همه فعالان رسانه ای صنعت خودرو در دولت های جدید به‌دنبال راننده این صنعت در دولت  بودند. خیلی زود راننده دولت رییسی در صنعت خودرو پیدا شد؛ معاون اول رییس جمهور با حضور قدرتمند در انتصاب های جدید صنعت خودرو نشان داد که به این صنعت نگاه ویژه ای دارد. تلاش مخبر برای مهره‌چینی در مدیریت ارشد دو خودروسازی نشان داد که او راننده این صنعت بی‌یال و کوپال و بدهکار است. جلسه معروف او با خودروسازان در آخرین روزهای قرن گذشته و جهت‌گیری صحبت‌های او نشان داد که مخبر برنامه گسترده‌ای برای خصوصی‌سازی صنعت خودرو دارد. پیش از او اسحاق جهانگیری به واسطه دوران وزارتش معروفترین معاون اول تاریخ صنعت خودرو ایران پس از انقلاب بود. جهانگیری محبوبیتی دست‌نیافتنی در تاریخ صنعت خودرو داشته و دارد. هر چند در دوران معاون اولی‌ او هرگز مجال ندادند تا او فرمان این صنعت را دوباره در دست بگیرد ولی تاریخ پررنگ دوران وزارتش در صنعت خودرو و قطعه‌سازی از یادها نخواهد رفت. مخبر که با دسترسی به سطوح بالای حاکمیتی، معاون اول قَدَر‌قُدرتی است از آغاز بنا را بر خصوصی‌سازی گذاشت که تاریخ گذشتگان سیاسی و اقتصادی جاده مخصوص به‌طورکامل پاک شود. برنامه‌ریزی و تلاش او در گام نخست، خیلی سریع شکست خورد. برآوردهای مالی و اقتصادی واگذاری سهام شرکت‌های مادر به مخبر نشان داد که زیان‌های انباشته فراتر از آن است که نتیجه مثبتی حاصل شود لذا به‌سرعت مشاوران ناتوانش برای اجرایی شدن این تصمیم در ابعاد مالی و اقتصادی و هم کاهش فشارهای سیاسی و اجتماعی، برنامه فروش شرکت‌های اقماری را مطرح کردند تا به جای وزنه یکضرب، وزنه دو ضرب و چند ضرب را امتحان کنند. این تصمیم سرنوشت کل صنعت خودرو را تغییر خواهد داد و شانس کشور برای ساخت خودروهای پرتیراژ با هزینه منطقی برای اقشار مختلف از دست می‌رود.

اعلام خبر واگذاری سهام بلوکی سایپا در شرکت پارس‌خودرو، بدون پاسخگویی خبر توقف واگذاری سهام تودلی شرکت مادر به مراجع قانونی که از سوی وزیر صمت و مدیران مختلف حوزه خودرو اعلام شده بود، اولین روز آخرین هفته مرداد را داغ‌داغ کرد. هیچ‌‍کس خبر جدیدی از اینکه سرنوشت واگذاری سهام درون گروهی ایران خودرو و سایپا به کجا رسید را ندارد و قطعا تا روز افتتاحیه نمایشگاه دستاوردهای صنعت خودرو که وزیر ناچارا با خبرنگاران حوزه خودرو روبرو خواهد شد،  هیچ کس خبر جدیدی در این باره  نخواهد داشت. وزیر صمت که حاضر نشد در نمایشگاه خودرو تهران که برای مردم برپا شده بود حضور پیدا کند و به سوالات خبرنگاران چِغِر حوزه خودرو جواب دهد این بار دستور داده نمایشگاهی اختصاصی برای صنعت خودرو برپا کنند تا آخرین روزهای وزارتش ثبت شود که در صنعت خودرو چه عملکرد یک ساله درخشانی داشته است. وزیر جوان که در تلاش است از دایره دولت و حاکمیت بیرون نرود این هزینه آخر را هم روی دست صنعت خودرو گذاشته است که در این روز باشکوه به افکار عمومی بگوید چه شد که خصوصی‌سازی صنعت خودرو و اعلام رسمی ارزش سهام درون گروهی خودروسازان که قرار بود اردیبهشت اعلام شود هنوز انجام نشده است و چرا وقتی برای خریداران این سهام اعلام شد که متقاضیان باید درخواست اهلیت بدهند، نتیجه درخواست اهلیت متقاضیان این سهام به افکار عمومی اطلاع‌رسانی نشد؟ و چه کسی جواب این بی‌قانونی مطلق را به سهامداران خواهد داد و اینکه چرا از سازمان های ناظر مملکتی در حوزه های مختلف هیچ صدایی شنیده نمی‌شود؟ بدون شک رسوایی تاریخی این قصه به سازمان بورس برمیگردد که چرا این همه تناقض اطلاعات و تصمیمات را رسما به اطلاع سهامداران نمی رساند.

قطعا فعالان رسانه ای در بازار سرمایه و نیز روزنامه نگاران حوزه خودرو اعداد و ارقام حاصل از بررسی دارایی‌های هر دو خودروساز را به دست آورده اند و واقف هستند که چرا جهت حرکت خصوصی‌سازی صنعت خودرو تغییر کرده اما این تمام ماجرا نیست؛ تمام ماجرا این است که تیم دست‌اندرکار صنعت خودرو در دولت رییسی سرنوشت این صنعت را نادیده گرفته و درحال دوختن لباس دامادی برای تن مشتری و یا مشتریان مورد نظر و اهلی خود است و سرنوشت دو شرکت مادر چندان اهمیتی برایشان ندارد زیرا اگر اهمیت داشت به‌طور شفاف اطلاع‌رسانی انجام می‌شد که چرا از مسیر اصلی خصوصی‌سازی صنعت خودرو دور شده اند و کل ارزش افزوده اصلی دو خودروساز که ظرفیت تولیدی آنها برای بالا بردن مزیت های ساخت داخل و ارزان نگه داشتن خودروهای استراتژیک طبقه فرودست جامعه است را از بین می برند. البته بار دیگر شاهد آن هستیم که نهادهای نظارتی مختلف در این مسیر سکوت کرده اند و مهم‌تر از آن، جامعه بزرگ صنعت خودرو یعنی صنعت قطعه سازی در منجلاب دعواهای درون گروهی خود واقف نیست که چه بلایی بر سرشان خواهد آمد و آرزوهای تاریخی‌شان در حال نابودی است.

اما پارس خودرو که همواره نامش در تاریخ صنعت خودرو قبل و بعد از انقلاب درخشان بوده چه ویژگی هایی دارد که در ابتدا دوست دارند تکلیف این عروس دوست داشتنی را روشن کنند؟ در واقع در این مسیر غلطی که در مسیر نابودی صنعت خودرو در پیش گرفته‌اند، گزینه‌ استراتژیک‌تر از پارس خودرو آن هم با فاصله بسیار برای واگذاری با ارزش بالاتر وجود ندارد. خودروسازی که همواره کیفی‌سازترین خودروساز صنعت خودرو ایران بوده و دو شریک تجاری قدرتمند و باسابقه بازار خودرو ایران نه به نام او بلکه در خطوط تولید آن مونتاژ می‌شدند. خطوط مدرن مونتاژ رنو و نیز سابقه طولانی تولید محصولات نیسان از یک خانواده فرانسوی و ژاپنی، پارس خودرو را به زیباترین گزینه صنعت خودرو تبدیل کرده است و حالا که کار به اینجا رسیده باید به‌دنبال خواستگار واقعی او گشت. قطعا هر مدیر سیاسی و اقتصادی گرایشات ذهنی غیرقابل‌کتمانی دارد و این امر در همه ادوار تاریخ وجود داشته و خواهد داشت. اینکه راننده صنعت خودرو در دولت رییسی دنبال چه گروه‌های بزرگ خصوصی برای دادن کلید شرکت‌های جاده مخصوص است، هیجانی‌ترین بخش این روزهای صنعت خودرو است و اینکه کارمندان ارشد طرف‌های تجاری بین‌المللی بازار ایران این روزها کجا قهوه می نوشند نیز از تیررس خبرنگاران حوزه خودرو در امان نمانده است.رنویی ها این شانس را داشتند تا به جای قهوه‌خوری در شمال تهران در جاده مخصوص، چای اصیل ایرانی بنوشند اما پیدا کردن اصالت ها برای فرانسوی‌ها خیلی کار ساده ای نیست! مدیر جدید فرانسوی در تهران اگر با فرمان سابق به راندن ادامه دهد قطعا دچار چالش های گذشته در بازار ایران خواهد شد. فرانسوی ها در انتخاب شرکای تجاری و نحوه فعالیتشان عمدتا اشتباه کرده اند. حال سوال اینجاست که آیا این بار هم همچون گذشته اشتباهاتشان تکرار خواهد شد و یا در جای درست تاریخ خواهند ایستاد؟ باید منتظر ماند و دید. به هر حال واگذاری پارس خودرو به خواستگار احتمالی آن بدون تعیین تکلیف سرنوشت رنو و نیسان غیر ممکن است و عملا خریدار همزمان باید هم با فروشنده سهام و هم طرف های تجاری آن مذاکره سفت و سختی داشته باشد. شریک اصلی رنو در ایران شرکت سایپاست و نیسان نیز بدون رنو تصمیم‌گیری نخواهد کرد.  پیگیری همزمان اخبار برجام و خصوصی سازی صنعت خودرو بر جذابیت تابستان داغ جاده مخصوص افزوده است. نمایشگاه خودرو وزیر جوان هم در راه است؛ چه شود و چه کیفی کنند روزنامه‌نگاران حوزه خودرو!

معادلات آینده صنعت خودرو لحظه به لحظه هیجان انگیزتر می شود و شروع آن با خواستگاری جدی خرید پارس خودرو است.

اگر بهمن دست از قمار بردارد، پارس خودرو روی کاغذ یک خواستگار بالقوه دیگر بیشتر نخواهد داشت!

اصغر خسروی مردخه