عصر خودرو- یکی از مهم‌ترین رویدادهای اقتصادی کشور در سال ۱۴۰۱ و تلاش دولت برای حذف قیمت‌گذاری دستوری، عرضه خودروها در بورس بود که برخی معتقدند اگر کل خودروهای تولیدی کشور بدون مانع در این بازار عرضه می‌شد، شرایط تولیدکنندگان و قیمت‌ها به مراتب بهتر از اوضاع فعلی بود خواهد بود.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از ایرنا، بررسی معاملات خودرو در بورس کالای ایران طی سال 1401 بیانگر آن است که کمتر از هشت درصد تولید خودروی کشور یعنی فقط 68 هزار و 215 دستگاه انواع خودرو در این بورس معامله شد، اما با وجود حجم پایین این معاملات موضوع جالب توجه، 25 هزار میلیارد تومان منفعت حاصله به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است که به عنوان ماحصل ورود خودرو به بورس جای تامل بسیار دارد.
تاریخچه وقایع مهم عرضه خودرو در بورس
تاریخچه وقایع مهم عرضه خودرو در بورس کالا نشان می‌دهد که روند عرضه از ابتدای سال 1401 آغاز شده و در نیمه دوم سال شدت گرفته است به طوری که در روز 28 اردیبهشت ماه وانت‌های کارا تک کابین و 2 کابین بهمن موتور، در روز 18 خرداد و 26 مرداد خودروهای فیدلیتی و دیگنیتی بهمن موتور، 6 شهریور عرضه خودروی هایما توسط ایران خودرو، 22 شهریور عرضه خودرو شاهین توسط سایپا، 12مهر عرضه کامیون کشنده فاو توسط سیباموتور و 20 مهر عرضه کامیون کشنده امپاور بهمن دیزل را شاهد بودیم.
در ادامه اول آبان عرضه لاماری ایما توسط آرین پارس موتور، 28 آبان عرضه جک J4 جک S5 و کی ام سی T8 کرمان موتور، 30 آبان عرضه پژو 207 دستی ایران خودرو، 8 آذر عرضه تارا اتوماتیک، تارا دستی و پژو 207 اتوماتیک توسط ایران خودرو، 26 دی عرضه دنا پلاس دستی ایران خودرو، 27 دی عرضه کامیونت فورس بهمن دیزل، 4 بهمن عرضه خودرو سواری T5 توسط صنایع اتومبیل سازی فردا، 25 بهمن عرضه خودروسواری رسپکت بهمن موتور و 15 اسفند عرضه کامیون کمپرسی FAW CA3250 و کامیون کشنده نیمه تریلر FAW CA4250 توسط سیبا موتور در بورس کالا انجام شد.
سهم هر زیرگروه از کل معاملات خودرو
بررسی سهم هر زیر گروه خودرو از کل معاملات خودرو در بورس کالا نشان می‌دهد که خودرو سواری سهم 94 درصدی در حجم و 88 درصدی در ارزش معاملات داشته و بیشترین حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داده است.
همچنین وانت سهم چهار درصدی و کامیون و کامیونت هر کدام با سهم یک درصدی در رتبه‌های بعدی از نظر تعداد دستگاه معامله شده در بورس قرار گرفتند.
این در حالی است که کامیون با سهم 7 درصدی در رتبه دوم ارزش معاملات، کامیونت با سهم 3 درصدی در رتبه سوم و وانت با سهم 2 درصدی در رتبه چهارم از نظر ارزش معاملات ایستادند.
سهم هر خودروساز از کل حجم و ارزش معاملات
بررسی سهم هر خودروساز از کل حجم و ارزش معاملات خودرو در سال 1401 نشان می‌دهد که شرکت ایران خودرو با سهم 78 درصدی در حجم و سهم 62 درصدی در ارزش معاملات بیشترین سهم را در بین سایر خودروسازان کسب کرده است.
پس از آن شرکتهای بهمن موتور، سایپا، مجتمع صنعتی آرین پارس موتور، بهمن دیزل و سیبا موتور در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند.
منافع حاصل از معاملات خودرو در بورس کالا
ارزش کل معاملات خودرو در بورس کالا در سال 1401 حدود 41 هزار و 500 میلیارد تومان بوده است که از این میزان 25 هزار میلیارد تومان منافع حاصله برای تولیدکنندگان و خریداران نهایی بوده است؛ به طوری که از این مبلغ بیش از 15 هزار میلیارد تومان سود تولیدکنندگان و بیش از 9 هزار میلیارد تومان سود خریداران نهایی خودرو بود.
همچنین بیش از یک هزار میلیارد تومان نیز درآمد مازاد شناسایی شده برای دولت از طریق مالیات بر ارزش افزوده بود که این ارقام نشان می‌دهد اگر کل خودروی کشور در بورس کالا عرضه می‌شد، چه رقم بزرگی به تولید کشور، مصرف‌کنندگان خودرو به دلیل خرید ارزانتر از بازار و دولت کمک می‌شد.
همچنین از نظر تنوع نیز خودروهای زیادی در بورس کالا عرضه نشد به عنوان نمونه در خصوص دو خودروساز بزرگ، با تولید بیش از 13 نوع خودرو فقط خودروی پژو207، تارا، هایما، شاهین و دنا در بورس کالا عرضه شده و خودروهای پرتیراژ پژو پارس، پژو 206، سمند، ساینا و کوییک توسط خودروساز عرضه نشده است.
نتیجه‌گیری
در پایان اینکه روند معاملات عرضه خودرو در بورس کالا نشان می‌دهد که عرضه خودرو در بورس موجب منفعت دولت، عرضه‌کننده و مصرف‌کننده می‌شود و آن طور که رییس کمیسیون اقتصادی مجلس و رییس سازمان بورس اعلام کرده‌اند، عرضه خودروها در سال 1402 نیز در بورس ادامه می‌یابد.
همچنین به اعتقاد کارشناسان، یکی دیگر از مزایای عرضه خودرو در بورس آن بود که همه خودروهای عرضه شده توسط شرکتهای خودرویی به صورت تجمیعی و توسط یک سامانه رسمی عرضه و معامله می‌شود و در یک بستر شفاف امکان نظارت و گزارش‌گیری و سیاستگذاری به‌راحتی قابل دسترس و مهیا است.
همچنین نمایان شدن ثمرات عرضه خودرو در بورس کالا نشان داد که این روش یکی از راهکارهای عملیاتی برای خروج خودروسازان از زیان انباشته است؛ به طوری که ایران خودرو با فروش حدود 53 هزار خودرو نزدیک به 11 هزار میلیارد تومان سود کرده است؛ ضمن اینکه رغبت خریداران جهت خرید سهام شرکتهای خودروسازی افزایش می‌یابد.
بنا بر این گزارش، از منافع مصرف‌کننده نیز می‌توان به سود تجمیعی مصرف‌کننده (مابه‌التفاوت قیمت بازار با قیمت بورس کالا) بیش از 9 هزار میلیارد تومان بوده است و اینکه مصرف‌کننده واقعی می‌تواند بدون قرعه‌کشی با قیمت بسیار کمتر از بازار صاحب خودرو شود اشاره کرد.
