده‌های اینچنینی در بازار متلاطم خودرو و املاک، امکان حذف آگهی‌ها با گزارش‌هایی نظیر «قیمت پایین کالا با احتمال کلاهبرداری» یا «پاسخگو نبودن آگهی‌دهندگان» از دسته‌‌بندی‌های املاک و خودرو را متوقف کرد. هرچند نظارت دیوار با استفاده از ابرازهای هوش مصنوعی و نظارت انسانی برای جلوگیری از کلاهبرداری‌های احتمالی به‌ویژه در این بازارها افزایش داشته است.

او با اعلام این موضوع که به زودی یک سرویس جدید راه‌اندازی می‌شود تا خدمات کارشناسی خودرو و بسیاری از این مشکلات را حل کند، می‌گوید: «دیوار به زودی با راه‌اندازی خدمات کارشناسی خودرو، قصد دارد با ایجاد شفافیت و اطمینان بیشتر در معاملات، گام بلندی در جهت ساماندهی این بازار بردارد. دیوار در آینده نزدیک از برنامه‌های گسترده خود در همین راستا رونمایی می‌کند.»

**تکرار در زمین مسکن
بررسی‌ها نشان می‌دهد، آگهی‌های فروش مسکن که افراد حقیقی در سایت دیوار منتشر می‌کنند، پایین‌تر از قیمت‌هایی است که بنگاه‌های املاک منتشر می‌کنند. یعنی یک واحد مشترک با قیمت بالاتری توسط بنگاهداران به فروش می‌رسد. به عنوان مثال این آگهی‌ها در محدوده ونک به‌طور میانگین 3 میلیون تومان بیشتر توسط بنگا‌هداران عرضه می‌شود. این رقم در محدوده امیرآباد 2 میلیون و 500 هزار تومان بیشتر بوده است. همچنین در محدوده مطهری بیش از 1000 آگهی منتشر شده است که قیمت مسکن آگهی شده توسط بنگاه بالا‌تر از افراد حقیقی بوده است. این داده‌ها نشان می‌دهد افزایش قیمت‌ها در این اپلیکیشن‌ها چندان به آگهی‌هایی که از سوی افراد حقیقی منتشر شده، ارتباط ندارد.

مصطفی قلی‌خسروی رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران  می‌گوید: برای کاهش قیمت پیشنهاد می‌شود که کنترل نابهنگام قیمت و توازن قیمت مسکن را باید با ساخت و ساز کنترل کرد. او با انتقاد از درج قیمت در فضای مجازی و سایت‌های خبری بیان می‌کند که درج قیمت جز برای افزایش قیمت نتیجه دیگری نخواهد داشت. خسروی به این موضوع اشاره می‌کند که قبلا در خود بنگاه‌ها با درج قیمت پشت شیشه مخالفت کردیم و با همین منطق، با نیازمندی همشهری و فایل‌یاب‎ها برخورد کردیم تا قیمت درج نشود.

او می‌گوید: اگر در این سایت‌ها تنها شماره تلفن درج شود و از اعلام قیمت خودداری کنند، مساله‌ای پیش نخواهد آمد.

او همچنین به انتقاد از اعلام قیمت توسط مرکز آمار نیز می‌پردازد و می‌گوید: وقتی قیمت میانگین 11 میلیون تومان اعلام می‌شود، اشتباه است، زیرا املاکی با قیمت 7 و 8 میلیون تومان هم داریم و حالا همان خانه‌ها حاضر نیستند زیر این قیمت‌ خانه‌ها را به فروش برسانند. او بیان می‌کند: مطابق مواد 27 و 28 قانون نظام صنفی، با اصناف متخلف برخورد شده است و تاکنون 1700 واحد غیرمجاز تعطیل شده‌اند.

خسروی اما پاسخ به این سوال که آیا این اقدام بنگاه‌ها در پلتفرم‌های خرید و فروش تخلف محسوب می‌شود و آیا صنف وظیفه‌ای در برخورد با آن دارد را به وقت دیگری موکول کرد.

**کمپین‌های خودرو نخریم
در افزایش قیمت‌های پیشین خودرو و هر کالایی، گروهی با اشاره به سودجویی‌ها اشاره می‌کردند که اگر مردم نخرند، فروشندگان مجبور هستند که محصولات‌شان را به قیمت پایین‌تری بفروشند. یاسر رایگانی، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی هم اعلام کرد که مردم تا اطلاع ثانوی برای خرید خودرو دست نگه دارند تا بازار به روال عادی بازگردد.

دو ماه پیش، رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه جلسه هیات دولت گفته بود که مبلغ خودرو حتما پایین می‌آید و با عرضه خودرو به آن قیمت منطقی خواهیم رسید و مردم در این زمینه مطمئن باشند که هدف ما در ماه‌های آینده رسیدن به همان قیمت سازمان حمایت از مصرف‌کننده است. اتفاقی که در ماه‌های جدید نیفتاده است و حتی تعهداتی که پیش‌تر قول داده شد نیز اجرایی نشده است. دولت قول داده بود تسهیلات 800 میلیون یورویی در اختیار خودروسازان قرار دهد اما چون بانک مرکزی وام دریافتی را به به نرخ روز ارز بازپس می‌گرفت، توافق حاصل نشد و مقرر شد که وام ریالی پرداخت و پس گرفته شود.

**قیمت دلار
گروهی نیز با اشاره به افزایش قیمت مواد اولیه داخلی و وارداتی خودروسازان این افزایش قیمت را طبیعی می‌دانند که منجر به افزایش قیمت می‌شود. این گروه اشاره می‌کنند که شکاف قیمتی خودروها از کارخانه تا بازار عاملی شده تا دلالی و سرمایه‌گذاری در بخش خودرو به صرفه بوده و هر کس به هر طریقی درصدد خرید خودرو از کارخانه و فروش آن در بازار باشد. این گروه به اهمیت رونق تولید اشاره می‌کنند و خواهان ارایه جواز افزایش قیمت به خودروسازان هستند تا با افزایش تولید در این بخش، قیمت خودرو نیز کاهش یابد.

همچنین رفع فضای انحصاری خودرو دیگر موضوعی است که این کارشناسان بر آن تاکید دارند. تبدیل شدن خودرو به عنوان یک کالای سرمایه‌ای باعث شده است که نقدینگی زیادی را به سمت خود جذب کند اما با این وجود خودروسازان از کاهش نقدینگی سخن می‌گویند. آنها بیان می‌کنند که کسری نقدینگی صنعت خودرو باعث شده تا تامین نقدینگی واحدهای قطعه‌سازی به کندی انجام شود و همچنین شناور بودن قیمت ارز سبب افزایش قیمت نهایی محصول شده است، اما قیمت‌های دستوری عاملی شده تا نتوانیم شکاف قیمتی کارخانه تا بازار را برطرف کنیم.