به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، در سال‌های اخیر با وجود تمامی محدودیت‌ها، هنوز راه‌هایی برای واردات محدود خودروهای خاص به ایران وجود داشته، اما این راه‌ها تنها به یکی دو دهه اخیر محدود نبوده و در دهه‌های قبل و حتی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نیز روش‌هایی برای دور زدن محدودیت‌ها وجود داشته که در این مطلب به آن‌ها می‌پردازیم.

دهه‌های چهل و پنجاه
مجوز درباری و گاراژ سلطنتی

با وجود آن که واردات خودرو در دهه‌های پیش از انقلاب اسلامی هرگز ممنوع نشد، اما از دهه چهل و به تدریج و با رونق گرفتن صنعت خودرو در ایران، عوارض گمرکی به طور فزاینده‌ای افزایش یافت، به طوری که یک خودروی لوکس ممکن بود حتی تا چهار برابر قیمت دلاری در ایران قیمت گذاری شود! همین امر سبب شد تا برخی برندهای خاص و فوق گرانقیمت نظیر فراری، لامبورگینی، مازراتی، رولزرویس، بنتلی، استون مارتین و برخی انواع مرسدس بنز چندان در دسترس نباشند. در این دوران وابستگان خاندان پهلوی امکان آن را داشتند که سالانه تعداد محدود و مشخصی خودرو بدون پرداخت این عوارض وارد کشور کنند و پس از مدتی می‌توانستند این خودروها را واگذار کنند. بسیاری از خودروهای خاص آن دوران به همین ترتیب وارد کشور و به بازار خودرو تزریق شد. بدین ترتیب با آن که مالکین اصلی این خودروها افراد غیردرباری بودند، اما واردات توسط برخی نزدیکان دربار و با مجوز گاراژ سلطنتی انجام گرفته بود.

دهه شصت
مجوز دانشجویی و دولتی و خودروهای کویتی

با وقوع انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، واردات خودرو به ایران تقریبا قطع شد. در این دوران تنها مجرای اصلی واردات خودرو، مجوز دانشجویی بود. مجوزی که از دهه چهل خورشیدی وضع شده بود و امکان واردات با عوارض بسیار کم را فراهم می‌کرد، اما در دهه شصت به خاطر مشکلات مذکور رونق یافت و سبب شد تا محصولاتی نظیر مرسدس بنزهای W123 و 190E، ب ام و E30 و E21 و برخی محصولات اروپایی دیگر کثرا از مبدا آلمان و از طریق مرز ترکیه وارد ایران شوند و بازار خودرو کشورمان را زنده نگه دارند. همین امر سبب شد تا در دوره‌ای برخی از این خودروها به «دانشجویی» مشهور شوند که این لقب هنوز هم برای مدل W123 پابرجاست. علاوه بر این واردات برخی خودروها برای استفاده در ناوگان‌های تشریفاتی و خدماتی دولتی سبب شد تا برخی از خودروهای روز به ایران وارد شوند. این خودروها به تدریج از طریق مزایده به اشخاص واگذار و به بازار تزریق می‌شدند. در این بین محصولات اروپایی و آلمانی بیش از سایرین وارد شدند. خودروهای خاصی که در دوران جنگ تحمیلی و سپس جنگ خلیج فارس از کویت و عراق وارد ایران شدند نیز از دیگر موارد بودند.

دهه هفتاد
خودروهای سفارتی و مجوز ورزشکاری

با باز شدن مرزها به روی واردات خودرو در دوران پس از جنگ تحمیلی، محصولات خاص و روز و مدرن اروپایی و آسیایی به ایران وارد شدند. با این حال با قطع واردات در سال 1374، رویاهای علاقمندان برباد رفت تا باز هم آن‌ها چشم به راه‌های دیگر داشته باشند. در آن زمان خودروهایی که توسط سفارت‌های کشورهای اروپایی، استرالیا، نیوزیلند و البته حاشیه خلیج فارس به ایران می‌آمدند تا به عنوان خودرو سفارتی و سرویس خدمت کنند، یکی از عوامل زنده ماندن امیدها بودند. در آن زمان این خودروها پس از مدت زمانی کوتاه از طریق مزایده واگذار شده، با پرداخت مبالغی به عنوان عوارض ترخیص می‌شدند. از این راه برخی خودروهای خاص اروپایی و آمریکایی نظیر محصولات آلفارومئو، مرسدس بنز، فیات، لینکلن، فورد، مرکوری، جمس، لندروور، رنجروور و جگوار به بازار کشورمان رسیدند. علاوه بر این مجوزهایی که به ورزشکاران مختلف نظیر فوتبالیست‌های تیم رویایی جام جهانی 98 فرانسه داده شد، راه دیگری برای ورود محصولات اکثرا آلمانی مرسدس بنز، ب ام و و اوپل به ایران بود.

دهه‌های هشتاد و نود
مجوزهای خاص و گذرموقت

در اوایل دهه هشتاد هنوز هم واردات ممنوع بود و گه‌گداری خودروهایی مزایده‌ای به بازار وارد می‌شدند. از ابتدای این دهه به تدریج ورود خودروهایی با پلاک گذر موقت، خیابان‌های شهرهای بزرگ کشورمان را دگرگون کرد. در این دوره اعجوبه‌هایی نظیر لامبورگینی مورسیه لگو، گالاردو، فراری 360 و 430، پورشه کررا جی تی، مرسدس بنز SLR و البته استون مارتین و رولزرویس به ایران آمدند. دوران طلایی خودروهای گذر موقت با باز شدن مرزها به روی خودروهای وارداتی تمام نشد، اما به تدریج کمرنگ‌تر شد. علاوه بر این مجوزهای خاصی که به برخی اعطا می‌شد نیز به تدریج خودروهایی جالب توجه نظیر فراری 458 و مرسدس بنز SLS را به بازار ایران رساند تا چنین خودروهایی با پلاک ملی تردد داشته باشند. این روزها با بسته شدن واردات، هنوز هم امید علاقمندان به این راه‌هاست تا روزی که مجددا امکان واردات خودرو، ولو محدود، فراهم شود.