به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، مشتریان بازار خودرو از ابتدای سال تاکنون از سه روش امکان خرید خودرو داشتند؛ شرکت در قرعه کشی خودروسازان، خرید از بورس کالایا خرید از بازار آزاد. در جدیدترین فروش ایران خودرو به صورت قرعه کشی بیش از 11 میلیون متقاضی به ثبت رسید که برای 20 هزار خودرو رقابت می کردند و شانس متقاضیان برای خرید خودرو عملا به صفر نزدیک بود. این در حالی است که عرضه خودرو در بورس کالا طی 9 ماه گذشته مزیت های متعددی برای مشتریان، خودروسازان و دولت به همراه داشته و حواشی متعدد قیمت گذاری دستوری را به حاشیه رانده است.

الزام به قیمت گذاری دستوری از سوی وزارت صمت در شرایطی بیش از 4 سال گزیبان خودروسازان را گرفته که در نتیجه آن زیان انباشته مجموعا بیش از 150 هزار میلیارد تومانی شکل گرفته که با استمرار این روش بحرانی تر می شود اما بورس کالا به عوان بستری برای عرضه کالا و کشف قیمت بر اساس تقاضا، منجر به شکستن سد قیمت گذاری دستوری شد و در نهایت هم مشتری می تواند خودرو را با قیمتی بهتر از بازار خریداری کند و هم خودروساز، سود اضافه بر بهای پایه خودرو را می تواند صرف جبران زیان انباشته، توسعه خطوط تولید و محصولات و رشد تیراژ کند. دولت نیز به واسطه افزایش بهای خودروها، مالیات بر ارزش افزوده بیشتری کسب می کند و با این روش، عملا هر سه رکن صنعت و بازار خودرو از این روش منتفع شده اند.

جدیدترین عرضه دنا پلاس در بورس کالا در تیراژ 10هزار دستگاه توسط ایران خودرو با کشف قیمت نهایی 185 میلیون تومان زیر قیمت نهایی به اتمام رسید که در نهایت سود 1800 میلیارد تومانی برای مشتریان و سود 1900 میلیارد تومانی برای ایران خودرو را به همراه داشت. چنین منفعتی برای خودروساز امکان پوشش بخش کوچکی از زیان انباشته ناشی از قیمت گذاری دستوری را فراهم می کند تا به رشد عرضه و تولید طی دوره های بعد امیدوار باشیم و در نتیجه رشد عرضه، تعادل به بازار خودرو بازگردد. بورس کالا در شرایطی چنین تحولاتی را رقم زده که رخ ارز رشد بی سابقه ای را به ثبت رسانده و بازار خودرو مانند همیشه نخستین محل سرمایه‌گذاری عموم مردم برای حفظ ارزش پولشان است و با این بحران عظیم که به رشد صعودی قیمت ها می‌انجامد، بورس کالا، کاهش قابل توجه حدود 30 درصدی قیمت را رقم زده است. ثبت چنین اعدادی می تواند بورس کالا رابه یکی از مهمترین ابزار های کنترل بازار خودرو در شرایط بحرانی بدل کند و این در حالی است که میزان عرضه خودروها در بورس کالا از ابتدای سال تا پیان آذرماه تنها 0.3 درصد کل عرضه را شامل شده لذا تصور نتیجه کسب سهم عمده عرضه توسط بورس کالا کاملا مشخص و واضح است.

کسب سود توسط خودروساز همچنین منفعت قابل توجهی را برای سهامداران در بورس رقم زده است. بر اساس گزارش های منتشر شده در سامانه کدال، خودروسازان پس از سال ها زیان دهی، در 9 ماهه ابتدای امسال به ازای هر سهم، 4 ریال سود کرده‌اند. طبق نظر کارشناسان، این روند مثبت حاصل عرضه خودرو در بورس کالا بوده است. بر اساس گزارش یکی از پایگاه های تحلیلی، در سال 1400، هر یک از خودروسازان به طور متوسط روی تولید هر دستگاه خودرو، نزدیک به 11 میلیون تومان زیان را تجربه کرده و زیان ایران خودرو به طور متوسط روی هر خودرو، حدود 5 میلیون و 500 هزار تومان بوده است. در هر حال خبر مثبت به سود رسیدن خودروسازان را می توان در ادامه آمارهای اخیر منتشر شده در خصوص توزیع رانت پیشین موجود در بازار خودرو بین دولت، مصرف کنندگان و نیز خودروسازان دانست.

همچنین بر اساس گزارش های عرضه خودرو در بورس کالا از اردیبهشت ماه 1401 تا 26 دی، 11 هزار و 650 میلیارد تومان رانت حاصل از مابه التفاوت قیمت بازار و کارخانه خودروها از جیب دلالان خارج شده است و 6600 میلیارد تومان آن به خودروسازان (ناشی از مابه التفاوت قیمت کارخانه و بورس) و 5 هزار و 50 میلیارد تومان نیز به مصرف کنندگان خودرو (ناشی از مابه التفاوت قیمت بازار و بورس) رسیده است.

نویسنده: امیرحسین برخورداری