سبک سازی خودرو در«چرخه آبشاری»

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از صمت، این آمار و ارقام از سوی محمد رستگاری، معاون سازمان محیط‌زیست استان تهران عنوان شده است و نشان از وضعیت خطرناک هوای کشور دارد. بحران آلودگی هوا به ایران اختصاص ندارد و به طور تقریبی تمام مردم دنیا با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند و در این میان سوخت خودروهای بنزینی و دیزلی را یکی از اصلی‌ترین عوامل تبدیل زمین به کره‌ای دودآلود می‌دانند. وضعیت هوای آلوده علاوه بر آنکه مسئولان محیط‌زیست یک کشور را با چالشی جدی مواجه می‌کند از سویی دیگر خودروسازان را ملزم می‌سازد تا به سمت دستیابی به فناوری‌هایی حرکت کنند که میزان آلودگی هوا را به حداقل برساند. کاهش وزن خودرو و تولید خودروهای هیبریدی و الکتریکی به‌عنوان راهکاری اساسی در این زمینه عنوان می‌شود بنابراین   در این گزارش تصمیم دارد گزینه نخست یعنی سبک‌سازی خودرو و اثر آن بر کاهش مصرف سوخت را مورد بررسی قرار دهد.

سبک‌سازی؛ راهبردی جهانی
به گفته کارشناسان پایین آوردن وزن خودرو برای خودروسازان بنام دنیا تازگی ندارد و این صنعتگران سال‌هاست که آزمون‌های مختلفی در این زمینه انجام داده‌اند. در همین رابطه دانشیار دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی گفت: از آنجایی که کاهش وزن خودرو بر مصرف سوخت آن تاثیر می‌گذارد خودروسازانی که از سطح فناوری بالایی برخوردارند وارد این حوزه شده‌اند. این خودروسازان هدف‌گذاری کرده‌اند که تا سال 2020م میزان انتشار گاز 2 CO که از سوخت‌های فسیلی ایجاد می‌شود به زیر 100 گرم در یک کیلومتر برسد. این هدف در صورت استفاده از خودروهای هیبریدی و الکتریکی و همچنین کاهش وزن خودرو و فناوری‌های دیگر به‌دست می‌آید. برپایه سخنان شهرام آزادی، خودروسازان برای کاهش سوخت خودروهای معمولی (خودروهایی که با موتورهای احتراقی کار می‌کنند) از کاهش وزن خودرو و همچنین از فناوری‌هایی در موتور نظیر کاهش اندازه موتور، از توربوشارژ و از سیستم احتراقی پاشش مستقیم استفاده کرده‌اند. وی با بیان اینکه خودروسازان سبک‌سازی خودرو را به عنوان یک راهبرد می‌دانند، اظهار کرد: استفاده از موتورهای کوچک‌سازی شده با موتور توربوشارژ ازجمله فناوری‌هایی است که این شرکت‌ها به سمت آن رفته‌اند. این استاد دانشگاه در ارتباط با برنامه‌های خودروسازان ایرانی برای کاهش وزن خودرو توضیح داد: از آنجایی که تنوع تولید خودرو در ایران محدود بوده و در کنار آن سطح فناوری به‌طور تقریبی ثابت مانده است، در عمل روی پلتفرم‌های جدید برای کاهش وزن خودرو اقدام جدی انجام نشده است بنابراین خودروسازانی نظیر ایران‌خودرو و سایپا در برنامه‌های جدید خود باید به این موضوع توجه داشته باشند و در توسعه محصولات جدید این معیار ارزیابی خودرو را موردنظر قرار دهند. آزادی معتقد است از آنجایی که سازمان ملی استاندارد موضوع کاهش مصرف سوخت خودرو در سال‌های آینده را به‌عنوان یک استاندارد تعریف کرده، خودروسازان داخلی باید با 2 یا 3 سال تاخیر به سطح مصرف سوخت کشورهای اروپایی برسند که لازمه آن کاهش وزن خودرو در طراحی‌های جدید و توجه به فناوری‌های جدید در موتور، گیربکس و... است.

کاهش وزن با فناوری پیشرفته
کاهش وزن خودرو از آنجایی که به فناوری‌های پیشرفته‌ای نیاز دارد در حال‌حاضر در اختیار چند شرکت خودروساز بزرگ و سرمایه‌دار قرار گرفته است. در شرایط فعلی اگرچه بعید به نظر می‌رسد خودروسازانی که یک سر و گردن از رقیبان جهانی خود پایین‌تر هستند، بتوانند با ثابت نگه داشتن قیمت، وزن خودروهای خود را کاهش دهند اما براساس پیش‌بینی کارشناسان این روش پس از فراگیر شدن، با صرف هزینه‌های کمتر در اختیار تمام خودروسازان دنیا قرار خواهد گرفت. به باور استادیار دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت، سبک‌سازی خودرو نیاز به فناوری بالا (های‌تک) دارد و روی قیمت اثر می‌گذارد زیرا دستیابی به این فناوری و عملیات ساخت آن هزینه‌بر است.

چرخه آبشاری در صنعت خودرو
از سوی دیگر جایگزینی مواد سبک‌تر با توان بالاتر نیاز به افزودنی‌هایی دارد که مواد کمیابی هستند بنابراین به‌طور خودکار کاهش وزن در ابتدای کار به سرمایه‌گذاری بالایی احتیاج دارد.
امیرحسن کاکایی  توضیح داد: در شرایط فعلی خودروسازان سرمایه‌دار به این عرصه وارد می‌شوند و به صورت تدریجی، فناوری آن به دیگر خودروسازان تعمیم پیدا می‌کند و در ادامه پس از اقتصادی شدن، این فناوری در تولید بیشتر خودروها اعم از گران یا ارزان‌قیمت عمومیت پیدا می‌کند. این روش، چرخه آبشاری نام دارد که منجر به گسترش فناوری می‌شود. وی در ارتباط با وضعیت ایران در زمینه کاهش وزن خودرو اظهار کرد: در ایران و در یک مقطع زمانی برخی از دانشگاهیان روی سبک‌سازی خودرو تمرکز کردند اما با این حال حتی اگر دانش فنی سبک‌سازی خودرو در اختیار متخصصان کشور باشد، اجرای آن در حال‌حاضر غیرممکن است و صرفه اقتصادی ندارد زیرا منجر به افزایش قیمت می‌شود. با توجه به شرایط موجود بعید به نظر می‌رسد تا یک دهه دیگر موضوع سبک‌سازی در خودروسازی‌های کشور به اجرا درآید. به باور کاکایی ایران به عنوان کشوری بزرگ ناگزیر به رصد فناوری‌هاست و دانشگاهیان نباید از این قافله عقب بمانند. این آگاهی‌ها و مطالعات صنعت خودرو را در حالت آماده‌باش قرار می‌دهد تا در زمان انتقال فناوری، شناسایی آن آسانتر باشد. از طرفی دیگر استانداردهای آلایندگی در دنیا به سمتی می‌رود که اجرای آن با روش‌های معمول غیرممکن است بنابراین در ایران ناگزیر به کاهش وزن خودرو خواهیم بود. برمبنای سخنان این استاد دانشگاه، به‌طور معمول خودروسازان بزرگ دنیا که فناوری‌ها را در اختیار گرفته‌اند، چندین شرکت خودروسازی را زیر مجموعه خود قرار داده‌اند و برای نمونه هنگامی‌که از فولکس واگن نام برده می‌شود، این خودروسازی چندین شرکت دیگر را در دل خود جای داده است؛ شرکت‌هایی که به تولید خودروهای ارزان‌قیمت تا لوکس می‌پردازند. مالکیت باعث می‌شود این خودروسازان چرخه اقتصاد نوآور راه‌اندازی کنند. این گزارش نشان می‌دهد کاهش وزن خودرو همسو با کاهش آلودگی هوا امری اجتناب‌ناپذیر است و خودروسازان فرقی نمی‌کند جهانی باشند یا فعالیت‌شان تنها در کشورشان خلاصه شود، ناگزیر به سبک‌سازی محصولات خود هستند. اگرچه همه‌گیر شدن فناوری‌های کاهش وزن خودرو به زمانی طولانی نیاز دارد اما پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده می‌توان شاهد تولید و تردد خودرو با کمترین میزان مصرف سوخت و از سویی کاهش آلایندگی‌های هوا بود.