به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»،  انجمن واردکنندگان خودرو حدود دو هفته قبل 9 طرح پیشنهادی برای واردات خودرو بدون خروج حتی یک دلار ارز از کشور را ارائه کرد که ظاهرا مورد قبول مسئولین قرار گرفته و جلسات کارشناسی تکمیلی با نمایندگان مجلس نیز در این زمینه برگزار شده است. مهم ترین محوریت این 9 طرح پیشنهادی استفاده از ارز های خارج از کشور یا ورود سرمایه گذاران خارج از کشور در راستای قطع نیاز به ارز بانک مرکزی است. کسب و کارهای واردات خودرو در اوج فعالیت بیش از 15 هزار نیروی فعال داشتند که به گفته مسئولان این حوزه با ممنوعیت واردات خودرو، حدود13هزار نیروی متخصص از این حوزه بیکار شدند و انجمن واردکنندگان به دنبال احیاء این کسب و کار است. مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در همین زمینه گفت و گویی با "هفته نامه خودروامروز" داشته است که مشروح آن را در ادامه خواهید خواند.

- چه شد که به یکباره واردات خودرو ممنوع شد ؟
در سال 1395 با تصمیم وزیر وقت صمت در حالی که نه ترامپ بود و نه تحریم، شبانه ثبت سفارش به روی شرکت های غیر نمایندگی بسته شد و در خرداد ماه سال 96 نیز ثبت سفارش برای نمایندگان رسمی بسته شد و از تیرماه همان سال واردات به طور کل ممنوع شد. در آن زمان مسئولان وزارت صمت معتقد بودند که در دوران پسابرجام باید هر برند حتما محصولش را در ایران تولید کند در حالی که هم ثبات تصمیمی گیری در کشور نداشتیم و هم موانع بسیاری در مسیر تولید یک محصول در کشور وجود دارد. به نظر من در آن زمان مسئولان به دنبال مهندسی بازار برای افزایش قیمت خودروهای داخلی بودند و همان موقع هم من در مصاحبه هایم گفتم که خودروسازی در مالکیت دولت است و برای بهره بیشتر، باید همه رقبای خودروسازی از میدان به در شوند. در گزارش های تحقیق و تفحص مجلس نهم به زیان های انباشته صنعت خودرو طی دهه 80 شمسی اشاره شده بود و معتقدم دولت با این تصمیم سعی در انحصاری کردن بازار برای پوشاندن زیان ها و افزایش قیمت‌ خودروهای داخلی  داشت.

- مگر خودروهای وارداتی با تعداد محدود و قیمت های بالا در سطح خودروهای تولیدی قرار داشتند که مسئولان واردات را سدی برای افزایش قیمت خودروهای داخلی بدانند ؟
به عقیده من خودرو وارداتی شاخصی برای ارزشگذاری خودرو داخلی است. به نظر شما اگر امروز یک سانتافه هم قیمت یکی از خودروها تولید داخل باشد، مردم آن خودرو تولید داخل را انتخاب می کنند ؟ مسئولان در ابتدا به اسم حمایت از تولید، دیوار تعرفه را بنا کردند و خودرویی که مثلا می توانست با قیمت 150 میلیون تومان وارد بازار کشور شود را به 300 میلیون تومان رساندند. تعرفه در ابتدا 45، 55 و 75 درصد بود و بعد آن را به سه سطح 55 ، 75 و 95 درصد افزایش دادند و دیدند آنطور که باید بین خودروهای داخلی و وارداتی خلاء ایجاد نشده است لذا آمدند اسقاط الزامی برای هر خودرو وارداتی را از دو برگ اسقاط به 8 برگ اسقاط افزایش دادند و در قدم آخر هم واردات را به طور کل ممنوع کردند. به نظر من خودروهای وارداتی سقفی برای افزایش قیمت خودروهای تولید داخل محسوب می شد که سعی کردند آن را تا حد ممکن افزایش دهند اما در یک نقطه برای فراهم کردن شرایط افزایش نامحدود قیمت خودروهای داخلی، به طور کل وارداتی ها را حذف کردند تا مشکلی از این بابت نباشد.

- آیا با ممنوعیت واردات، مسئولان به هدفی که می گویید رسیدند ؟
همزمان با این تصمیم، ترامپ اعلام کرد که می خواهم ایران را تحریم کنم و از برجام خارج شوم. مسئولان این قسمت را محاسبه نکرده بودند چرا که با این تصمیم نرخ ارز افزایش پیدا کرد، خودروهای خارجی در بازار کمتر از تقاضا شد و بازار به شرایطی رسید که هم اکنون می بینیم.

- مسئولان آماده تحریم ها نبودند ؟
مسئولان ما استراتژی زمان تحریم در صنعت خودرو نداشتند. ما در این صنعت مدیر برنامه ریزی و تولید نداریم چرا که وقتی ترامپ می‌گوید 6 ماه دیگر ایران را تحریم می کنیم و تا این حد وابستگی به واردات قطعات دارید یک مسئول تامین قطعات باید سریعا قرارداد‌های بزرگ ببندد و به گونه ای قطعات را تامین کند که در دوران تحریم هم بتوانیم خودرو تولید کنیم. لذا برنامه ای برای تحریم نداشتیم و سنگینی این عدم برنامه‌ریزی با افزایش قیمت ها روی دوش مردم بوده است.

- انجمن واردکنندگان 9پیشنهاد برای آغاز مجدد واردات ارائه کرده است که همه آن ها بر مبنا ارزی به غیر از ارز بانک مرکزی است. هدف اصلی از این راهکارها چیست و آیا اجرای آن ها در سال های 95 و 96 میسر نبود؟
این امکان در آن زمان هم وجود داشت اما چون ضرورتش بوجود نیامده بود، این راهکار به ذهن کسی نرسیده بود. حوزه واردات خودرو 15هزار نیروی خبره دارد که با ممنوعیت واردات، 13 هزار نفر از آن‌ها بیکار شدند. سرمایه گذاری های کلانی در زمینه خدمات پس از فروش و ... در استان های مختلف انجام شده بود و این سرمایه‌ها داشت از بین می رفت. در این شرایط ما می رفتیم به مسئولان می‌گفتیم که این سرمایه ها و کسب و کارها در حال از بین رفتن هستند اما در جواب می گفتند، در شرایط تحریم به دنبال واردات خودرو لوکس هستید ؟ ما دیدیم درست می گویند و در این شرایط، نباید تصمیمی بگیریم که موجب خروج منابع از کشور شود آن هم منابعی مانند نفت و گاز که برای آیندگان است و با خرج این منابع برویم ماشین بیاوریم ؟ قطعا اگر این کار را می کردیم ایراد بزرگی به ما وارد بود لذا گفتیم باید کار کنیم که با منافع کشور منافات نداشته باشد لذا بعد از بیش از ده ماه بررسی،  راهکارها را گرد هم آوردیم تا به حفظ کسب و کارها و سرمایه های واردات خودرو در کشور کمک کند و نیازی به استفاده از ارز بانک مرکزی در آن ها وجود نداشته باشد.

- به نظر می رسد مجلسی ها به راهکارهای شما چراغ سبز نشان داده اند و گفته اند با آغاز طرح کنترل و اصلاح بازار و صنعت خودرو، واردات خودرو نیز با استفاده از ارز بدون منشا ممکن است آزا دشود ؟
پس از ارائه این 9 راهکار، برای نمایندگان مجلس سوالات بسیاری پیش آمد و به همین دلیل جلسات متعددی با افراد متفکر و هوشمند در مجلس برای ارائه اطلاعات تکمیلی داشتیم و بسیاری از سوء تفاهم ها در زمینه واردات خودرو برطرف شد. مثلا نمایندگان فکر می کردند خیلی خودرو لوکس تا کنون وارد کشور شده و ارزبری زیادی را تحمیل کرده است در حالی که بر اساس استعلام ما از گمرکات، از سال 1374 تا کنون تنها حدود 700 هزار خودرو وارداتی وارد کشور شده است و از طرف دیگر ارزبری خودروهای وارداتی در بالاترین سال تنها 3درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص داده است لذا مشخص شد که ارزبری بالای واردات خودرو صحت ندارد. پس از این جلسات برخی نمایندگان در مصاحبه ها به طرح واردات خودرو اشاره کردند اما به نظر نمی رسد این اشاره چندان جدی باشد و مجلس تلاش زیادی برای این امر انجام دهد. ما در طرح های ارائه شده گفته ایم که برخی از واردکنندگان خودشان سرمایه خارجی دارند و می توانند از این سرمایه برای واردات استفاده کنند و یا واردکنندگان با افراد سرمایه گذار مذاکره کنند تا آن ها پول هایشان را در قالب خودرو وارد ایران کنند. برخی مسئولین در زمینه این طرح به ما می گفتند که چرا این سرمایه گذارها پولشان را به غیر از بهانه واردات خودرو به کشور وارد نمی کنند ؟ پاسخ این است که آن ها قبلا سرمایه شان را خواستند بیاورند منتهی آنقدر مشکلات برایشان بوجود آمده که دست آخر دستشان به سرمایه ای که وارد کشور کرده بودند نرسید. همچنین برخی می گویند چرا با این روش دارو یا مواد اولیه وارد نکنیم ؟ در پاسخ به این سوال هم باید بگوییم که دارویی ها باید برای حل مشکلشان به دنبال چنین راهکاری باشند، مشکل ما تعطیلی کسب و کارهای واردات خودرو و بیکاری ده ها هزار نفر بود که برایش به این راهکار رسیدیم و مسئولان فعال در موارد دیگر نظیر دارو یا مواد اولیه هم باید به دنبال راهکار های اینچنینی باشند. عده ای گفتند اینگونه تراز تجاری منفی می شود در حالی که با ورود ارز نشات گرفته از خارج از کشور، این تراز منفی نمی شود . یکی دیگر از راهکار های پیشنهادی انجمن واردکنندگان خودرو این بود که خودمان صادرات غیر نفتی و غیر پتروشیمی انجام دهیم و از ارز حاصله خودرو بیاوریم. به طور کلی جمع آوری تمام این 9 پیشنهاد 10 ماه به طول انجامید و ما در این بین دو هدف اصلی را دنبال می کردیم؛ اولین هدف این بود که مردم ما باید خودرویی سوار شوند که لیاقتش را دارند و به عنوان دومین هدف می خواستیم کسب و کاری که بیش از 50 سال سابقه دارد و برایش زحمات فراوانی کشیده شده به هر روشی حفظ شود.

- شرکت های واردکننده با ممنوعیت واردات به دنبال تولید رفتند و هر کدام یک کارخانه احداث کردند اما با تحریم ها این کارخانه ها غیر فعال ماند، با هدف آزادسازی مجدد واردات، تکلیف این کارخانه ها چه می شود ؟
با ممنوعیت واردات و الزام به تولید خودروهای خارجی، تمامی واردکنندگان بلا استثنا وارد عرصه تولید با حداقل 20درصد داخلی‌سازی شدند و تمامی مدارک و مستندات این موضوع نشان دهنده استناد به سیاست های اعلامی مقام معظم رهبری مبنی بر تولید است اما به علت تحریم ها و بروز مشکل در تبادلات بانکی این موضوع متوقف شد. در شرایط کنونی سرمایه گذارانی که ارز را تامین می کنند بیشتر ترجیح می دهند خودرو CBU وارد شود و سریعتر به سرمایه شان برسند چرا که اگر سرمایه آن ها وارد بحث CKD و تولید شود با قوانین داخل کشور در زمینه های مختلف تا مرحله شماره گذاری این سرمایه در ریسک قرار دارد اما با این حال برای حل این مشکل هم فکر کرده ایم و این صنایع باید فعال شوند. راه حل هایی دیده شده تا شرکت ها قطعات مورد نیازشان را وارد کشور و کارخانه ها را فعال کنند که احتمالا از اسفندماه شاهد نشانه های اولیه باشیم اما نمی توان انتظار تیراژ بالایی داشت.

- آیا هدفگذاری اصلی طرح های پیشنهادی روی خودروهای هایبریدی و زیر 1500 سی سی است؟
خودروهای هایبریدی در برنامه مد نظر ما نیست بلکه بیشتر به دنبال خودروهای زیر 1500 سی سی هستیم که قیمت تمام شده پایین‌تری نسبت به دیگر خودروها دارند اما این موضوع بدان معنا نیست که خودروهای بالای 1500 سی سی نمی توانند وارد شوند بلکه مانند گذشته و بر اساس قانون خودروهای زیر 2500 سی سی امکان واردات دارند اما تمرکز ما بیشتر روی خودروهایی است که امکان عرضه آن ها با قیمت بهتر به بازار وجود دارد.

- ارزان ترین خودرو وارداتی در شرایط کنونی چه قیمتی می تواند داشته باشد ؟
اگر اراده کنیم، دیوار تعرفه نباشد و برخی قوانین هم مانعمان نشود می توانیم حتی خودروهای صفر کیلومتر 2018 را با تخفیف 50درصدی وارد کشور کنیم اما در شرایط کنونی معتقدیم دولت اجازه نخواهد داد هیچ یک از خودروهای وارداتی ما قیمتی کمتر از یک میلیارد تومان داشته باشد. ارزان ترین خودرویی که هم اکنون می توانیم وارد کنیم باید در گمرک حدود 20 هزار دلار قیمتش اظهار شود که در نهایت قیمت دلاری آن حدود 500 میلیون تومان می شود که با تعرفه و دیگر موارد به یک میلیارد تومان می رسد و با احتساب سود شرکت و دیگر هزینه ها حداقل قیمتش یک میلیارد و دویست میلیون تومان می شود.

- خیلی ها فکر می کنند اگر واردات باز شود، خودروهای داخلی بی مشتری می مانند، آیا خودروهای وارداتی می توانند نزدیک قیمت داخلی ها شوند ؟
اگر قیمت یک خودرو وارداتی را در حداقل حالت یعنی 10 هزار دلار هم در نظر بگیریم، با احتساب نرخ دلار و تعرفه، قیمت آن کمتر از 600 میلیون تومان نمی شود! در صورت تصویب آزادسازی واردات ما باید مدل 2021 را وارد کنیم در حالی که در کشور های منطقه به ازای هر سال که از مدل خودرو می افتد درصدی از قیمت آن کم می شود مثلا همین الآن می توانیم خودروهای مدل 2020 را با حدود 20درصد تخفیف بخریم ، مدل 2019 حدود 35 تا 40 درصد ارزان تر هستند و در مدل های 2018 و 2017 این کاهش قیمت به حدود 50 تا 60 درصد هم می رسد. با این شرایط اگر قانون ممنوعیت واردات خودروهای بالای یکسال نبود می توانستیم کرولا صفر کیلومتر مدل 2017 وارد کنیم و با قیمت 250 میلیون تومان به بازار عرضه کنیم.

- در صورت آزدسازی واردات خودرو، چه تعداد خودرو می تواند در سال وارد شود ؟
حداکثر 10 تا 15 هزار دستگاه! ما اعلام کتبی کرده ایم که اگر همه واردکنندگان جمع شوند و از تمامی 9 طرح پیشنهادی واردات خودرو استفاده کنیم اوج آمار واردات به 10 تا 15 هزار دستگاه می‌رسد و دلیلش این است که ارزان ترین خودرویی که می توانیم وارد کنیم حدود 1.2 میلیارد تومان قیمت خواهد داشت. مگر چند نفر چنین قدرت خریدی دارند؟

- واردات خودرو آن هم در این حجم و چنین قیمت هایی چطور می تواند به بهبود قیمت ها در بازار کمک کند؟
من معتقدم بازار خودرو یک چرخه است. کسی که خودرو کارکرده دارد و می تواند این بودجه را برای خرید خودرو وارداتی بپردازند، خودرو کارکرده اش را هر طور شده در بازار می فروشد و به مصرف کننده دوم می دهد و مصرف کننده دوم هم خودرو خود را با قیمت پایین تر می فروشد تا صاحب این خودرو شود و همین چرخه که از یک نفر برای خرید خودرو وارداتی آغاز می شود موجب به حرکت در آمدن خودروها در بازار دست دو خواهد شد و در نتیجه قیمت ها در بازار رو به نزول حرکت می کنند.

- اگر همین امروز، واردات خودرو آزاد شود اولین خودرو چه زمانی وارد کشور خواهد شد ؟
این موضوع حداقل یک سال طول می کشد چرا که برای واردات خودرو، هر یک از مدل ها باید هومولوگیت شوند و آخرین هومولوگیشن مربوط به سال 2018 است و از آنجایی که واردات خودروهای بالای یکسال ممنوع است، نمی توان از این هومولوگیت منقضی شده استفاده کرد برای همین به محض آنکه واردکنندگان تصمیم به شروع مجدد بگیرند و  بخواهند به دنبال بحث های استاندارد و هومولوگیشن بروند یک سال زمان نیاز است و در بهترین حالت می توان مهر و آبان ماه سال آینده را نخستین زمان برای آغاز واردات عنوان کرد. البته این در شرایطی است که همه چیز خوب و بدون مشکل پیش برود، خیلی شرکت ها که نماینده رسمی هستند مطمئنا با هومولوگیت محصولاتشان که دیگر شرکت ها قصد واردات دارند موافقت نمی کنند و برخی می گویند از کجا معلوم خودرو وارد کنیم و اجازه ترخیص بدهند ؟ همانطور که 3 سال پیش این موضوع اتفاق افتاد. واردات خودرو 16 تصمیم گیرنده دارند که هر کدام مستقل هستند.

- راهکار شما برای بهبود شرایط واردات خودرو چیست ؟
ما باید در کشور واردات آزاد داشته باشیم و این حق مسلم هر ایرانی است. به نظر من هر ایرانی بالای 18 سال باید هر 10 سال اجازه واردات خودرویی که می خواهد سوار شود را داشته باشد. مسئولان ما مدت زیادی است که خودشان را درگیر مسائل ساده ای مثل خودرو، گوجه و ... کرده اند در حالی که نباید اینچنین باشد و مسائلی مانند خودرو و خانه نباید دغدغه مردم باشد در حالی که این موضوع برای شهروندان بسیاری از کشورها به هیچ وجه دغدغه نیست. این موضوع که آرزوی بسیاری این است که روزی ب ام و سوار شوند یا خانه دار شوند در بسیاری از کشور های جهان اصلا دغدغه نیست.

- هم اکنون چند شرکت واردکننده وجود دارند و آیا در صورت آغاز مجدد واردات فعالیت خواهند داشت ؟
ما در کشور 15 واردکننده خودرو داریم که 13 تای آن ها عضو انجمن واردکنندگان خودرو هستند. پیشبینی ما این است که هم شرکت های واردکننده رسمی و هم وارد کنندگان گری مارکت با آزاد سازی واردات، فعالیت گسترده ای داشته باشند.