نقشه راه ایرانی برای ساخت خودروهای برقی

ساخت خودروهای هیبریدی و برقی و همچنین موتورسیلکت‌های برقی از جمله برنامه‌های خودروسازان خارجی است؛ تولیدکنندگانی که پیش‌بینی می‌شود اگر به سوخت خودروهای‌شان توجه نکنند به صورت خودکار ناگزیر به ترک صحنه فعالیت خواهند بود.

این جریان در ایران نیز آغاز شده و خودروسازان داخلی اگرچه به فناوری پیچیده ساخت خودروهای هیبریدی و برقی دسترسی ندارند اما به این عرصه در قالب همکاری مشترک یا واردات وارد شده‌اند. برای نمونه چندی پیش یک شرکت کره‌ای که گفته می‌شود زیرمجموعه شرکت «ال‌جی» است، برای اجرای طرح مشترک تولید خودروهای برقی و قطعات خودرویی قرارداد امضا کرده است و دوطرف براساس این قرارداد به توافق رسیده‌اند که تا سال 2023 میلادی حدود 60هزار دستگاه از این خودروها را تولید کنند. در ارتباط با این قرارداد به صورت کلی سخن گفته شده و در ارتباط با جزییات آن اطلاعاتی در دست نیست بنابراین در ارتباط با این قرارداد چند پرسش مطرح می‌شود. نخست آنکه طرف ایرانی این قرارداد کدام خودروساز داخلی است و دوم؛ با توجه به اینکه شرکت ال‌جی در زمینه ساخت لوازم‌خانگی شهرت جهانی دارد، چگونه می‌تواند برای ایران شریک خوبی در ساخت خودروهای برقی باشد.

رتبه تک‌رقمی کره در ساخت خودرو برقی
پژوهش‌های  برای آگاهی از فعالیت این شرکت کره‌ای به این نتیجه رسید که زیرمجموعه شرکت «ال‌جی» در زمینه تولید باتری خودروهای برقی تخصص دارد؛ نتیجه‌ای که مسئول بخش خودرو پژوهشکده خودرو، سوخت و محیط‌زیست دانشگاه تهران نیز آن را تایید کرد و توضیح داد: شرکت «ال‌جی» خودروسازی ندارد بلکه در زمینه باتری خودروهای برقی فعالیت دارد. انتشار این خبر با ابهام روبه‌رو است؛ اینکه آیا شرکت «ال‌جی» قرار است در ایران‌خودرو برقی بسازد یا در زمینه تجهیزات وارد عمل شود!
به گفته حسن نهضتی، این شرکت کره‌ای به صورت گسترده با خودروسازانی نظیر شورولت همکاری دارد و به طور قطع خودروسازان داخلی برای تولید خودروهای برقی به دنبال تعامل با شرکت‌هایی هستند که در زمینه طراحی و مهندسی این خودروها شناخته شده باشند و در خبر هم گفته شده این همکاری برای تولید خودرو است. در حال‌حاضر شرکت خودروسازی تویوتا در زمینه تولید خودروهای هیبریدی به نشان جهانی تبدیل شده و براساس رتبه‌بندی، خودروسازان کره‌ای نیز در وضعیت خوبی قرار دارند.
براساس سخنان نهضتی در تولید خودروهای برقی از کشورهای اروپایی نظیر آلمان به همراه امریکا و ژاپن که بگذریم، کشور کره رتبه قابل‌قبولی در زمینه تولید این خودروها دارد و به‌طور تقریبی در رتبه پنجم پس از چین قرار می‌گیرد. دو شرکت «کیا» و «هیوندایی» که به‌عنوان دو شرکت خواهر معرفی می‌شوند، به این عرصه وارد شده‌اند و با اینکه تیراژ پایین در زمینه تولید خودروهای برقی دارند اما محصولات خود را به بازار امریکا و اروپا صادر می‌کنند. برای نمونه شرکت هیوندا خودرو سانتافه هیبریدی را هم به تولید می‌رساند.
وی به این پرسش که آیا ایران در همکاری با کره‌ای‌ها در زمینه ساخت خودروهای برقی می‌تواند به جایگاه قابل‌قبولی دست یابد، اینگونه پاسخ داد: همکاری ایرانی‌ها با کره‌ای‌ها برای تولید خودروهای برقی می‌تواند کشور را در موقعیت خوبی برای ساخت این خودروها قرار دهد اما به شرط آنکه کره‌ای‌ها سابقه ساخت خودرو در ایران داشته باشند زیرا همکاری ایران با کره بسیار محدود است.
این پژوهشگر در زمینه ساخت خودروهای هیبریدی معتقد است استفاده از خودروهای برقی برای مصرف شخصی و عادی نیازمند زیرساخت‌هاست اما برای تاکسی می‌توان از این خودروها بهره برد زیرا تاکسی در سطح شهر تردد می‌کند و محل حرکت آن مشخص است به‌گونه‌ای که می‌تواند با شارژ محدود هم به حرکت خود ادامه دهد این در حالی است که در شرایط فعلی زمینه‌های احداث باجه شارژ بین شهری برای مصرف خودروهای سواری وجود نداد.

ضعف در زیرساخت‌ها
هنگامی‌که سخن از ساخت یا واردات خودروهای برقی یا هیبریدی به میان می‌آید، مناسب نبودن زیرساخت‌های کشور در این زمینه به‌عنوان اصلی‌ترین چالش معرفی می‌شود؛ چالشی که به گفته عضو هیات علمی دانشگاه قزوین زیرساخت‌های کشور برای تولید خودروهای هیبریدی یا برقی تعریف نشده است. اگر تصمیم بر این باشد خودرویی برقی به کشور وارد یا در همکاری با خودروسازان داخلی تولید شود، بازهم موضوع زیرساخت‌های آن به میان می‌آید.
صادق عابدی در ارتباط با قرارداد همکاری با کره‌ای‌ها برای تولید خودرو برقی در ایران اظهار کرد: برای این پروژه باید تمام اجزا به صورت موازی با یکدیگر پیش برود تا به سرانجام برسد. برای نمونه شرکت هیوندایی با سرمایه‌گذاری سنگینی که در اروپا انجام داده، جایگاه شارژی را راه‌اندازی کرده که در این جایگاه‌ها خودرو در مدت 20 دقیقه شارژ می‌شود اما اگر این خودرو به ایران بیاید برای شارژ با برق شهری به زمانی بیش از 4 ساعت نیاز دارد.
به باور این متخصص در صنعت خودرو، پیش از امضای تفاهمنامه یا عقد قرارداد در زمینه تولید یا واردات خودروهای برقی یا هیبریدی ابتدا باید زیرساخت‌ها به‌وجود آید. برای نمونه دولت به حمایت از موتورسیکلت‌های برقی پرداخت به‌گونه‌ای که عوارض واردات آن را به صفر رساند اما این پروژه با شکست مواجه شده زیرا استفاده از این موتورسیکلت‌ها برای مردم به صرفه نیست.
وی در ارتباط با موفقیت کره‌ای‌ها در زمینه ساخت خودروهای برقی و هیبریدی گفت: در نقشه راه توسعه فناوری شرکت‌های خودروسازی جهان حرکت به سمت تولید خودروهای برقی و هیبریدی و همچنین خودروهای کم‌وزن تعریف شده و کره‌ای‌ها هم در این عرصه موفق عمل کرده‌اند. براساس این نقشه راه قرار است تا سال 2050م تمام خودروها برقی یا هیبریدی شوند بنابراین خودروسازان داخلی نیز نباید از قافله عقب بمانند. عابدی ادامه داد: دولت با صفر کردن تعرفه واردات خودروهای برقی و هیبریدی وارد این موضوع شده است اما در بخش جایگاه‌های شارژ باید اقدامات جدی انجام شود. از طرفی باید در خودروسازان داخلی نیز انگیزه لازم برای ورود به این عرصه به‌وجود آید. علاوه بر آن قیمت خودروهای هیبریدی بالاست. به عنوان نمونه اگر قرار باشد خودرویی نظیر پراید با تعرفه واردات صفردرصد به کشور بیاید، قیمتی معادل 40میلیون تومان خواهد داشت که با قدرت خرید مردم همخوانی ندارد. به گفته این استاد دانشگاه کشورهای اروپایی برای تشویق مردم به خرید این خودروها علاوه بر فرهنگ‌سازی، خودروساز را موظف به ارائه تسهیلات کرده‌اند. در اروپا هم خودروهای هیبریدی قیمتی معادل 1/5برابری خودروهای بنزینی دارند و برای آن نیم برابر، خودروسازان به ارائه تسهیلات می‌پردازند که در ایران نیز این روش باید مرسوم شود.
براساس آنچه در این گزارش موردبررسی قرار گرفت، خودروسازان ایرانی ناگزیر به حرکت در جریان ساخت خودروهای برقی و هیبریدی هستند و در این شرایط اگر زودتر خود را در این مسیر قرار دهند به‌طور قطع فاصله کمتری با خودروسازان جهانی خواهند داشت که در این بین شرکت‌های کره‌ای با توجه به سابقه خوبی که در ساخت خودروهای برقی دارند می‌توانند یاریگر خودروسازان داخلی باشند.