عصر خودرو- در حالیکه واردات خودرو با توجه به تقاضای بازار همچنان ممنوع است، با نگاهی اجمالی به شرایط خودرو در می یابیم که این کالا برخلاف نیاز اساسی برخی از اقشار جامعه به عنوان کالای لوکس قلمداد می شود. حال باید تبعات تصمیم آزادسازی واردات را در بازار خودرو بررسی کنیم که آیا این محدودیت منجر به جهش تولید می شود یا وضعیت خودرو را در کشور بیش از پیش ملتهب می کند.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، اگر تصمیمات دولت طی چند سال گذشته را بررسی کنیم در می یابیم که در تمام اظهار نظرها ارزان شدن یا ثبات قیمت اصلی ترین پیام مسئولان بوده است و راهکارهایی غیر کارشناسی که متاسفانه با سعی و خطا همراه بوده تا کنون حاصل شده که نشان از عدم موفقیت راهکارهای مهار و کنترل بازار آشفته دارد. اما واقعیت امر چیست؟ آیا با ممنوعیت واردات جهش تولید خواهیم داشت؟ این سوال زمانی مطرح میشود که بازار ایران در تصاحب انحصاری دو خودرو ساز بزرگ تا رنج قیمت حدود ٣۰۰ میلیون تومان بوده و با اعلام تحریم ها تنوع سبد خودرویی بسیار کاهش یافته است. قطعا میزان تنوع تولید خودرو در ایران متناسب با جمعیت آن نیست بطور مثال مطابق با بررسی ها، ایرانیان علاقمندی بسیار زیادی به خودرو های شاسی بلند دارند، در حالیکه خودروسازان ایرانی که سالها با حمایت دولت و انحصاری که داشته اند نیم نگاهی به نیاز مردم نکرده اند و تولید خودرویی برای این بازار نداشته اند و این موقعیت بسیار جذاب را دو دستی تقدیم خودروسازان چینی کرده اند و این شرایط همچنان ادامه دارد. حال باید دید در واقعیت هم ممنوعیت واردات باعث ارتقا خودروی تولید داخل یا به نوعی جهش تولید می شود ؟
آنچه از شرایط کنونی بر می آید این است که این محدودیت که در سال های گذشته هم وجود داشته نه تنها کمکی به بالابردن کیفیت و تکنولوژی خودرو های داخلی نکرده بلکه حلقه این انحصار را تنگ تر نموده است. تمامی شرکت های خودرویی چه تولید کننده چه واردکننده در ارتباط با شرکت های مادر خود مسیر هایی را توافق می کنند؛ به طور مثال برای واردات تعدادی خاص و بازاریابی فروش آن تعداد و جا انداختن آن اقدام به تولید خودرو در آن کشور می کنند و یا بازار را متناسب با شرایط توسعه می دهند در حالیکه با این قطع ارتباط همه زحمت های چندین ساله شرکت های خودرویی بر باد می رود و در حال حاضر حتی در تامین قطعات یدکی خودرو های فروخته شده با مشکلات فراوانی مواجه شده اند و علاوه بر ایجاد بحران ناشی از خودرو های در حال استفاده که بازار سیاه تامین قطعات را ایجاد نموده است، شاهد نارضایتی مشتریان هستیم.
بررسی شرایط کنونی نشان می دهد که راهکار خارج شدن از این بحران بازگشایی واردات خودرو است چرا که قیمت های نجومی در حال حاضر ناشی از وجود تقاضا و عدم وجود عرضه است و باید بدانیم که تقاضای خودرو قابلیت کمتری ندارد و آنقدر این موضوع مهم است که برند های خودرویی هر سال مدل های خود را با چهره و امکانات جدید عرضه می کنند و مجبور به حفظ جایگاه خود در عرضه خودرو هستند، حال کشور ما بر خلاف این جریان جهانی در حرکت است و اسباب بر هم ریختگی این بازار را سبب شده و در حال حاضر اگر قیمت خودرو های وارداتی را درست بررسی کنیم بیش از دو برابر قیمت روز دلار در حال خرید و فروش است. این قیمت های نجومی و غیر واقعی بر اساس تصمیمات نادرست در این حوزه اتفاق افتاده است و با درج خبر احتمالی بازگشایی واردات و یا راه کار های غیر عملی که گاه و بیگاه شاهد آن هستیم قابلیت کنترل بازار را ندارد. بر خلاف باوری که از سوی دولت‌مردان در خصوص خودرو های وارداتی مطرح شده است و این خودرو ها را در زمره کالای لوکس قلمداد میکنند باید گفت این خودرو ها بر خلاف این باور غلط کالای اساسی محسوب می شوند و حق هر شهروند است که از یک خودرو با استاندارد و رفاه بالا استفاده کند و تصمیمات غلط، این کالای اساسی را به کالای لوکس تبدیل کرده است در حالیکه با قیمت یک خودروی داخلی صفر در حال حاضر می توان یک خودرو مشابه با کیفیت و ظاهر بسیار بهتر در کشور های دیگر تهیه کرد. واضح تر از این تصمیم که واردات خودرو باید باز گردد و بازار خودرو از انحصار در بیاید راه حلی برای کنترل قیمت در این حوزه قلمداد نمی شود. راه حل عملی برای تحقق اهداف تولید خودرو نیز باید در همین طرح آزاد سازی واردات دیده شود. مطابق تجربه، هیچ خودرو ساز مطرحی به یکباره اقدام به انتقال دانش و ایجاد کارخانه تولید خودرو در کشور دیگر از جمله ایران که به دلیل تحریم های خصمانه بستر نامناسبی برای سرمایه گذاری است،نمی کند. لذا باید با تدبیر و مطابق یک دستورالعمل تعدادی خودرو وارد شود و با روش پلکانی داخلی سازی آن انجام گردد. البته با توجه به شرایط حال حاضر تا رفع تحریم ها بهتر است از روش های غیر مستقیم و با کشور هایی که تحریم ها را نادیده می گیرند و یا سعی در حفظ ارتباط در این شرایط را دارند استفاده کنیم. مهم ترین موضوع در خصوص خودروی وارداتی دیدگاه غلطی است که این کالای اساسی را کالای لوکس قلمداد میکند که ریشه در ناتوانی صنعت خودرویی کشور در تولید خودرو با کیفیت و استاندارد بالا دارد. تصمیم گیرندگان این حوزه با تغییر نگرش و خارج کردن خودرو از انحصار می توانند علاوه بر بالابردن سطح کیفی خودرو های مورد استفاده، در هدر رفت منابع مالی و حفظ سلامت جانی مصرف کنندگان خودرو نقش کلیدی ایفا کنند.
چه چیزی را در صنعت خودرو مدیریت میکنیم؟
فرض کنید باید یکی از دو گزینه زیر را انتخاب نمایید، شما کدام را درست قلمداد میکنید؟
خودرویی درداخل کشور تولید می شود که باعث شده است کارخانجات قطعه سازی فعالیت داشته باشند، ولی تکنولوژی کامل ساخت را در اختیار ندارند و درصدی هم وابسته به مواد و تکنولوژی خارجی هستند، کیفیت خودرو پایین ، در تست تصادفات سطح پایین، مصرف سوخت فسیلی بالا و تکنولوژی و آپشن های پایین و قیمت غیر رقابتی با نمونه مشابه خارجی و انحصار، میانگین مراجعه به تعمیرگاه در سال خیلی بیشتر از استاندارد جهانی و مشتری بدون حق انتخاب و فروش انحصار طلبانه ، بدهکاری به قطعه سازان و در نهایت وابستگی به قطعه سازان خارجی در برخی قطعات تخصصی ، خرابی زیاد و گزینه دیگر خودرویی با مصرف زیر ٥ لیتر ، تست تصادف ٥ ستاره کیفی، کیفیت خوب قطعات، خرابی و تعداد مراجعه به تعمیرگاه حدود دو بار در سال ، تکنولوژی روز بوده و آپشن های کاربردی دارد، بطور دقیق تر نگاه کنیم، فرض کنیم هر خودرو سالانه بطور میانگین ٢۰ هزار کیلومتر پیمایش دارد، حال خودروی مصرف ١۰ لیتر در ١۰۰ کیلومتر را با خودرو هیبریدی ٣ لیتر در ١۰۰ کیلومتر را بررسی کنیم خودروی اول سالانه ٢۰۰۰ لیتر بنزین مصرف میکند این در حالیست که خودروی دوم ٦۰۰ لیتر مصرف می کند به احتساب بنزین لیتری ٣۰۰۰ تومانی چهار میلیون و دویست هزار تومان صرفه جویی دارد ، میزان آلایندگی بسیار پایین و استاندارد یورو چهار به بالا و کیفیتی که می تواند علاوه بر ایجاد ضمانت در سلامتی در تصادفات نیز ضامن نجات انسان باشد، حال شما به عنوان تصمیم گیرنده کلان کدام را مقرون به صرفه جامعه می دانید ، استفاده از خودرو داخلی که بعضا وابستگی هایی به قطعات تامین خارجی هم دارند و یا خودروی خارجی با کیفیت و در خیلی مواقع باهمان قیمت یا پایینتر، البته راه سومی هم وجود دارد، ارتقا سطح کیفی خودرو داخلی ولی آیا محقق شد؟ دولت در تمامی این سال ها با ایجاد بستر انحصار یو حمایت های گوناگون از خودروسازان داخلی را برای بالابردن سطح کیفی خودرو های داخلی به کاربرد تا حدی که در خصوص استاندارد خودرو های خارجی بسیار سخت گیرانه تر از خودرو های تولید داخل با سیاست یک بام و دو هوا عمل کرد ولی آیا نتیجه اش جز گرانی، بی کیفیتی و انحصار در فروش و رزرو فروشی چیزی دیگری بود. باید دید چه کسانی از این تصمیمات اشتباه بهره مند می شوند که علاوه بر عدم رعایت حقوق مردم برای خرید آزاد با قیمت مناسب، جان انسان ها را با اجبار به خرید این خودروها به چالش می کشانند. برای سطح ارتقا کیفی سلامت جامعه، کاهش هزینه های جاری و هزینه های تعمیر و استفاده همگان از خودرو های با کیفیت می بایستی واردات خودرو با تعرفه مناسب آزاد شود و خودروسازان ایرانی با افزایش کیفیت و توامندی سعی در رقابت در این بازار را داشته باشند.
سجاد همتی، کارشناس حوزه خودرو
