عصر خودرو- سه خودروساز بزرگ کشور ۶ ماه نخست امسال را نیز مانند چند دوره گذشته با ضرر، آن هم ضرری هنگفت به پایان رساندند تا صنعت خودرو کماکان در زیان غوطه‌ور بماند.
به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، طبق صورتهای مالی ارائه شده به بورس توسط سه خودروساز بزرگ، ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در مجموع زیانی بالغ بر 9 هزار و 421 میلیارد و 777 میلیون تومان را در نیمه نخست امسال حاصل کرده‌اند. با این حساب، غولهای جاده مخصوص در مقایسه با نیمه نخست سال گذشته، 4/ 93 درصد افزایش زیان داشته‌اند. صورتهای مالی همچنین نشان می‌دهد جمع زیان انباشته سه خودروساز بزرگ کشور تا پایان شهریور امسال به بیش از 27 هزار و 115 میلیارد و 430 میلیون تومان رسیده است.طبق آنچه ایرانخودرو و سایپا به‌عنوان صورتهای مالی نیمه نخست امسال به سازمان بورس ارائه کرده‌اند، زیان آنها از 50 درصد سرمایه‌شان بیشتر بوده است، بنابراین مشمول ماده 141 قانون تجارت می‌شوند. طبق این ماده، اگر زیان یک شرکت از 50 درصد سرمایه آن بیشتر باشد، هیات‌مدیره باید نسبت به تشکیل مجمع وچگونگی ادامه فعالیت تصمیم‌گیری کند. سرمایه ثبتی ایران خودرو تا پایان نیمه ابتدایی امسال، یک هزار و 530 میلیارد تومان بوده، حال آنکه این شرکت فقط در در بازه زمانی تحت بررسی (6ماه ابتدایی سال) بیش از پنج هزار و 311 میلیارد تومان زیان دیده است، یعنی تقریبا 5/ 3 برابر کل سرمایه‌اش. همچنین بیش از 13 هزار و 374 میلیارد و 671 میلیون تومان زیان انباشته نیز تا پایان شهریور امسال به نام آبی‌های جاده مخصوص ثبت شده است.
سایپا هم سرمایه‌ای سه هزار و 926 میلیارد تومانی ثبت کرده، حال آنکه زیان آن سه هزار و 455 میلیارد و 142 میلیون تومان بوده است. زیان انباشته این شرکت نیز عددی بیش از 10 هزار و 178 میلیارد و 693 میلیون تومان بوده که بسیار بالاتر از سرمایه آن است. بنابراین هم زیان فصل نخست 98 و هم زیان انباشته سایپا از نصف سرمایه آن بیشتر بوده و طبعا نارنجی‌های جاده مخصوص هم مشمول ماده 141 قانون تجارت می‌شوند. در نهایت پارس خودرو نیز نتوانسته از شمول این قانون در امان بماند، چه آنکه سرمایه دو هزار و 272 میلیارد و 279 میلیون تومانی این شرکت نتوانسته کفاف زیان انباشته هنگفتش را بدهد. زیان انباشته پارس خودرویی‌ها تا پایان نیمه نخست امسال به سه هزار و 562 میلیارد و 65 میلیون تومان رسیده که بیش از 50 درصد سرمایه‌اش است. این شرکت همچنین در فصل نخست 98 نیز بالغ بر 655 میلیارد تومان زیان دیده است.با توجه به کارنامه مالی خودروسازان و قرار گرفتن‌شان در شمول ماده 141 قانون تجارت، آنها حالا چاره‌ای ندارند جز تجدید ارزیابی دارایی‌ها. معنای ساده تجدید ارزیابی، بهروز کردن قیمت اموال و دارایی‌هاست، به نحوی که این اقدام گاهی حتی کل زیان را نیز پوشش و شرکت‌ها را از شمول ورشکستگی خارج میکند. خودروسازان بزرگ کشور سال‌هاست تجدید ارزیابی جامع و کاملی را انجام نداده‌اند، بنابراین با توجه به رشد قیمتهای رخ داده در این سال‌ها، آنها این فرصت را دارند تا با بهروز کردن ارزش اموال و دارایی‌های‌شان، برچسب ورشکستگی را از پیشانی خود بردارند.
از دید خودروسازان، دلیل اصلی این زیان هنگفت همچنان قیمت‌گذاری دستوری است، سیاستی که سال‌هاست از سوی دولت اجرا می‌شود و انتقادهای فراوانی نیز نه فقط از سوی فعالان صنعت خودرو، بلکه اقتصاددانان و کارشناسان نیز به آن وارد است. طبق این سیاست، خودروسازان مجبورند قیمت محصولات خود را مطابق نظر نهادهای دولتی تعیین کنند نه در حاشیه بازار. البته یک سالی می‌شود که دولت مجوز قیمت‌گذاری خودروهای داخلی در حاشیه بازار را صادر کرده، اما این «حاشیه بازار» تنها روی کاغذ آمده و در عمل رعایت نشده و نمی‌شود. خودروسازان معتقدند قیمت‌گذاری در حاشیه بازار زمانی رنگ واقعیت به خود می‌گیرد که آنها بتوانند محصولات‌شان را بدون دخالت دولت و نزدیک به نرخ‌های بازار قیمت‌گذاری کرده و به فروش برسانند. این در حالی است که همین حالا با وجود مصوبه قیمت‌گذاری در حاشیه بازار، تفاوت قیمت فاحشی بین نرخ کارخانه و بازار خودرو به چشم می‌آید. این موضوع از تداوم سیاست قیمت‌گذاری دستوری سرچشمه می‌گیرد و مسائلی مانند کاهش عرضه و افزایش تقاضا نیز به آن دامن می‌زند.به اعتقاد خودروسازان، زیان انباشته بالغ بر 27 هزار میلیارد تومانی آنها بیش از هر مساله دیگری از قیمت‌گذاری دستوری سرچشمه می‌گیرد و اگر مجوز تعیین قیمت و فروش محصولات‌شان در حاشیه بازار را به معنای واقعی کلمه داشتند، حالا شاید غول‌هایی کمر خم کرده، نبودند. این اعتقاد خودروسازان البته برای خیلی‌ها نیز قابل قبول نیست، آنها که معتقدند زیان هنگفت جاده مخصوصی‌ها ریشه در مسائل دیگری مانند ضعف بهره‌وری و ریخت و پاش‌های مالی نیز دارد. آنها در واقع نقش قیمت‌گذاری دستوری را در زیاندهی خودروسازان نفی نمی‌کنند، اما آن را علت تامه ندانسته و نمی‌پذیرند که غولهای جاده مخصوص در این ماجرا بی گناهند.هرچه هست، بخش اصلی و بزرگ خودروسازی کشور در حال حاضر با زیان انباشته‌ای هنگفت دست و پنجه نرم میکند و به نظر میرسد با توجه به تداوم مسائلی مانند ضعف بهره وری و قیمت‌گذاری دستوری و...، این روند ادامه یافته و خودروسازان همچنان زیان روی زیان بگذارند.
جزئیات زیاندهی خودروسازان در تولید
اما نگاهی بیندازیم به جزئیات زیاندهی بزرگ خودروسازان و اینکه هرکدام از محصولات‌شان چه سود و زیانی را برای آنها حاصل کرده‌اند. در این بین، ایرانخودرو در تولید تمام محصولاتش طی نیمه نخست امسال با زیان مواجه شده، چه آنکه قیمت فروش آنها پایین‌تر از مبلغ بهای تمام‌شده‌شان بوده است. بر این اساس، بهای تمام‌شده تولید محصولات ایرانخودرو طی فصل نخست 98، در مجموع بالغ بر 13 هزار و 921 میلیارد تومان بوده، اما چیزی نزدیک به 11 هزار و 865 میلیارد تومان از ناحیه فروش این محصولات، نصیب این شرکت شده است. با این حساب، ایران‌خودرویی‌ها طی نیمه ابتدایی امسال از ناحیه اختلاف «مبلغ بهای تمام شده» و «مبلغ فروش»، بیش از دو هزار و 56 میلیارد تومان زیان دیده‌اند. این عدد بخشی از زیان کلی آبی‌های جاده مخصوص در بازه زمانی موردنظر به حساب می‌آید. بنابر گزارش ارائه شده به بورس اما این شرکت 111 هزار و 167 دستگاه انواع محصولات خانواده پژو را در شش ماه ابتدایی امسال به فروش رسانده که مبلغ بهای تمام‌شده تولید آنها بیش از شش هزار و 178 میلیارد تومان بوده است. آبی‌های جاده مخصوص اما این تعداد پژو را کمی بیش از پنج هزار و 82 میلیارد تومان فروخته‌اند. این به آن معناست که ایرانخودرو طی نیمه نخست امسال بیش از هزار و 96 میلیارد تومان از ناحیه تولید محصولات پژو زیان دیده است. البته طبعا با اضافه کردن سایر هزینه‌ها از جمله هزینه‌های مالی به مبلغ بهای تمام شده، زیان تولید پژوهای ایرانخودرو بالاتر خواهد رفت. طبق گزارش ارائه شده به بورس، تولید سمند نیز برای ایرانخودرو زیان به همراه داشته است. این شرکت در نیمه نخست امسال و بدون احتساب یکسری هزینه‌ها از جمله هزینه‌های مالی، بالغ بر 348 میلیارد تومان از ناحیه تولید سمند زیان دیده است.
بزرگترین خودروساز ایران در تولید دنا نیز طی نیمه نخست امسال زیانی بیش از 170 میلیارد تومان (بدون احتساب هزینه‌های متفرقه) حاصل کرده و این داستان در مورد رانا نیز تکرار شده است. طبق صورتهای مالی ارائه شده به بورس، طی نیمه نخست امسال، ایران‌خودرویی‌ها زیانی بالغ بر 38 میلیارد تومان را از ناحیه تولید رانا حاصل کرده‌اند. آبی‌های جاده مخصوص همچنین در تولید محصولات رنو نیز طی نیمه نخست امسال با زیان بیش از 17 میلیارد تومانی (منهای هزینه‌های متفرقه) مواجه شده‌اند. در تولید دانگ‌فنگ هم ایرانخودرو بدون احتساب هزینه‌های متفرقه، بالغ بر 124 میلیارد تومان زیان را در نیمه نخست امسال حاصل کرده است. همچنین تولید هایما نیز زیانی بالغ بر 182 میلیارد تومان روی دست آبی‌های جاده مخصوص گذاشته و تولید سوزوکی گرندویتارا هم سبب ایجاد زیانی بالای پنج میلیارد و 300 میلیون تومان شده است. از ایرانخودرو که بگذریم، سایپایی‌ها نیز در زیاندهی دست‌کمی از رقیب آبی‌پوش خود نداشته‌اند. طبق گزارش ارائه شده به بورس، بدون احتساب هزینه‌های متفرقه، بالغ بر هزار و 776 میلیارد تومان زیان گریبان سایپا را در نیمه نخست امسال گرفته است که این رقم بخشی از زیان کلی شرکت در بازه زمانی تحت بررسی به‌شمار میرود. طبق آنچه در صورتهای مالی ارائه شده به بورس آمده، به‌جز سراتو، تولید سایر محصولات سایپا در نیمه نخست امسال با ضرر همراه بوده است. در این بین، تولید95 هزار و 64 دستگاه پراید طی نیمه نخست امسال، بیش از 901 میلیارد تومان زیان برای سایپا به همراه داشته است. دیگر محصول سایپا به نام تیبا نیز طی نیمه ابتدایی امسال بالغ بر 853 میلیارد تومان زیان در کارنامه نارنجی‌های جاده مخصوص ثبت کرده است. مونتاژ آریو نیز در نیمه نخست امسال بیش از 20 میلیارد تومان زیان برای سایپا به همراه داشته و چانگان نیز بالای 15 میلیارد تومان زیان را به همراه داشته است. این در حالی است که سایپایی‌ها از ناحیه مونتاژ سراتو (خودرویی که البته دیگر میهمان این شرکت نیست)، بالغ بر 14 میلیارد تومان سود حاصل کرده است. البته مشخص نیست که با احتساب هزینه‌های متفرقه، آیا سراتو بازهم سودده خواهد بود یا نه. در نهایت اما صورتهای مالی پارس‌خودرو نیز نشان می‌دهد این شرکت از ناحیه تولید 38 هزار و 140 دستگاه محصول طی نیمه نخست امسال، بالغ بر 60 میلیارد تومان زیان دیده است. این عدد بخش کوچکی از کل زیان فصل نخست 98 سومین خودروساز بزرگ ایران به‌شمار میرود.
