عصر خودرو- از سال ۱۳۲۹ تا ۱۳۹۵، بیش از ۶ دهه می‌گذرد؛ سال‌های بسیار دور که در ایران رویای خیلی‌ها سوار شدن در یک اتوبوس و حرکت چند کیلومتری از یک روستا به یک شهر یا یک روستای دیگر بود، در گوشه‌ای از کشور مردی که حالا نامش در کنار بنیانگذاران صنعت اتوبوس‌سازی در ایران قرار گرفته، اتوبوس‌سازی را آغاز کرد.
به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از صمت، پیشکسوت ساخت اتوبوس در ایران، از 20 دی 1329 فعالیت خود را شروع کرده و اکنون سهم زیادی از بازار اتوبوس کشور را در اختیار دارد. هادی اکبری‌راد اگرچه در همان 20 سال نخست فعالیت، از نظر مالی بی‌نیاز شده اما دست از فعالیت نکشیده و در این سن‌وسال هم بر تولید اتوبوسهای با کیفیت در کشور همگام با تحقق اقتصاد مقاومتی تاکید دارد. در سال 1394 حدود 11هزار خودرو تجاری در کشور به تولید رسید که از این تعداد تنها 696 اتوبوس تولید شد. تیراژ پایین خودروهای تجاری به‌ویژه اتوبوس، دور بودن خودروسازان از هدف‌گذاری‌های تعیین شده و چالش‌های موجود در صنعت اتوبوس‌سازی صمت را بر آن داشت به گفت‌وگو با هادی اکبری‌راد رییس هیات‌مدیره شرکت عقاب افشان بنشیند تا پیش‌بینی آینده صنعت خودرو را از زبان این پیشکسوت خودروسازی بشنود. نتیجه این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
صنعت خودروهای تجاری به ویژه اتوبوس‌سازی با چه چالش‌هایی در کشور روبه‌رو است؟
خودروسازان کشور از مشکل نقدینگی رنج می‌برند و اگر مشتری هم پیدا کنند گاهی به سختی پول نقد نصیب‌شان میشود. برای نمونه شهرداری یک شهر، تقاضای خرید اتوبوس از ما کرده اما به جای پول پیشنهاد داده که نصف مبلغ را ملک می‌دهد. تولیدکننده به پول نیاز دارد و ملکی که بازار آنهم با رکود مواجه است، گرهی از مشکل نقدینگی بازنمی‌کند. مسئله دیگر حمایت‌نکردن برخی نهادها از خودروسازان است و در زمان بروز یک حادثه، خودروساز به عنوان متهم ردیف اول معرفی میشود. برای نمونه در سال 83 اتوبوسی تولید کرده و به‌فروش رساندیم. سال 94 مالک اتوبوس آن را به شخص دیگری می‌فروشد و اتوبوس بعد از 2 روز در درهای که 250 متر ارتفاع داشته، سقوط میکند. سرنشینان آن کشته و اتوبوس از بین می‌رود اما نکته جالب این است که پلیس برای اتوبوسی که 11سال از تولید آن گذشته و از آن ارتفاع سقوط کرده، شرکت سازنده را مقصر 100درصدی این ماجرا تشخیص داده است! اگر یک تانک جنگی هم از این ارتفاع سقوط کند، از بین می‌رود. در ایران گاهی بعد از یک تصادف بلافاصله یک طرف را مقصر می‌دانند در حالی‌که این روش در هیچ جای دنیا مرسوم نیست. یک تصادف نیاز به کارشناسی‌های متعدد دارد و شاید نیاز باشد که کارشناسان بین‌المللی اظهارنظر کنند. علاوه بر مواردی که به آن اشاره کردید، خودروسازان از فشار تحریم‌ها هم گلایه دارند و برخی مشکلات را به دلیل تحریم‌ها می‌دانند. آیا این موضوع در اتوبوس‌سازی هم اثرگذار بوده است؟
گاهی تحریم‌های داخلی بیشتر فشار می‌آورد، در حالی‌که تولیدکنندگان داخلی نیاز به حمایت دارند. شهرداری تهران اتوبوسهای آکاردئون را از چین خریداری میکند؛ اتوبوس‌هایی که بسیاری از آنها پلاک ندارد و شهرداری پلاک آنها را می‌نویسد. اگر در تولید خودرویی استانداردهای سازمان ملی استاندارد رعایت شده باشد، اجازه شماره‌گذاری آن صادر میشود بنابراین بسیاری از این اتوبوسهای چینی استاندارد نیست. از سویی دیگر بسیاری از اتوبوس‌هایی که در داخل تولید و شماره‌گذاری شده، اگرچه استاندارد هستند اما توسط شهرداری خریداری نشده و هزار ایراد نابه‌جا هم روی اتوبوسها می‌گذارند!
اگر مشکل قیمت است، پیشنهاد داده‌ایم که اتوبوس‌های‌مان را به همان قیمت اتوبوسهای چینی به شهرداری می‌فروشیم اما بازهم محصولات ما را خریداری نمی‌کنند؛ اتوبوس‌هایی که برای خدمات پس از فروش آن ضمانت داده‌ایم. البته صنعتگر هم تنها نباید به سود خود فکر کند بلکه باید بتواند در هر شرایط چرخهای صنعت خود را بچرخاند حتی اگر زیان کند. اگرچه تحریم‌های اقتصادی به تولیدکنندگان فشار آورد اما این مسئله دلیل بر آن نمی‌شود به راحتی دست از فعالیت خود بردارند.
اینطور که می‌گویید، اصلی‌ترین مشتری شما، شهرداری‌ها هستند؟
بله. مشتری اصلی تولیدکنندگان اتوبوس، شهرداری‌ها هستند.
با توجه به اینکه شهرداری، درآمدهای بسیاری دارد و مشتری شماست، نباید در بخش تولید مشکلی داشته باشید!
خیر، از آنجایی که این نهاد مشکل بودجه دارد، عرضه و تقاضای این خودروها نیز کاهش یافته است.
وزارت صنعت، معدن و تجارت بر داخلی‌سازی خودروها تاکید دارد. از آنجایی که شرکت شما با یک شرکت اروپایی تعامل مستقیم دارد، چند درصد محصولات‌تان داخلی‌سازی میشود؟
حدود 15سال است که به‌طور رسمی با یک شرکت خارجی معتبر همکاری داریم. در حال‌حاضر بالای 50درصد محصولاتی که می‌سازیم داخلی‌سازی شده و تنها موتور، اکسل و قطعات نیرو محرکه وارد می‌شوند.
برای سال 95 تیراژ تولید چند دستگاه اتوبوس را برنامه‌ریزی کرده‌اید؟
در سال جدید تصمیم به تولید یک‌هزار اتوبوس را داریم. علاوه بر آن روی تولید مینی‌بوس تمرکز کرده‌ایم که براساس آن چند هفته پیش کلنگ ساخت کارخانه ساخت مینی‌بوس در همکاری با یک شرکت ترکیه‌ای زده شد.
حدود 2 سال پیش به‌دلیل تصادف دو دستگاه اتوبوس از شرکت شما و کشته شدن برخی هموطنان، نشان(برند)ی که با آن همکاری دارید، مورد هجمه قرار گرفت. تا آنجایی که اطلاع دارم پرونده آن حادثه هنوز باز بوده و مقصر مشخص نشده است. پیش‌داوری‌ها تا چه اندازه فعالیت یک خودروساز را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؟
پیش‌داوری‌ها در ارتباط با خودروسازان به خاطر یک تصادف باعث نمی‌شود خطوط تولید از حرکت بازایستد اما مردم را نسبت به خودروساز بی‌اعتماد میکند.
اتوبوس خودرویی گران‌قیمت است و خریدار به تنهایی از عهده پرداخت قیمت آن برنمی‌آید. چه راهکارهایی برای تقویت قدرت خرید مشتریان توصیه می‌کنید؟
یک اتوبوس بین شهری قیمتی بیش از 670میلیون تومان دارد. شرکت ما با وزارت راه و شهرسازی و یک بانک خصوصی برای فروش اتوبوسهای بین‌شهری قرارداد سه‌جانبه‌ای را به امضا رسانده است. براساس این قرارداد به مشتریان معمولی وام 250میلیون تومانی با بازپرداخت 6ساله تعلق می‌گیرد. اگر خریدار شرکت باشد، این وام به 350میلیون تومان می‌رسد.
این طرح به مرحله اجرا درآمده است؟
بله، چند ماهی از اجرای آن می‌گذرد.
برای رونق بازار عرضه و تقاضای اتوبوس پیشنهاد دیگری هم دارید؟
یکی از راهکاریی که می‌تواند به خریداران خودروهای تجاری کمک کند، راضی کردن بانک‌های خارجی است. اگر بتوانیم با این بانک‌ها قراردادی منعقد کنیم تا براساس آن شرکتهای لیزینگ در کشور راه‌اندازی کنند و به تامین مالی بپردازند، بخش گسترده‌ای از مشکل نقدینگی خریداران حل خواهد شد.
آینده صنعت خودرو کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در سال‌های دورتر اگرچه مشکلات متعددی وجود داشت و بیشتر کارها دستی انجام می‌شد اما فعالیت در زمینه خودروسازی راحت‌تر بود، در این شرایط اگر دولت کمک کند وضعیت این صنعت خوب خواهد شد. خودروسازان نیاز به حمایت‌های مالی و همخوانی سیاست نهادهای مختلف با یکدیگر دارند. اگر این مسائل حل شود، روزهای خوبی در انتظار صنعت خودرو است.
