عصر خودرو- براساس آخرین گزارش آماری سازمان جهانی بهداشت (WHO)، هر ساله حدود ۱.۳ میلیون نفر در سوانح جاده ای جان می‌بازند و همچنین بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون نفر دیگر دچار مصدومیت‌هایی می‌شوند که بیشتر آنها ممکن است به معلولیت ناشی از حادثه منجر شود.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از ایسنا، مصدومیت های ناشی از سوانح جاده ای می تواند با خسارت های مالی قابل توجهی برای افراد، خانواده‌ها و در مجموع برای هر کشور همراه باشد. این خسارت‌ها ناشی از هزینه درمان فرد آسیب دیده و عدم بهره وری از توانمندی فرد حادثه دیده یا فوت شده بر اثر سانحه است.
در اکثر کشورها تصادفات جادهای به میزان سه درصد از تولید ناخالص داخلی آنها هزینه برجا می‌گذارد.
- چه افرادی در معرض خطر سوانح جاده ای قرار دارند؟
1) موقعیت اقتصادی-اجتماعی
بیش از 90 درصد از مرگ و میرهای ناشی از سوانح جاده ای در کشورهایی با درآمد کم و متوسط اتفاق می افتد اگرچه این کشورها تقریبا 60 درصد از وسایل نقلیه جهان را در اختیار دارند که در این بین منطقه آفریقا شاهد بالاترین میزان مرگ و میر ناشی از حوادث جاده ای است.
همچنین بررسی ها نشان می دهد حتی در کشورهای با درآمد بالا هم افرادی که از طبقه پایین اقتصادی-اجتماعی جامعه هستند بیشتر درگیر تصادفات جاده ای می شوند.
2) سن
مصدومیتهای ناشی از سوانح جاده ای علت اصلی مرگ و میر در میان کودکان و افراد پنج تا 29 ساله است.
3) جنسیت
در سنین پایین، مردان بیش از زنان در تصادفات جاده ای قربانی می شوند. حدود سه چهارم (73 درصد) از مجموع مرگ و میرهای ناشی از سوانح جاده ای در مردان جوان زیر 25 سال رخ می دهد که تقریبا سه برابر بیش از زنان جوان در تصادفات جاده ای کشته می شوند.
- فاکتورهای خطرزا
1) رویکرد سیستم ایمن: اصلاح خطاهای انسانی
هدف رویکرد سیستم ایمن تضمین سیستم حمل و نقل ایمن برای همه مسافران و سرنشینان وسایل نقلیه است. در چنین رویکردی آسیب پذیری افراد در برابر صدمات جدی در تصادفات جاده ای در نظر گرفته می شود. سنگ بنای این رویکرد، جاده های ایمن، سرعت مطمئنه، وسایل نقلیه ایمن و ایمنی سرنشینان جاده است که تمامی این موارد برای از جلوگیری از وقوع تصادفات منجر به فوت و کاهش آسیب های جدی ناشی از آن باید مورد توجه قرار گیرد.
2) سرعت
افزایش میانگین سرعت رانندگی به طور مستقیم با احتمال وقوع تصادف و شدت پیامدهای سانحه ارتباط مستقیم دارد. به طور مثال، با هر یک درصد افزایش میانگین سرعت، احتمال وقوع سوانح مرگبار چهار درصد و احتمال وقوع سوانح جادهای شدید سه درصد بیشتر می شود.
3) عدم استفاده از کلاه ایمنی، کمربند ایمنی و صندلی کودک
استفاده صحیح از کلاه ایمنی می تواند منجر به کاهش 42 درصدی خطر صدمات جانی و 69 درصدی کاهش خطر وارد شدن ضربه به سر شود. همچنین بستن کمربند ایمنی خطر مرگ را در راننده و سرنشین صندلی جلو 45 تا 50 درصد و خطر مرگ و صدمه شدید در سرنشینان صندلی عقب را تا 25 درصد کاهش می دهد. استفاده از صندلی کودک نیز می تواند منجر به کاهش 60 درصدی مرگ و میر در اطفال شود.
4) عدم تمرکز در حین رانندگی
عدم تمرکز در رانندگی به دلایل مختلفی است که می تواند منجر به اختلال در رانندگی شود. برای مثال حواس پرتی ناشی از استفاده از تلفن همراه، نگرانی فزاینده ای برای ایمنی جاده هاست. احتمال تصادف برای رانندگانی که در حین رانندگی از تلفن همراه استفاده می کنند نسبت به رانندگان دیگر تقریبا چهار برابر بیشتر است. استفاده از تلفن هنگام رانندگی فرصت لازم برای واکنش نشان دادن به ویژه ترمز کردن یا توجه به علائم راهنمایی و رانندگی را کاهش می دهد و رانندگی در بین خطوط و حفظ فاصله با خودرو جلویی را کاهش می دهد.
5) زیرساخت های ناایمن جاده ای
طراحی جاده ها و مسیرهای تردد خودروها تاثیر بسزایی در ایمنی آنها دارد. در حالت ایده آل، جاده ها باید طوری طراحی شوند که ایمنی همه سرنشینان وسایل نقلیه، عابران و راکبان دوچرخه و موتور در نظر گرفته شود.
6) وسایل نقلیه ناایمن
یکی دیگر از فاکتورهای مهم در جلوگیری از وقوع تصادفات و کاهش احتمال مصدومیتهای جدی، استفاده از وسایل نقلیه ایمن است. سازمان ملل مقررات و دستورالعملهایی را در رابطه با ایمنی خودرو مطرح کرده که اگر هر کشوری این استانداردها را در مراحل تولید خودرو اعمال کند، به طور بالقوه جان بسیاری از انسان ها نجات پیدا می کند. این موارد شامل الزام استفاده از کنترل پایداری الکترونیکی (ESC) و اطمینان از نصب کیسه های هوا و کمربند ایمنی در همه وسایل نقلیه است. بدون این استانداردها احتمال آسیب دیدگی در تصادفات رانندگی چه برای سرنشینان خودرو و چه برای افراد دیگر به طور قابل توجهی افزایش می یابد.
7) عدم ارائه به موقع مراقبت های درمانی پس از سانحه
تاخیر در ارائه خدمات درمانی و مراقبت از مصدومین تصادف جاده ای شدت آسیب ها را افزایش می دهد. در تصادفات جاده ای ارائه به موقع خدمات درمانی به مصدومین از نکته بسیار کلیدی است چرا که هر دقیقه تاخیر در کمک رسانی به حادثه دیدگان می تواند مرگ و آسیب بیشتر مصدوم را به همراه داشته باشد.
8) عدم اعمال قوانین راهنمایی و رانندگی
درصورتیکه قوانین راهنمایی و رانندگی در مورد بستن کمربند ایمنی، رعایت سرعت مطمئنه، استفاده از کلاه ایمنی و صندلی کودک به درستی اجرا نشود، نمی توان کاهش تلفات رانندگی در جاده ها و نیز کاهش مصدومیت های ناشی از آن را انتظار داشت.
بنابراین، درصورتیکه قوانین راهنمایی و رانندگی اجرا نشود یا به درستی اعمال نشود، افراد ملزم به رعایت آن نخواهند شد و بنابراین احتمال اثربخشی آن بر رفتار افراد ناچیز خواهند بود. اجرای موثر قوانین شامل قانونگذاری، بروزرسانی منظم قوانین و اجرای آن در سطح ملی و محلی است که عوامل خطرزای ذکر شده را مورد هدف قرار می دهد. همچنین تعریف و اعمال جریمه و مجازات خاطیان قدرت بازدارندگی دارد.
برای رفع آسیب های ناشی از سوانح جاده ای چه کاری می توان انجام داد؟
مصدومیت و تلفات ناشی از سوانح جاده ای قابل پیشگیری است. دولت ها ملزم هستند تا اقداماتی ترتیب دهند که ایمنی راه ها و مسیرهای تردد به شکل کلی بررسی شود. این امر مستلزم مشارکت در بخش های مختلف مانند حمل و نقل، پلیس، بهداشت، آموزش و اقداماتی است که ایمنی جاده ها، وسایل نقلیه و سرنشینان را مورد توجه قرار می دهد.
بنابر گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان جهانی بهداشت، مداخلات موثر شامل طراحی زیرساخت های ایمن و بکارگیری مشخصه های ایمنی جاده، بهبود مشخصه های وسایل نقلیه ایمن، بهبود مراقبت های درمانی پس از وقوع تصادف، تنظیم و اجرای قوانین راهنمایی و رانندگی و افزایش آگاهی عمومی است.
