عصر خودرو- واردات خودرو با هدف کنترل بازار و تامین نیاز مشتریان در کنار تولید و مونتاژ از حدود دو سال قبل در قالب اخبار و وعده های متعدد آغاز شد و با نزدیک شدن به ماه های پایانی سال ۱۴۰۲، سرعت واردات و عرضه خودروهای وارداتی رو به افزایش است.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، مشکل اما نه تعداد خودروهای وارداتی و نه حتی لمس واقعی ورود خودروهای وارداتی به خیابان ها بلکه شوکه شدن عموم مشتریان از نوع قیمت گذاری خودروهای وارداتی توسط سازمان حمایت، شورای رقابت و مشخصا دولت است که واردکنندگان عملا نقشی در این قیمت گذاری به جز خرید از کشور مبدا و حمل تا ایران ندارند و صرفا باید از روش و عدد قیمت دستوری دولت تمکین کنند و با این حال از سوی رسانه ها و برخی از مردم مستقیما مورد حجمه قرار می گیرند در حالی که واردکنندگان تنها نقش اجرایی دستورات دولت در زمینه قیمت های دستوری را بر عهده دارند و به نوعی کارگزار دولت در واردات خودرو به حساب می آیند اما در نهایت سوال اینجاست که قیمت خودروهای وارداتی چه سیری را طی می کند که اینچنین گران می شود؟
6 هزار خودرو وارداتی جدید تا ماه آینده عرضه می شود
مهدی ضیغمی؛ رییس سازمان توسعه تجارت در گفت و گو با عصرخودرو از عرضه 6هزار خودرو طی یک ماه اخیر و برنامه عرضه 6هزار خودرو دیگر طی یک ماه آینده از طریق سامانه خودروهای وارداتی خبر داده اما این مقام مسئول در زمینه قیمت بالای خودروهای وارداتی در برابر انتظارات عموم جامعه گفته است که پیشنهاد تسهیل تعرفه خودروهای اقتصادی ارزان قیمت و پاک (برقی یا هیبریدی) به هیات وزیران ابلاغ شده است. ضیغمی تاکید کرد که اگر می توانستیم خودروهای در حال حمل به ایران روی آب را در سامانه عرضه کنیم، میزان عرضه به مراتب بیشتر می شد اما برای جلوگیری از اتفاقات سال 97 که بسیار یاز مشتریان از آن متضرر شدند، تصمیم گرفتیم صرفا خودروهایی که به خاک ایران رسیده اند را در سامانه عرضه کنیم. وی همچنین در پاسخ به این سوال که اقبال دولت از خودروهای چینی برای واردات بیشتر است یا غیرچینی گفت : برای ما فرقی نمی کند اما تامین خودرو از برند های چینی یا برند های معتبر که در چین به تولید می رسند در تعداد بالاتر وجود دارد و به همین جهت اقبال این موضوع بیشتر از دیگر مبدا های واردات است.
داستان عجیب قیمت وارداتی ها
عمده خودروهایی که تا کنون در صف واردات یا عرضه در سامانه قرار گرفته اند قیمت 10 تا 20 هزار دلاری و بعضا کمی بالاتر از 20 هزار دلار دارند. با این حساب و احتساب این موضوع که واردکنندگان ارز نیمایی یا با نرخ متفاوتی از ارز آزاد برای واردات دریافت نمی کنند و صرفا ارز حاصل از صادرات برای واردات خودرو با نرخ آزاد به آن ها تعلق می گیرد مبلغ ریالی هر خودرو وارداتی حدود 500 میلیون تا 1.2 میلیارد تومان است.
خودروهای وارداتی بعد از خرید از طریق کشتی و کانتینرهای 40 فوتی به سمت ایران حمل می شوند که هزینه حمل هر دستگاه در این روش حدود هزار دلار یا معادل ریالی 50 میلیون تومان است.
خودروها پس از رسیدن به گمرک ایران، آماده درآمدزایی دولت می شوند به گونه ای که انواع هزینه های جانبی شامل مواردی نظیر بیمه گمرک، سهم هلال احمر، مالیات علی الحساب و هزینه های جانبی رند شده تا 7درصد روی قیمت خالص خودرو به علاوه حمل و بیمه حمل آن محاسبه می شود. این درصد تعرفه‌ای تنها خرده هزینه‌ای است که باید آن را به تعرفه واردات یا به بیان دقیق، حقوق ورودی خودرو سواری افزود. اگر خودرو وارداتی بنزینی با حجم موتور تا 1000 سی سی باشد، تعرفه ورودی 20درصد، 1001 تا 1500 سی سی تعرفه ورودی 70 درصد، 1501 تا 2000 سی سی تعرفه ورودی 95 درصد و 2001 تا 2500 سی سی تعرفه ورودی 135 درصد است. اگر خودرو وارداتی تمام الکتریکی باشد این تعرفه 15 درصد و اگر هایبریدی با موتور بنزینی زیر 1500 سی سی باشد نیز این تعرفه 15 درصد در نظر گرفته شده است. پس در گام نخست برای ترخیص یک خودرو از گمرک ایران باید این تعرفه ها روی قیمت خودروبه علاوه حمل و بیمه آن پرداخت شود. اگر خودرو برقی با قیمت 20 هزار دلاری باشد، حقوق ورودی آن با ارز مبنای 29هزار تومانی حدود 150 میلیون تومان می شود. اگر خودرو بنزینی با پیشرانه تا 1500 سی سی باشد و قیمت آن 11 هزار یا 20 هزار دلار باشد این حق ورودی به ترتیب 290 و 505 میلیون تومان می شود. اگر خودرو وارداتی بنزنیی با حجم موتور 1.5 تا 2 لیتری باشد، حق ورودی آن برای یک مدل 20 هزار دلاری حدود 680 میلیون تومان می شود و اگر این خودرو حجم موتوری بین 2 تا 2.5 لیتر داشته باشد، حقوق ورودی آن به حدود 920 میلیون تومان می رسد. این تنها بخش جزئی از عملیات اثرگذار روی قیمت خودروهای وارداتی است.
تا اینجای کار دیدیم که سه هزینه اصلی تا مرحله ترخیص خودرو از گمرک قیمت آن را تشکیل می دهد؛ نخست قیمت خرید خودرو در مبدا ، سپس هزینه حمل و بیمه کشترانی تا ایران و در مرحله سوم پرداخت حقوق ورودی و هزینه های متعدد جانبی برای ترخیص خودرو از گمرک. تا این مرحله قیمت کلی خودرو به ریال محاسبه و هزینه های مراحل بعدی روی این رقم محاسبه خواهد شد.
خودرو وارداتی پس از ترخیص از گمرک وارد فاز آماده سازی قیمت برای عرضه به مشتری نهایی می شود. در این مرحله براساس قانون کسب و کار و تجارت کشور، سود مجاز برای واردکننده 17درصد تعیین شده که به طرز عجیبی در این سود هزینه های فروش، خدمات پس از فروش، بازاریابی و ... گنجانده شده است و در حالی که این سود مملو از هزینه است، واردکننده در سال آینده باید روی این میزان مالیات نیز بپردازد و از طرف دیگر هنوز تکلیف انتقال فناوری به ایران و الزام واردکنندگان به واریز بخشی از این سود به صندوق انتقال فناوری در اختیار وزارت صمت که باز هم منبع درآمد دیگری برای دولت است مشخص نشده است و در نتیجه نمی توان این سود را در نهایت عددی قابل توجه برای واردکننده در نظر گرفت. حال با همه این توصیفات، چهارمین هزینه در قیمت گذاری خودرو وارداتی سود 17 درصدی است و سپس نوبت به هزینه های درآمدی دولت در گام پنجم می رسد که شامل 9درصد مالیات بر ارزش افزوده، 2.5 درصد مالیات هوای پاک، یک درصد ماده 30 مالیات، یک درصد شماره گذاری و چندین هزینه دیگر می‌شود که بدون احتساب جزییات بیمه و شماره گذاری می توان به صورت رُند این مبالغ را حدود 15 درصد روی قیمت نهایی خودرو در نظر گرفت.
با این حساب سهم دولت از قیمت گذاری یک خودرو بنزینی (برای مثال 1000 تا 1500 سی سی با تعرفه واردات 70 درصد) که با قیمت نهایی 2.5 میلیارد تومان عرضه می شود حدود 1 میلیارد تومان یعنی حدود 40درصد از قیمت است و خود خودرو نیز حدود یک میلیارد تومان قیمت دارد و با این حساب در قیمتگذاری دستوری دولت که توسط سازمان حمایت انجام می شود و واردکننده در آن دخالتی ندارد، حدود 40 تا 50 درصد سهم قیمت عجیب و مورد اعتراض عموم جامعه در اختیار دولت است و تنها سود 17 درصدی برای واردکننده در نظر گرفته شده که بخش بیشتر آن نیز هزینه به بیرون است اما در نهایت، شرکت واردکننده سیبل اعتراضات مردمی قرار می گیرد و متاسفانه برخی رسانه ها نیز بدون توجه به نحوه قیمت گذاری خودروهای وارداتی، مستقیما به سراغ تخریب شرکت های واردکننده ای می‌روند که عملا کارگزار واردات خودرو دولت به حساب می آیند!
نکته عجیب دیگر در قیمتگذاری خودروهای وارداتی به گزارش عصرخودرو عدم ترحم به خودروهای برقی یا هایبریدی در درآمدزایی دولت است به گونه ای که برای واردات یک خودرو پاک 20 هزار دلاری که باید در صدر برنامه های دولت قرار داشته باشد، این دستگاه اجرایی کشور، روی هر دستگاه از این خودروها حداقل 300 تا 400 میلیون تومان یعنی حدود نصف قیمت خودرو در کشور مبدا کسب درآمد می کند در حالی که دیگر کشور ها برای عرضه چنین خودروهایی به صورت تولید یا وارداتی، حتی سوبسید نیز در نظر می گیرند تا واردکنندگان و تولیدکنندگان به واردات و عرضه این کلاس از خودروها ترغیب شوند!
در پایان در نظر داشته باشید که در این روش قیمت گذاری، هزینه های مالی سرمایه گذاری بخش خصوصی واردکننده خودرو، هزینه های نشای از تحریم، هزینه های انتقال ارز و تبدیل نرخ و ... درنظر گرفته نشده و عدم توجه سازمان قیمت گذار دولتی به این مسائل می تواند واردکنندگان خودرو را نیز مانند تولیدکنندگان خودرو به زیان دهی برساند. با این حساب در نهایت و برای مثال برای یک خودرو وارداتی بنزینی 20هزار دلاری با موتور 1000 تا 1500 سی‌سی، حدود 40 درصد قیمت ناشی از درآمدهای دولت، حدود 45درصد قیمت خودرو در مبدا و حدود 10 تا 15 درصد سود واردکننده و حدود 5 درصد هزینه های مالی و جانبی است.
نویسنده: امیرحسین برخورداری
