عصر خودرو- سیتروئن زانتیا را می‌توان از آن دست خودروهایی دانست که در زمان مناسبی وارد بازار خودرو کشورمان شده و به‌موقع نیز از آن خارج شدند. هرچند بسیاری انتقاد می‌کنند که این خودرو با پایان تولیدش در سطح جهانی تازه به کشورمان راه یافت، اما با توجه به شرایط بازار انحصاری و فاقد تنوع ابتدای دهه ۸۰، زانتیا یک گزینه کاملا مطلوب و مدرن محسوب می‌شد.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، پس از ژیان، زانتیا تنها سیتروئن موفق و پرفروش بازار کشورمان محسوب می‌شود که به لطف توانایی‌های حرکتی قابل قبول و دینامیک رانندگی لذت‌بخش توأم با سواری نرم و راحت، خاطرات خوبی از خود به جا گذاشت. با توجه به اینکه هم‌اکنون 7 سال از خروج آخرین زانتیا از خط تولید می‌گذرد، این پرسش در ذهن وجود دارد که آیا در شرایط فعلی بازار در میان گزینه‌های موجود خرید یک دستگاه زانتیای کارکرده منطقی است؟
این دست دوم وسوسه‌انگیز
بازار خودروهای کارکرده همواره رونق خوبی دارد چرا که در بیشتر موارد می‌توان با مبلغی معادل یک خودروی صفر کیلومتر، اتومبیل دست دوم به‌مراتب بهتر و مجهزتری را خریداری کرد. در میان لیست خودروهای کارکرده با توجه به بودجه موجود، برخی خودروها وسوسه‌انگیز و در عین حال خطرناک به نظر می‌رسند. وسوسه‌انگیز از آن جهت که پرستیژ و عملکرد فنی بسیار خوبی داشته و خطرناک از آن جهت که احتمال نهفته‌بودن هزینه‌های سنگین در آنها وجود دارد.
یکی از این گزینه‌ها، سیتروئن زانتیاست؛ خودرویی که مدتی پس از پایان تولیدش به حاشیه رانده شده و به علت دید منفی کاذبی که پیرامون استهلاک و مسئله ایمنی آن در تصادفات به وجود آمد، بازار دست دوم به آن روی چندان خوشی نشان نداد اما مدتی است که مجددا بازار خرید و فروش آن گرم شده و بازار مطلوبی دارد.
زانتیا به عنوان جانشین سیتروئن BX، در سال 1993 بر اساس پلت‌فرمی کاملا جدید وارد بازار شد؛ پلت‌فرمی که بعدها پایه و اساس پژو 406 را شکل داد. پیشرانه‌های 1.6 لیتری تا 3 لیتری 6 سیلندر با گیربکس‌های دستی و اتوماتیک برای آن قابل سفارش بود و در سال 1998 یک نوبت فیس‌لیفت با تغییرات قابل توجه در سازه اتاق و مجموعه فنی را تجربه کرد و تا پایان تولیدش در سال 2002، بالغ بر 1.8 میلیون دستگاه از آن به فروش رفته بود. زانتیا در نسخه خاصی از خود موسوم به اکتیوا، پس از 2 دهه همچنان رکورد‌دار تحمل شتاب جانبی در تست گوزن نشریه Teknikensvarld بوده و این رکورد همچنان توسط خودروهایی چون پورشه 911 و آئودی R8 نیز شکسته نشده است!
زانتیا در کشورمان
زانتیای موجود در بازار کشورمان از نوع فاز 2 (فیس‌لیفت پس از سال 98) با پیشرانه‌های 1.8 لیتری (XU7JPL4) و 2 لیتری (XU10J4R) مجهز به تعلیق هیدروپنوماتیک ساده و گیربکس پنج‌سرعته دستی است. سه سطح رفاهی ساده(X)، لوکس (SX) و سوپر‌لوکس برای زانتیا در نظر گرفته شد که موارد اختلاف در وجود ایربگ شاگرد و ایربگ‌های جانبی، ترمز ضد‌قفل و تزئینات چوبی کابین بود که مدل سوپر‌لوکس با 4 ایربگ تنها برای مدل 1800 عرضه شد.
با گشتی کوتاه در بازار، به‌سادگی می‌توان پی برد که محبوب‌ترین نسخه زانتیا، مدل 2 لیتری SX است که پر‌تیراژترین مدل آن نیز محسوب می‌شود. هم‌اکنون با در دست داشتن بودجه‌ای در حدود 25 الی 30 میلیون تومان می‌توان یک دستگاه زانتیای مدل 1386 به پایین در وضعیت قابل قبول فنی و ظاهری با کارکرد حدودی 150 الی 200 هزار کیلومتر را خریداری کرد که مدلهای تولیدی پیش از این سال، مزیت ناچیز‌بودن درصد داخلی‌سازی را دارند و عمده قطعات آنها وارداتی است. ضمن آنکه طیف رنگ‌های خاص زانتیا را در نمونه‌های متعلق به این سال‌ها می‌توان یافت. با افزایش بودجه تا مرز 50 میلیون تومان و حتی بیشتر، می‌توانید سراغ زانتیاهای مدل بالا رفته و حتی نمونه کم‌کارکرد آخرین سال تولید یعنی مدل 89 را خریداری کنید. در برخی موارد نیز حتی مشاهده می‌شود که نمونه‌های کم‌کارکرد به اصطلاح بی‌رنگ مدل پایین نیز با قیمتهای غیر‌عادی آگهی می‌شود.
آیا زانتیا انتخابی پر دردسر است؟
با یک نگاه به لیست مشکلات احتمالی یک زانتیای کارکرده و هزینه مورد نیاز برای رفع آنها، می‌توان گفت زانتیا در شرایط فعلی کشورمان خودرویی پر دردسر است اما این دردسرها با رعایت چند نکته کمرنگ می‌شود.
نخستین مشکل، یافتن یک زانتیای حقیقتا سالم است. زانتیا به لطف قابلیت‌های حرکتی فراتر از کلاس خود و مجموعه فنی متفاوتش با سایر خودروها، در بیشتر موارد دارای کارکردی بالاست و توسط مالکان پیشین تحت فشار قرار گرفته و البته تصادفاتی را هم تجربه کرده است. قیمت بالای لوازم اصلی و کمبود تعمیرکار مسلط بر مجموعه فنی این خودرو موجب شده تا بسیاری از زانتیاها از نظر فنی در شرایط مطلوبی نباشند. بنابراین در خرید یک زانتیای کارکرده حتما کارشناس همراه شما باشد.
سیستم هیدروپنوماتیک زانتیا که مجموعه تعلیق، ترمز و فرمان این خودرو را راه‌اندازی می‌کند، خاص‌ترین و البته حساس‌ترین بخش این خودرو است که در صورت سرویس منظم، دردسر خاصی ایجاد نکرده و رانندگی لذت‌بخشی را نیز به شما هدیه می‌کند اما در صورت عدم رسیدگی می‌تواند تبدیل به ناخوشایندترین بخش این خودرو شود. روغن مینرال موسوم به LHM سیستم هیدروپنوماتیک زانتیا که هم‌اکنون هر بطری توتال آن حدود 35 هزار تومان قیمت دارد، حدودا پس از 2 سال یا 60 هزار کیلومتر باید تعویض شود. با توجه به نبود پاک‌کننده هیدرولیکی توتال در بازار، توصیه می‌شود که LHM حتی در کیلومتر پایین‌تری عوض شود. تعویض LHM کاری ساده بوده و توصیه می‌شود منبع و فیلترهای آن را در هنگام تخلیه، با نفت یا بنزین شست‌وشو دهید. مجموعه شلنگ‌های هیدرولیک منبع LHM نیز از دیگر قسمت‌هایی است که متاسفانه بسیاری از مکانیک‌ها با نصب بست‌های پیچ مهره‌دار شلنگ گاز به آن صدمه می‌زنند. بنابراین پس از خرید خودرو در صورت مشاهده بست‌های شلنگ گازی (بست مهره‌دار) بلافاصله آنها را باز کرده و با بست اصلی جایگزین کنید. مجموعه شلنگ پنج‌شاخه نیز در صورت خشک‌بودن، غیر‌اصلی‌بودن یا پیوند‌زدگی با شلنگ‌های دیگر توسط مکانیک‌ها! بهتر است هرچه سریعتر با نوع اصلی با قیمت حدودی 500 هزار تومان جایگزین شود. شلنگ‌های غیر‌اصلی به دلیل کیفیت پایین، توسط LHM از درون ذوب شده و در نتیجه لایه‌ای از آلودگی درون کل سیستم هیدروپنوماتیک و شیرهای آن می‌نشیند. توصیه می‌شود هر 6 گوی سیستم تعلیق را به صورت یکجا تعویض کنید تا سیستم به صورت استاندارد و صحیح کار کند. فشار نرمال گوی‌های تعلیق در محور جلو 55 و در محور عقب 35 بار است که نوع IFHS تولید 2017 آن حدودا 85 الی 100 هزار تومان قیمت دارد. نکته مهم، غافل‌نشدن از گوی‌های انباره، خصوصا گوی انباره 50 بار محور عقب است که بسیاری از مکانیک‌ها آن را جدی نگرفته و تعویض آن را ضروری نمی‌دانند اما این گوی تاثیر مهمی در عملکرد ترمزها دارد.
وجود نشتی در پمپ هیدرولیک، مسلما به آلترناتور و کلکتورهای آن خسارت می‌زند و تعویض اورینگ‌ها و کاسه نمد پمپ به همراه سرویس کامل آن (نظیر تعویض ساچمه‌ها) هزینه حدودی 250 هزار تومانی دارد.
استفاده از کولانت‌های سنتزی قرمز، تاثیر مطلوبی روی عملکرد سیستم خنک‌کننده گذاشته و توصیه می‌شود که بررسی کنید مالک پیشین یونیت فن پژویی روی خودرو نصب نکرده باشد و در صورت مشاهده بلافاصله یونیت را با نوع اصلی زانتیایی (با قیمت حدودی 75 هزار تومان) جایگزین کنید. دیسک و صفحه‌های موجود در بازار برای زانتیا با قیمت حدودی 400 الی 600 هزار تومان، کارایی قابل قبولی دارند اما از نوع اصلی نیستند که با توجه به نایابی دیسک و صفحه اصلی و قیمت فضایی آن، جایگزین‌های قابل قبولی محسوب می‌شوند. هر دست لنت‌های اصلی در بسته‌بندی پژو سیتروئن و لیبل سایپا برای جلو حدود 140 و در عقب 130 هزار تومان قیمت داشته و تسمه دینام اصلی دایکو 75هزار تومان قیمت دارد که به همراه هرزگرد و سفت‌کن‌های اصلی هزینه حدودی 200هزار تومانی را به همراه خواهد داشت، هزینه‌ای مشابه قیمت کیت تایم اصلی. دسته موتورها هم عموما نیاز به تعویض دارند که قیمت مجموعه 3 عددی آنها حدود 80 هزار تومان است. در خصوص فیلتر تهویه کابین نیز توصیه می‌شود حتما از نوع اصلی آن با قیمت حدودی 40 هزار تومان استفاده کنید اما باقی فیلترها با برند سرکان کارایی مطلوبی دارند.
جمع‌بندی
با یک نگاه به لیست هزینه‌های حدودی قطعات مصرفی زانتیا که پس از خرید به تعویض نیاز دارند و در نظر گرفتن اجرت سرویس‌ها، می‌توان گفت که یک زانتیای کاملا سالم از نظر فنی، پس از خرید هزینه‌ای 3 الی 4 میلیون تومانی را به همراه خواهد داشت در صورتی که تمامی لوازم از نوع اصلی و یا غیر‌اصلی مرغوب باشند. هزینه‌ای که تقریبا هر خودروی دست دوم دیگر و حتی گاهی صفر کیلومتر وطنی! پتانسیل آن را دارد که به شما تحمیل کند بنابراین نمی‌توان چندان آن را پر دردسر دانست اما در نظر داشته باشید با توجه به فراوان بودن قطعات غیر اصلی و البته کمبود مکانیک مسلط به زانتیا خصوصا در شهرستان‌ها، دردسر سرویس و تعمیرات زانتیا خصوصا در هنگام بروز خرابی‌های جدی و یا وقوع تصادف نسبت به سایر همرده‌های خود بیشتر است. بنابراین اگر برای شما ارزش دارد که با قیمتی معادل یک دستگاه 206 صفر کیلومتر، سواری زانتیا (که نرمی و تعادل آن گاهی در خودروهای چند صد میلیونی بازار مشاهده نمی‌شود) را تجربه کنید، بدون شک خرید یک دستگاه زانتیای دست دوم و هزینه‌های صورت گرفته برای آن ارزش خواهد داشت و در غیر این صورت در قیاس با خودروهای دست دوم بی‌آزارتری چون هیوندای ورنا و تندر90، پر دردسر خواهد بود.
نویسنده: عارف منظری
