عصر خودرو-در‌حالی‌که وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه تولید یک‌میلیون و ۴۰۰هزاردستگاهی را برای سه خودروساز بزرگ کشور طی سال جاری در نظر گرفته، عملکرد سه‌ماهه و همچنین برآورد ۹ماهه آنها نشان می‌دهد هدف موردنظر محقق نخواهد شد. ایرانخودرو، سایپا و پارس‌خودرو همچنین پیش‌بینی کرده‌اند در ۹ ماه امسال حدودا ۸۴۰هزار دستگاه محصول خواهند فروخت.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، طبق برنامه مدنظر وزارت صمت، بناست تولید خودرو در سال 1404 به سه‌میلیون دستگاه برسد؛ منتها قبل از آن، این وزارتخانه می‌خواهد به تیراژ یک میلیون و 600هزاردستگاهی طی سال جاری برسد. 200هزار دستگاه از این رقم متعلق به شرکت‌های بخش خصوصی است، بنابراین یک‌میلیون و 400هزار دستگاه دیگر را باید سه خودروساز بزرگ و وابسته به دولت یعنی ایرانخودرو، سایپا و پارس‌خودرو به تولید برسانند. مجموع تولید خودرو در کشور طی سال گذشته حدود یک‌میلیون دستگاه بود؛ بنابراین اگر برنامه وزارت صمت طی سال جاری محقق شود، تولید خودرو رشدی حدودا 60درصدی را به خود خواهد دید.
این در حالی است که موانع زیادی بر سر راه تحقق هدف بزرگ وزارت صمت وجود دارد و حتی فعالان صنعت خودرو نیز چندان امیدی به تحقق آن با توجه به مشکلات و مسائل موجود ندارند. تداوم تحریم و بحران ریزتراشه‌ها در کنار چالش نقدینگی، از اصلی‌ترین موانع بر سر راه تحقق برنامه‌ریزی خودرویی امسال وزارت صمت به شمار می‌روند. کارشناسان و فعالان خودروسازی هشدار می‌دهند اگر این چالش‌ها برطرف نشوند، نه‌تنها تیراژ یک‌میلیون و 600هزاردستگاهی محقق نخواهد شد، بلکه حتی ممکن است تیراژ کمتر از سال گذشته نیز شود.
خودروسازان بزرگ کشور در سه ماه ابتدایی امسال تنها 209هزار دستگاه محصول (در مدل سواری و وانت) به تولید رساندند که اگر کل تولید مدل‌های تجاری آنها را نیز 10هزار دستگاه در نظر بگیریم، آنها تا تحقق برنامه‌ریزی وزارت صمت بیش از یک‌میلیون و 180هزار دستگاه فاصله دارند. بنابراین اگر قرار بر رسیدن خودروسازان به هدف تولید 4/ 1میلیون دستگاهی باشد، آنها باید در عرض 9 ماه (که سه ماه آن گذشته است) رقم باقیمانده (بیش از یک‌میلیون و 180هزار دستگاه) را به تولید برسانند. این در شرایطی است که ایرانخودرو، سایپا و پارس‌خودرو در صورت‌های مالی خود برآورد کرده‌اند. مجموع تولیدشان در 9ماهه پس از بهار، نهایتا 840هزار دستگاه خواهد بود. با این حساب، آنها در پیش‌بینی خود از کسری تولید 340هزار دستگاهی خبر داده‌اند که البته بخش اندکی از آن با تولید محصولات تجاری جبران می‌شود.
با تجمیع تیراژ بهار و برآورد 9ماهه، غولهای جاده‌مخصوص در پایان سال حدودا یک میلیون و 60هزار دستگاه محصول را تولید خواهند کرد. اگر فرض کنیم آنها در 9ماهه پس از بهار نیز (با لحاظ کردن تیراژ 10هزار دستگاهی فرضی در بهار) 30هزار دستگاه دیگر خودروی تجاری تولید کنند، جمع تولید این مدل خودروها در پایان سال به 40هزار دستگاه می‌رسد. با این حساب، کل تولید سه خودروساز بزرگ کشور (مجموع سواری و تجاری سبک و سنگین) به کمتر از یک‌میلیون و 100هزار دستگاه می‌رسد. بنابراین خودروسازان عملا اعلام کرده‌اند طی سال جاری 300هزار دستگاه کمتر از برنامه‌ریزی وزارت صمت تیراژ خواهند داشت.
جزئیات برآورد تولید و فروش خودروسازان
بنابر آمارهای ارائه‌شده به کدال، سه خودروساز بزرگ کشور برآورد کرده‌اند طی 9 ماه پس از بهار امسال، در مجموع 839هزار و 264 دستگاه محصول به تولید خواهند رساند. در این بین، ایرانخودرو بیشترین تولید را خواهد داشت، چه آنکه پیش‌بینی کرده 420هزار و 861 دستگاه محصول را تولید خواهد کرد. ایران‌خودرویی‌ها در بهار امسال نزدیک به 124هزار دستگاه محصول را تولید کرده بودند؛ بنابراین اگر برآورد 9ماهه آنها درست از آب در بیاید، کل تولید این شرکت طی سال جاری به حدودا 545هزار دستگاه می‌رسد. این شرکت همچنین پیش‌بینی کرده در این مدت 433هزار و 764 دستگاه محصول را خواهد فروخت.
بنابراین آبی‌های جاده‌مخصوص طی 9 ماه امسال، حدودا 13هزار دستگاه بیش از آنچه تولید می‌کنند، خواهند فروخت. ایرانخودرو در بهار امسال بالغ بر 135هزار دستگاه محصول فروخته بود، یعنی تقریبا 11هزار دستگاه بیش از میزان تولید. اگر ایران‌خودرویی‌ها موفق به فروش حدودا 434هزاردستگاهی در 9 ماه امسال شوند، کل فروش آنها در سال جاری به 569هزار دستگاه خواهد رسید که 24هزار دستگاه بیش از میزان تولید خواهد بود. این اختلاف ناشی از ترخیص خودروهای دپویی است که خودروسازان از آنها با عنوان محصول ناقص یاد می‌کنند.
اما طبق آنچه سایپا به بورس اعلام کرده، این شرکت در 9 ماه پس از بهار امسال حدودا 313هزار و 500 دستگاه محصول تولید خواهد کرد. با توجه به تولید بیش از 75هزاردستگاهی سایپا در بهار و به شرط تحقق برنامه 9ماهه این شرکت، مجموع تولید دومین خودروساز بزرگ ایران در سال 1401 به بالای 388هزار دستگاه می‌رسد. سایپایی‌ها همچنین پیش‌بینی کرده‌اند در 9 ماه پس از بهار، حدود 302هزار دستگاه محصول را خواهد فروخت. این شرکت در سه ماه نخست امسال نیز فروشی حدودا 87هزار دستگاهی داشته است؛ بنابراین کل فروش این شرکت طی امسال به نزدیکی 390هزار دستگاه خواهد رسید، یعنی تقریبا برابر با تولید. از سایپا و ایرانخودرو بگذریم و سری هم به پارس‌خودرو بزنیم؛ شرکتی که کمترین تولید و فروش را بین سه خودروساز بزرگ کشور داراست.
پارس‌خودرویی‌ها پیش‌بینی کرده‌اند در 9 ماه باقیمانده از سال حدودا 105هزار دستگاه تولید خواهند داشت. با احتساب تولید بیش از 27هزاردستگاهی در بهار و به شرط تحقق برنامه‌ریزی 9ماهه، خودروساز سوم ایران در سال جاری تیراژ 132هزاردستگاهی را ثبت می‌کند. این شرکت همچنین طی بهار امسال بیش از 28هزار دستگاه خودرو فروخته و پیش‌بینی کرده در 9 ماه پس از بهار نیز بالغ بر 104هزار دستگاه دیگر خواهد فروخت. بنابراین کل فروش پارس‌خودرو در سال جاری به 132هزار دستگاه می‌رسد که با تولید این شرکت برابری می‌کند.
