عصر خودرو- مشکلات تأمین قطعات، تولید و عرضه و قیمت خودروهای داخلی در حالی صنعت خودرو را به چالش کشیده که وعده‌های قبلی چندباره توقف تولید این خودرو ره به‌جایی نبرده است.
به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو»، در تازه‌ترین خبرها، اخیراً رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی از توقف شماره‌گذاری خودروی پراید از سال 99 خبر داده است. سردار سید کمال هادیان فر، با اشاره به تحلیل تصادفات کشور طی 11 سال گذشته تأکید کرده است که با استناد به این تحلیل‌ها 34 درصد جانباختگان و مجروحان حوادث رانندگی در خودروی پراید بوده‌اند، متأسفانه پراید ایمنی کافی ندارد و در گزارش‌هایی که به شکل مکتوب و همراه با مستندات به وزیر صنعت معدن و تجارت ارسال کردیم و هم در جلسه حضوری با وی و مدیرعامل سایپا، این موارد را منتقل کرده‌ایم که قرار شد با توجه به تعهدی که این شرکت در سال 98 برای فروش داشته از سال 99 اراده بر این شود تا تولید پراید متوقف شود و ما این خودرو را شماره‌گذاری نمی‌کنیم تا خودرویی ایمن‌تر جایگزین شود. او همچنین به کسانی از سواری پراید استفاده می‌کنند نیز توصیه کرده که بیشتر موارد و نکات ایمنی را به‌خصوص هنگام رانندگی در جاده‌ها رعایت کنند. این اظهارنظر در حالی مطرح‌شده که برخی کارشناسان و دست‌اندرکاران صنعت خودرو با استناد به قیمت پراید و رشد هزینه تمام‌شده تولید خودرو در کشورمان تأکید می‌کنند که جایگزین قیمتی برای تولید پراید 45 میلیون تومانی وجود نداشته و رشد تلفات جاده‌ای این خودرو به دلیل فراوانی استفاده از آن و فرهنگ غلط رانندگی پراید سواران است. از سوی دیگر برخی کارشناسان کنار گذاشتن یکباره خط تولید پراید در شرایط کنونی صنعت خودرو را با توجه به کمبود قطعات و دغدغه اشتغال کارکنان این شرکت خودروسازی غیرممکن تلقی و تأکید می‌کنند که در حال حاضر حتی تیبا نیز قابلیت جایگزینی با خودرو پراید را ندارد چراکه تیبا ازنظر اتاق و جلوبندی با پراید متفاوت و ازنظر شاسی نیز ارتقا یافته پراید است اما دارای اتاق با زیر بندی ریو و موتور ارتقا یافته پراید است؛ اما در درازمدت تفاوت قیمت 6 تا 7 میلیون تومانی پراید با تیبا صندوقدار این امکان را می‌دهد که با حذف تولید پراید خودرویی باکیفیت و ایمنی بیشتر از پراید جایگزین این خودرو شود. با احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان گفت‌وگو کرده‌ایم.
اظهارنظر اخیر رئیس پلیس راهور مبنی بر عدم شماره‌گذاری پراید از سال آینده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
باید هر ارگانی وظیفه خود را انجام دهد تنها نهادی که می‌تواند اعلام کند که تولید خودرو پراید به دلیل داشتن مشکلات استانداردی باید متوقف شود، سازمان ملی استاندارد ایران است. اکنون نیز خودرو پراید تمامی استانداردهای مصوب شورای عالی استاندارد را پاس کرده و با این روند پلیس راهور نباید تعیین تکلیف کند و حق اظهارنظر در مورد تداوم یا توقف تولید پراید را ندارد.
اما پلیس با استناد به سهم 34 درصدی پراید از مجروحان و جانباختگان تصادفات جاده‌ای این خودرو را غیر ایمن تلقی کرده است، نظر شما چیست؟
این‌که اعلام می‌شود تعداد تلفات جاده‌ای خودرو پراید بیش از سایر خودروها است باید به آمار سرانه استفاده از این خودرو و سهم حدود 6 میلیون دستگاهی آن از خودروهای مورداستفاده در کشور توجه کند. باید میزان تلفات را به نسبت به تعداد خودرو پراید بررسی کرد و بنا بر آماری که چند سال پیش در این زمینه گرفته شد، سهم خودرو پراید با توجه به سهم آن از بازار مصرف، بیشتر از سایر خودروهای موجود در بازار نبوده است. یکی از دیگر دلایل تصادفات بیشتر خودرو پراید نسبت به سایر خودروها نیز آن است که بسیاری از جوانانی که می‌خواهند برای نخستین بار خودرو خریداری کرده و با حداکثر سرعت رانندگی کنند، به دلیل قیمت پایین این خودرو به سراغ پراید می‌روند. بارها شاهد بوده‌ایم که برخی جوانان پراید سوار بی‌حساب‌وکتاب در بزرگراه‌ها و اتوبان‌ها رانندگی کرده و قصد سبقت گرفتن از سایر خودروها را دارند. گرچه این خودرو همه استانداردهای مصوب را پاس میکند اما با توجه به این‌که تولید پراید برای سایپا با زیان همراه است، این خودروساز، توقف تولید آن را در برنامه دارد.
اما پیش‌ازاین نیز بارها توقف تولید پراید مطرح اما اجرایی نشده بود، به نظر شما علت این اظهارنظرها چیست؟
اینگونه اظهارنظرها قانونی نیست وقتی وزارت صنعت، معدن و تجارت بر اساس نامه کتبی استاندارد بودن خودرو پراید توسط سازمان ملی استاندارد را تائید میکند، پلیس یا هیچ دستگاه دیگری حق ندارد که این خودرو را شماره‌گذاری نکرده یا از توقف تولید آن خبر دهد. پلیس نباید اینگونه اظهارنظر کند و استانداردهای کیفی خودرو ارتباطی با پلیس ندارد. اگر سازمان ملی استاندارد بخواهد پراید را کنار بگذارد، تیبا جایگزین این خودرو خواهد شد اما باید توجه داشت که با توجه به استانداردهای اروپایی تولید خودرو در کشورمان، نمی‌توان خودرویی کمتر از 45 میلیون تومان تولید و به بازار عرضه کرد.
به نظر شما با توجه به قیمت پراید، در صورت توقف تولید این خودرو تا چه حد قادر به عرضه خودرویی در این رده قیمتی و سهم بازار خواهیم بود؟
بعد از پراید حداقل قیمت تمام‌شده تولید خودرو مربوط به تیبا و ساینا است. وقتی نرخ ارز به‌یک‌باره جهش کرده و قیمت اغلب کالاها و خدمات مصرفی چند برابر افزایش می‌یابد، نمی‌توان انتظار تولید خودرو باکیفیت بهتر اما در رده قیمتی پراید را داشت. وقتی قیمت خرما از 30 به 97 یا دلستر از 3 به 7 هزار تومان افزایش‌یافته و بیش از 2 تا سه برابر شده نمی‌توان انتظار عرضه خودرو ارزان‌قیمت را داشت. بااین‌وجود سایپا پلت فرم جدیدی را در دستور کار دارد که اتاق‌های مختلفی روی آن سوار خواهد شد و همه استانداردها را پاس میکند اما قیمت آن در محدوده پراید و تیبا نخواهد بود. باید توجه کرد که طراحی و تولید یک پلتفرم، چند صد میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز دارد و شرایط تحریمی هم وضعیت را سختتر کرده اما بااین‌حال خودروسازان کشور بیکار ننشسته و خودروهایی در کلاس پراید با امنیت بهتر تولید کردند که تیبا یکی از آن‌هاست.
به نظر شما امکان تأمین نیاز بازار به خودرو ارزان‌قیمت از طریق واردات تا چه حد است؟
انجمن تولیدکنندگان خودرو هیچگاه مخالف واردات خودرو نبوده است. حتی اگر تعرفه واردات خودرو به کف تعرفه‌های سازمان تجارت جهانی یعنی 25 درصد کاهش یابد اما قیمت خودرو آزاد شود، هیچ مخالفتی نداریم. خودروسازان را قیمت‌گذاری معاف و تعرفه واردات خودرو را تا 25 درصد کاهش دهند تا ببینیم آیا خودروهای وارداتی قادر به رقابت باقیمت پراید و 405 هستند یا خیر؟ به‌عبارت‌دیگر واردات خودرو ارزان‌قیمت به‌هیچ‌وجه کمتر از 70 تا 80 میلیون تومان نخواهد بود حتی هند نیز با حذف برخی از استانداردهای خودرو کوئید قیمت آن را کاهش داده و این خودرو نمی‌تواند بسیاری از استانداردهای ما را پاس کند. به‌صراحت اعلام می‌کنم که تعرفه واردات خودرو 25 درصد و واردات آزاد شود اما قیمت‌گذاری خودرو حذف شود.
اما اکنون قیمت خودرو به حاشیه بازار نزدیک و مبنای قیمت تحویل خودرو ثبت نامی آبان ماه سال گذشته با موعد تحویل خردادماه امسال 206 تیپ 2 به نزدیک 77 میلیون تومان رسیده است؟
حتی یک روز هم به قیمت‌های حاشیه بازار خودرو عمل‌نکرده‌اند. با مصوبه سران قوا برای تعیین قیمت خودرو بر مبنای قیمت‌های ستاد تنظیم بازار نیز خواستار آن شدیم تا تعیین قیمت خودروهای بالاتر از 45 میلیون تومان آزاد و فقط خودروهای کمتر از این محدوده قیمتی مشمول قیمت‌گذاری باشد اما وقتی ایران‌خودرو قیمت برخی محصولات خود را افزایش داد، ناچار به بازگرداندن قیمت‌ها شد.
بااین‌وجود هنوز هم در جدول ارزشیابی کیفی خودروهای داخلی، اغلب خودروهای پراید دارای دوستاره کیفی هستند، با توجه به استانداردهای اجباری 85 گانه جدید امکان تداوم تولید این خودروها تا چه حد است؟
استانداردهای اجباری 85 گانه جدید بر اساس زمانبندی در حال اجرا است. خودرو پراید تاکنون همه استانداردهای مصوب شورای عالی استاندارد را پاس کرده و در مورد استانداردهای اجباری جدید نیز درصورتی‌که این خودرو تا ابتدای دیماه 98 قادر به پاس کردن این استانداردها نباشد، از تولید آن جلوگیری می‌شود و فعلاً به دیماه نرسیده‌ایم. بااین‌وجود باید توجه که اجرای برخی از این استانداردها مانند برخورد با عابر پیاده و سنسور هشدار بغل و ... تولید برخی خودروها مانند پژو 405، پژو پارس، پراید و ... را فاقد صرفه اقتصادی میکند. برای اجرای استاندارد برخورد با عابر پیاده باید مجموعه جلوبندی این خودروها تغییر کرده و به‌روزرسانی شود. نه‌فقط پراید بلکه برخی انواع پژو و سمند نیز قادر به پاس کردن این استانداردها نیستند.
یعنی امکان پاس کردن استانداردهای اجباری جدید برای پژو، پراید و سمند وجود ندارد؟
همین‌طور است بر این اساس شورای عالی استاندارد اعلام کرده است که باید روند اجرای این استانداردها در خودروهای داخلی هر سه ماه یکبار توسط خودروسازان گزارش شود. با ارائه این گزارش‌ها است که شورای عالی استاندارد تصمیم می‌گیرد که آیا باید همه این استانداردها به بهای توقف خط تولید بسیاری از خودروهای پرتیراژ توسط خودروسازان داخلی پاس شود و یا این‌که با توجه به تحریم‌های صنعت خودرو و توقف تولید مشترک محصولات جدید رنو و پژو در ایران و مشکلات تأمین قطعات و تولید این خودروها، شورای عالی استاندارد کوتاه آمده و اجازه تداوم تولید برخی از این خودروها را بدهد.
با توجه به شرایط تولید خودرو، اصلاً امکان اجرای استانداردهای جدید خودرویی وجود دارد؟
شورای سیاستگذاری خودرو از زمان صدارت وزیر جدید صنعت تشکیل نشده و آخرین نشست آن مربوط به زمان وزیر سابق این وزارتخانه است. امیدواریم که نشست شورای عالی استاندارد در مردادماه برگزار و در این زمینه تصمیم‌گیری شود. شرکتهای خودروسازی نیز با ارائه گزارشی وضعیت کنونی تولید و عرضه خودروها و پیشرفت اجرای این استانداردها را ارائه می‌کنند. با این روند بعید است که تولید این خودروها به دلیل استانداردهایی مانند برخورد با عابر پیاده یا ترمز اضطراری متوقف شود.
پیش‌ازاین نیز توقف خودروهای تک‌ستاره بر مبنای گزارش‌های ارزشیابی کیفی تا ابتدای سال 97 اعلام‌شده بود، اما در تیرماه امسال هم دو وانت تک‌ستاره و 12 خودرو سواری دوستاره تولیدشده است، علت چیست؟
استانداردهای 85 گانه مهم‌تر از ارزشیابی کیفی است نه این‌که ارزشیابی کیفی اهمیتی ندارد اما استانداردهای اجباری 85 گانه ازنظر ایمنی حائز اهمیت بیشتری است. در گزارش ارزشیابی کیفی عیوب ایمنی نداریم بلکه بیشتر عیوب به دلیل کیفیت است و اگر خودرویی عیب ایمنی داشته باشد، شرکت بازرسی در نامه‌ای به وزارت صنعت اعلام و از تولید اینگونه خودروها جلوگیری می‌شود. بااین‌وجود خودروهای تک‌ستاره به سمت ارتقای کیفیت رفته و در تولید وانتنیسانزامیاد از اتاق جدید و ترمز ای بی اس و ایربگ استفاده‌شده است.
با توجه به کاهش و تثبیت نرخ ارز، آیا نباید قیمت خودروهای داخلی در بازار کاهش یابد؟
باید توجه کرد که ارز تخصیص‌یافته به شرکتهای خودروسازی ارز نرخ بازار آزاد است. اگر قیمت تمام‌شده خودروسازان داخلی با دلار 12 میلیون و 500 هزار تومان و سود منطقی محاسبه می‌شد می‌توان انتظار کاهش قیمت خودرو با افت نرخ دلار را داشت اما هیچگاه دلار با چنین نرخی به خودروسازان نداده‌اند و خودروسازان همواره به دلیل این قیمت‌گذاری‌ها زیان کرده‌اند. ایران‌خودرو و سایپا شرکتهای سهامی عام هستند و بازرس حسابرس قانونی داشته و در بورس حضور دارند، چرا باید هرکدام از این شرکت‌ها حدود 7 تا 8 هزار میلیارد تومان زیان ده باشند؟ بارها زیان ده بودن خودروسازان را گوشزد کردیم اما کسی گوش نکرد.
منشأ زیان خودروسازان هزینه سربار و نه قیمت تمام‌شده واقعی است، فکر می‌کنید اگر قیمت پژو 206 به 100 میلیون تومان برسد، خودروسازان زیان ده نخواهند بود؟
نمی‌گویم قیمت این خودرو 100 میلیون تومان باشد اما باید قیمت‌ها به‌گونه‌ای باشد که شرکتهای خودروسازی داخلی از تولید خودرو زیان نکنند. نمی‌خواهیم خودروسازان سود آن‌چنانی ببرند اما بر اساس گزارش‌های مجامع، این شرکت‌ها همواره زیان کرده‌اند. وقتی مواد اولیه داخلی خودروسازان 380 تا 400 درصد گران شده است، نمی‌توان انتظاری برای سوددهی این شرکت‌ها داشت.
