به گزارش پایگاه خبری«عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، بازار خودرو سال 1401 را توفانی آغاز کرد و طی حدود 10 روزی که از تعطیلات می‌گذرد قیمت خودروهای داخلی به طور میانگین حدود 4‌درصد رشد کرده است. سعید موتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، رشد نرخ ارز، بلاتکلیفی احیای برجام و تداوم ممنوعیت ورود خودرو به کشور را مهم‌ترین عوامل صعودی شدن قیمت در 10 روز گذشته می‌خواند. به اعتقاد موتمنی چنانچه تغییری در مولفه‌های اثرگذار روی قیمت خودرو ایجاد نشود بازار پتانسیل افزایش بیشتر قیمت‌ها در آینده نزدیک را نیز دارد. اما چه شد که بازار آرام اسفند 1400 به ناگاه در فروردین ماه امسال چنین متلاطم شد و نمودار قیمت‌ها روند صعودی به خود گرفت؟ در این ارتباط می‌توان به 6 دلیل عمده اشاره کرد. افزایش نرخ ارز همچنان روی قیمت خودرو در بازار اثرگذار است و می‌توان رشد نرخ ارز را به عنوان مهم‌ترین دلیل در ارتباط با افزایش قیمت خودرو مورد توجه قرار داد. نرخ ارز از زمان بازگشت تحریم‌ها در اواسط مرداد 97 تاکنون به نوعی تبدیل به قطب نمای قیمت خودرو در بازار شده و فعالان بازار پیش از اعلام قیمت‌ها ابتدا تابلوی صرافی‌ها را رصد می‌کنند. بر این اساس نرخ ارز روز گذشته به 28‌هزار تومان رسید که این موضوع منجر به افزایشی شدن قیمت‌ها در بازار شد. اما در کنار افزایش نرخ ارز، کمبود عرضه از سوی شرکت‌های خودروساز نیز رشد قیمت‌ها در بازار را کلید زده است. آنچه مشخص است در فروردین ماه به دلیل تعطیلات 13 روزه شرکت‌های خودروساز، عرضه متوقف یا تعداد اندکی خودرو روانه بازار می‌شود که همین امر کمبود خودرو در اولین ماه از سال را بیش از گذشته نمایان می‌کند.

البته از بازار خودرو خبر می‌رسد علاوه بر کاهش عرضه از سوی شرکت‌های خودروساز، فروشندگانی که در اسفندماه در بازار حضور داشتند و به دنبال مشتری می‌گشتند با شروع سال 1401 به نوعی از فروش خودروی خود منصرف شده و به انتظار نشستند تا ببینند سمت و سوی قیمت در بازار چه می‌شود. افزایش نرخ ارز و ورود آن به کانال 28‌هزار تومانی بی‌تردید روی تصمیم فروشندگان در بازار اثرگذار بوده است. بنابراین می‌توان کاهش عرضه در بازار را به عنوان دلیل دوم افزایش قیمت خودرو در بازه 10 روزه‌ای که از سال 1401 می‌گذرد موردتوجه قرار داد. اما در کنار تبعات افزایش نرخ ارز، مشخص نبودن نتیجه مذاکرات وین نیز مزید بر علت شده تا فروشندگان انگیزه خود را برای فروش خودرو از دست بدهند. در اسفندماه اخبار مثبتی از وین مخابره می‌شد و این گمانه در میان فعالان بازار وجود داشت که توافقنامه وین به زودی میان تیم مذاکره‌کننده ایران با گروه 1+4 به امضا می‌رسد.

این به آن معنا بود که ابرهای تیره تحریم از افق اقتصادی کشور کنار می‌رود و اقتصاد کشور به ریل اصلی خود بازخواهد گشت. به نظر می‌رسد هرچه زمان بیشتری برای امضای توافقنامه طی شود، دیدگاه تورم انتظاری در میان دو طرف عرضه و تقاضا تشدید شده و این اتفاق می‌تواند به افزایش قیمت خودرو در بازار دامن بزند. بنابراین سومین دلیل برای صعودی شدن نمودار قیمت خودرو در بازار را باید در بلاتکلیفی امضای توافقنامه وین جست‌وجو کرد. البته افزایش تورم انتظاری تنها روی طرف عرضه تاثیر نمی‌گذارد و طرف تقاضا را نیز تحریک می‌کند. در اسفندماه بازار خودرو به دلیل حضور پیدا نکردن طرف تقاضا به نوعی در رکود فرو رفته بود.

در آخرین ماه از سال 1400 با توجه به اخباری که از روند مذاکرات وین مخابره می‌شد این تفکر که امضای توافقنامه بیش از هر زمان دیگری محتمل است در میان مشتریان طرفداران زیادی داشت. نهایی شدن مذاکرات و انتظار برای شنیدن خبر امضای توافقنامه پای مشتریان را برای ورود به بازار شُل می‌کرد. مشتریان در تعطیلات نوروز نیز همچنان پیگیر اخبار مخابره شده از وین بودند اما هر‌چه به پایان تعطیلات نوروز نزدیک شدیم امید مشتریان برای به سرانجام رسیدن مذاکرات و اعلام زمان امضای توافقنامه احیای برجام رنگ باخت، بنابراین مشتریان به تدریج بعد از پایان تعطیلات نوروز و آغاز به کار رسمی بازار، راه بازار را در پیش گرفتند تا خودروی موردنظر خود را خریداری کنند. هرچند فعالان بازار معتقدند که ورود مشتریان هنوز به میزانی نرسیده که بتوانیم از رونق بازار خودرو سخن بگوییم اما به نسبت اسفندماه گذشته مشتری بیشتری در بازار دیده می‌شود. بنابراین سنگین شدن کفه متقاضیان در بازار را باید به عنوان چهارمین دلیل رشد قیمت خودرو قلمداد کرد.

از سوی دیگر اعلام برنامه خودروسازان برای تغییر در سبد محصولاتی خود و حذف برخی از خودروهایی که به نوعی کف قیمت بازار را تشکیل می‌دهند از یک طرف و مشخص نبودن جایگزین این محصولات از طرف دیگر را نیز می‌توان به عنوان دلیل پنجم افزایشی شدن قیمت خودرو عنوان کرد. آن طورکه دو خودروساز بزرگ کشور اعلام کردند در سال 1401 شاهد حذف سمند، پژو 405 و تیبا از سبد محصولاتی دو خودروساز بزرگ کشور هستیم اما همچنان خبری از محصولات جایگزین خودروهای حذف شده نیست. با توجه به اینکه این خودروها کف قیمت خودرو را در مبدا تشکیل می‌دهند بعید است خودروسازان جای خالی آنها را با خودروهای هم قیمت پر کنند و به احتمال قوی به سمت عرضه بیشتر خودروهای گران خود حرکت می‌کنند. رضا فاطمی‌امین وزیر صمت دولت سیزدهم از زمانی که سکان هدایت این وزارتخانه را در دست گرفته وعده‌های زیادی در ارتباط با تیراژ تولید، افزایش عرضه و کاهش قیمت خودرو مطرح کرده است اما دو طرف عرضه و تقاضا همچنان نشانه‌ای از عملیاتی شدن وعده‌های مطرح شده از سوی سیاستگذار خودرویی درباره افزایش تیراژ تولید و کاهش قیمت نمی‌بینند. بدبینی به تحقق قول‌های مطرح شده در میان طرف عرضه و تقاضا طرفداران زیادی دارد بنابراین می‌توان تفکر عملیاتی نشدن وعده‌های مطرح شده را به عنوان دلیل ششم افزایش قیمت قلمداد کرد.

قیمت خودرو در بازه یک ساله
براساس آمار منتشر شده توسط سایت نیازمندی‌های آنلاین «دیوار» قیمت خودرو در فروردین 1401 در مقایسه با فروردین 1400 به‌طور میانگین حدود 29‌درصد رشد کرده‌است. این افزایش قیمت در بازه یک ساله در شرایطی رقم خورده است که از نیمه سال گذشته با جابه‌جایی در راس هرم اجرایی کشور، دولت سیزدهم جای دولت دوازدهم قرار گرفت. این جابه‌جایی امیدهایی را در ارتباط با بهبود وضعیت تولید و عرضه خودرو به وجود آورد. وعده‌های سیاستگذار خودرویی در ارتباط با افزایش تیراژ تولید و عرضه خودرو به بازار، کاهش قیمت تمام شده خودرو در مبدا، بهبود کیفیت محصولات تولیدی و حذف تدریجی قرعه‌کشی از طرح‌های فروش خودروسازان چشم‌انداز روشنی در خودروسازی کشور ایجاد کرد.دولت سیزدهم در حالی وعده‌های متعددی را مطرح می‌کرد که هرچه بیشتر به پایان سال 1400 نزدیک می‌شدیم کمتر نشانه‌ای از تحقق این وعده‌ها مشاهده می‌شد. به طور مثال سیاستگذار خودرو وعده تولید یک‌میلیون و 100‌هزار دستگاهی را تا پایان سال گذشته داد. اما آمارهای منتشر شده از سوی وزارت صمت در ارتباط با تولید خودرو گویای این نکته بود که نه‌تنها تولید یک‌میلیون و 100‌هزار دستگاه خودرو محقق نشده بلکه شاهد افت تولیدی حدود 3‌درصدی در پایان سال 1400 در قیاس با تولید انجام شده درسال 99 بودیم.

بی‌تردید بخشی از افزایش 29‌درصدی قیمت خودرو در بازار طی یک سال گذشته را باید به حساب عملکرد دولت سیزدهم نوشت. بنابراین مشخص است که به‌رغم وعده‌های داده شده سیاستگذار خودرویی نه‌تنها در مهار قیمت خودرو در بازار ناکام بوده بلکه مجوز افزایش 18‌درصدی قیمت نیز به خودروسازان داده شد. با توجه به عملکردی که سیاستگذار جدید خودرویی از زمانی که روی کار آمده از خود به جای گذاشته این گمانه در میان دو طرف عرضه و تقاضا تقویت شده که وعده‌های مطرح شده برای سال 1401 نیز محلی از اعراب ندارد.

قیمت خودرو در بازار
افزایش حدود 4‌درصدی خودروهای داخلی در بازه زمانی 10 روزه از آغاز به کار رسمی بازار در سال‌جاری نشان می‌دهد قیمت خودروهای داخلی برای فتح قله‌های جدید خیز برداشته است. به اعتقاد برخی کارشناسان فتح این قله‌ها با توجه به شرایط حاکم بر کلان اقتصاد کشور و بازار خودرو چندان دور از ذهن نبود. حال سری به بازار خودرو بزنیم و ببنیم قیمت‌ها چه تغییراتی را به خود دیده‌اند.

پراید 131 در اولین روز کاری بازار از سوی فروشندگان با قیمت حدود 171‌میلیون تومان عرضه شد اما این خودرو طی 10 روز رشد 5‌میلیون تومانی قیمت را تجربه کرد بنابراین شاهد هستیم که قیمت پراید 131 حدود 5/ 3درصد در بازه زمانی یاد شده رشد کرده است. پراید 111 نیز با ثبت قیمت 195‌میلیون تومان در هفته چهارم فروردین خود را به نزدیکی‌های قله 200‌میلیون تومانی نزدیک کرده است. درج قیمت یاد شده در حالی است که این خودروی پرطرفدار سال‌جاری را با قیمتی حدود 188‌میلیون تومان آغاز کرده بود. بنابراین این خودرو نیز رشد 3‌درصدی را به خود دیده است.

پژو 206 تیپ دو در بازه زمانی یاد شده حدود 6‌درصد افزایش قیمت را در کارنامه خود ثبت کرده است. این خودرو در اوایل هفته سوم فروردین ماه با قیمت حدود 266‌میلیون تومان در بازار حضور داشت اما روز گذشته با قیمتی حدود 282‌میلیون تومان در بازار داد و ستد شد. قیمت مدل 1401 همین خودرو نیز از سوی فروشندگان حدود 292‌میلیون تومان اعلام شده است.

قیمت پژو پارس LX نیز همپای پژو 206 تیپ دو رشد کرده است. این خودرو در حال حاضر با قیمت 350‌میلیون تومان در دسترس خریداران است. بنابراین این خودرو طی حدود 10 روز، 20‌میلیون تومان رشد قیمت را به خود دیده است. مدل 1401 پژو پارس LX نیز در بازار 365‌میلیون تومان قیمت خورده است. تیبا صندوقدار با پرداخت حدود 187‌میلیون تومان قابل خریداری است. بنابراین این خودرو در بازه زمانی یاد شده حدود 5/ 5‌درصد رشد قیمت را به خود دیده است. مدل هاچ بک (بدون صندوق) این خودرو نیز از سوی فروشندگان با قیمت حدود 192‌میلیون تومان عرضه شده بنابراین حدود 5‌درصد رشد قیمت را در فاصله 10 روزه از آغاز به کار رسمی بازار، تجربه کرده است.