سنگ بزرگ تولید در 1402؟

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، طبق آمارهای ارائه‌شده از سوی سامانه کدال، سه شرکت ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع طی سال گذشته یک‌میلیون و 64‌هزار و 662 دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند که نسبت به تولید 857هزار و 963 دستگاهی سال گذشته 206هزار و 699 دستگاه بیشتر تولید کرده‌اند. بنابراین تیراژ این سه خودروساز در سال گذشته 24درصد نسبت به سال 1400 رشد داشته است. رشد تولید خودرو یکی از اهداف مهم دولت سیزدهم محسوب می‌شود. هر چند تولید در دوساله 1400 و 1401 به رشد نسبی دست یافت، با این حال از هدف‌گذاری دولتی عقب ماند. هدف‌گذاری سال گذشته، تولید یک‌میلیون و 600هزار دستگاه خودرو بود که 200هزار دستگاه آن مربوط به بخش خصوصی و تجاری‌ها بوده و یک‌میلیون و 400هزار دستگاه آن را باید سه خودروساز بزرگ تامین می‌کردند. تا انتهای اسفندماه ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو یک‌میلیون و 64هزار و 662 دستگاه خودروی سواری تولید کردند. بنابراین 335هزار و 338 دستگاه از برنامه اعلامی را محقق نکرده‌اند که 24درصد از هدف تعریف‌شده را شامل می‌شود.

اما هدف‌گذاری تولید برای سال 99 نیز برای خودروسازان بزرگ کشور یک‌میلیون و 200هزار دستگاه بود که این هدف نیز محقق نشد. بنابراین طی سه سال گذشته خودروسازان نتوانستند به رقم تولیدی مدنظر وزارت صمت دست پیدا کنند. بر این اساس برای سال 1402 نیز هدف‌گذاری‌های مختلفی از طرف مسوولان این وزارتخانه اعلام شده است. برای مثال مدیرکل صنایع خودروی وزارت صمت سوم اسفندماه گفته بود: «هدف‌‌‌گذاری انجام‌شده برای سال آینده تولید یک‌میلیون و 800‌هزار دستگاه خودرو است که البته پوست‌اندازی پلتفرمی و حرکت به سمت پلتفرم‌‌‌های جدید خودروسازان بزرگ و خودروسازان بخش خصوصی در سال آتی برنامه‌ریزی شده است.» اما وزیر صمت روز گذشته گفته است کف تولید در سال جاری یک‌میلیون و 600هزار دستگاه خواهد بود.

بنابراین اگر هدف‌گذاری تولید همان یک‌میلیون و 800هزار دستگاه باشد، خودروسازان دولتی باید دست‌کم یک‌میلیون و 600هزار دستگاه خودرو تولید کنند که با توجه به روند مورد بررسی در دو سال گذشته، رسیدن به این هدف سخت به نظر می‌رسد. دولت برای تامین نیاز بازار خودرو سه راه اساسی را در نظر داشت که شامل واردات خودرو، واردات دست‌دوم‌ها و رشد تولید بود. با توجه به روند کند واردات خودرو و حذف واردات کارکرده‌ها از لایحه بودجه با مخالفت هیات نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام، به نظر می‌رسد در سال جدید بار بزرگی بر دوش خودروسازان و به‌خصوص سه خودروساز بزرگ کشور خواهد بود.

احتمالا مهم‌ترین دلیل رشد تولید خودروسازان طی سال 1400 فشار دولت بوده که از ابتدای سال این موضوع را در ویترین وعده‌های خود قرار داده بود و تلاش داشت تا انتهای سال دست‌کم به وعده‌ خود نزدیک شود. بنابراین فشار زیادی را به خودروسازان برای افزایش تیراژ  وارد ‌کرد که همین موضوع یکی از اساسی‌ترین علل رشدی است که در سال 1401 شاهد آن بودیم. علاوه بر این، می‌توان علل دیگری را برای رشد اتفاق‌افتاده در سال 1401 برشمرد  که یکی از آنها تکمیل خودروهای ناقص است. به گفته مدیرکل صنایع خودروی وزارت صمت، در ابتدای سال 1401 به تعداد بیش از 105هزار خودروی ناقص در پارکینگ خودروسازان را شاهد بودیم که در نیمه نخست سال گذشته این خودروها تکمیل شده و به فروش رفت.

برخی از این خودروها تنها یک یا چند قطعه تا تکمیل شدن فاصله داشتند که تکمیل این خودرو توانست تا حدی آمار تولید خودروسازان را بهبود ببخشد. از طرف دیگر عرضه خودرو در بورس کالا از اردیبهشت تا اسفندماه سال 1401 عملی شد و توانست تا حدودی به تامین نقدینگی خودروسازان کمک کند. تولیدکنندگان خودرو که طی سال‌های گذشته مدام با مشکل نقدینگی و همچنین زیان‌دهی دست و پنجه نرم می‌کردند با عرضه خودرو در بورس کالا که قیمتی بین قیمت بازار و قیمت کارخانه داشت، توانستند بخشی از این مشکلات را حل کنند. همچنین طی سال گذشته مجوزهایی برای پیش‌فروش به خودروسازان داده شد که این موضوع نیز به تامین نقدینگی آنها کمک کرد.

صدرنشینی ایران‌خودرو
طبق آمار منتشرشده در کدال، بیشترین رشد تولید در سال گذشته بین شرکت‌های خودروساز مربوط به ایران‌خودرو است که رشد 29درصدی تولید را نسبت به سال 1400 تجربه کرده است. طی سال گذشته این خودروساز 583هزار و 230 دستگاه خودرو تولید کرده که نسبت به تولید 450هزار و 770 دستگاهی  سال 1400، به میزان 132هزار و 460 دستگاه بیشتر است. از میان محصولات ایران‌خودرو، بیشترین رشد تولید مربوط به گروه پژو است. این خودروساز در سال گذشته 353هزار و 171 دستگاه از محصولات پژو تولید کرده است. در سال 1400 تولید محصولات این گروه 297هزار و 731 دستگاه بود؛ بنابراین ایران‌خودرویی‌ها در این مدت 55هزار و 440 دستگاه بیشتر پژو تولید کردند که نشان از رشد 18درصدی آن دارد.محصول دیگر ایران‌خودرو یعنی سمند نیز رشد قابل‌توجهی در تولید را تجربه کرده است.

در سال 1401 ایران‌خودرو 71هزار و 334 دستگاه سمند تولید کرده است، این در حالی است که در سال قبل از آن تولید این خودرو 49هزار و 805 دستگاه بود. بنابراین در مدت مذکور ایران‌خودرو 21هزار و 529 دستگاه بیشتر از این خودرو تولید کرده که حاکی از رشد 43درصدی تیراژ سمند در سال گذشته است. دنا محصول دیگری از این خودروساز است که به سراغ آن می‌رویم. از این خودرو از ابتدای سال مالی تا انتهای اسفند سال پیش 81هزار و 910 دستگاه تولید شده که نسبت به آمار 1400 که 50هزار و 248 دستگاه بود، رشد 63درصدی با 31هزار و 662 دستگاه تولید بیشتر را نشان می‌دهد. رانا برخلاف دیگر محصولات این خودروساز با افت تولید در سال گذشته مواجه بوده است.

این خودرو تا پایان اسفندماه 28هزار و 418 دستگاه تولید داشته که در مقایسه با سال پیش از آن از کاهش هفت‌‌هزار و 211 دستگاهی و حدود 20درصدی حکایت می‌کند.محصول مونتاژی ایران‌خودرو یعنی هایما رشد حدود 90درصدی را در سال 1401 نسبت به سال 1400 به خود می‌‌‌بیند. هایما در سال پیش با تیراژ 16هزار و 359 دستگاهی تولید شده است. مونتاژ این محصول پیش از آن تنها هشت‌‌هزار و 647 دستگاه بوده است.رکورد رشد تولید در سال 1401 متعلق به محصول دیگر این خودروساز یعنی تاراست که در این سال 208درصد بیشتر نسبت به سال 1400 تولید شده است. از این خودرو در سال گذشته 26هزار و 298 دستگاه تولید شده است، این در حالی است که در سال 1400 هشت‌هزار و 536 دستگاه تارا تولید شده بود. در لیست محصولات ایران‌خودرو، گزینه‌ای به نام «سایر محصولات» قید شده که رقم پنج‌هزار و 640 دستگاهی برای تیراژ آن به ثبت رسیده است.

اوج‌گیری سایپا و پارس‌خودرو
دیگر خودروساز بزرگ کشور، یعنی سایپا، نیز در آمار 12ماهه توانسته رشد تولید نسبتا خوبی داشته باشد و تیراژ خود را 7/ 14درصد افزایش دهد. در بین محصولات این شرکت، گروه X200 شامل تیبا، کوییک و ساینا بیشترین سهم را از تولید سایپا داشته‌اند. این گروه از خودروهای سایپا طی سال گذشته 271هزار و 278 دستگاه تولید داشته‌اند. آمار تولید این خودروها در سال 1400 به میزان 260هزار و 258 دستگاه بوده که حاکی از رشد 11هزار و 20 دستگاهی و چهاردرصدی است.

آنطور که آمار منتشرشده از بورس نشان می‌دهد، خودروی دیگر سایپا یعنی شاهین، در سال گذشته 34هزار و 467 دستگاه تولید داشته که در مقایسه با سال قبل از آن از رشد قابل‌توجه 65درصدی حکایت دارد. از این محصول سایپا از ابتدای سال 1400 تا انتهای اسفند‌ماه همین سال 20هزار و 866 دستگاه تولید شده بود که نشان می‌دهد سال 1401 به میزان 13هزار و 601 دستگاه بیشتر به تولید رسیده است. این شرکت توانسته است در سال گذشته 43هزار و 702 دستگاه وانتپراید را به تولید برساند که نسبت به سال 1400 حدود 87درصد رشد داشته است. در سال 1400 به میزان 23 هزار و 279 دستگاه از این خودرو تولید شده بود که نشان می‌دهد سال گذشته 20هزار و 423 دستگاه بیشتر وانتپراید تولید شده است. در ستون تولیدات سایپا نیز گزینه‌‌‌ای به نام «سایر محصولات» وجود دارد که تیراژ 90دستگاهی در مقابل آن به ثبت رسیده است. از مهرماه سال پیش به بعد نیز آمار تجمیعی این محصولات همان 90 دستگاه بوده است.

به سراغ پارس‌خودرو برویم. این خودروساز که زیرمجموعه سایپاست از ابتدای سال 1401 تا انتهای اسفندماه 131هزار و 895 دستگاه خودرو تولید کرده که نسبت به آمار 102هزار و 660دستگاهی سال پیش از آن 29هزار و 235 دستگاه بیشتر است. بیشترین تعداد تولید در پارس‌‌‌خودرو طی بازه زمانی تحت بررسی به گروه Q200 مربوط می‌شود که 72هزار و 262 دستگاه از آن تولید شده است. در سال 1400 میزان تولید این محصولات 58هزار و 440 دستگاه بود. بنابراین پارس‌خودرویی‌ها در این مدت توانسته‌اند 13هزار و 822 دستگاه بیشتر، از محصولات گروه Q200 تولید کنند که حاکی از رشد 26درصدی است.

کوییک اس نیز محصول دیگر این خودروساز است که در سال گذشته 194 دستگاه از آن تولید شده است. در سال 1400 هنوز این خودرو به مرحله تولید نرسیده بود. کوییک معمولی دنده‌ای نیز در این آمار به چشم می‌خورد که تا انتهای سال گذشته 57هزار و 328 دستگاه از آن تولید شده است. این آمار برای سال پیش از آن 31هزار و 190 دستگاه بود. بنابراین تولید این خودرو با میزان قابل‌توجه 83درصد رشد همراه بوده است. همچنین سومین خودروساز بزرگ ایران در سال پیش هزار و 411 دستگاه کوییک اتومات‌پلاس را به تولید رسانده است؛ این خودرو نیز در سال 1400 هنوز به مرحله تولید نرسیده بود.

ساینا آخرین محصول مورد بررسی پارس‌خودرو است که در این مدت 700 دستگاه از آن تولید شده است. این در حالی است که در ده‌ماهه سال 1400 تولید این خودرو به تعداد 12هزار و 436 دستگاه بوده است که نشان از کاهش 94درصدی تولید این محصول دارد.

آمار ماهانه
بررسی آمار ماهانه تولید سه خودروساز بزرگ کشور نشان از افت بسیار قابل‌توجه تولید سه خودروساز بزرگ کشور در اسفندماه دارد که کاهش 25‌درصدی را نشان می‌دهد. این سه خودروساز مجموعا در اسفندماه 81 هزار و 572 دستگاه خودرو تولید کردند که نسبت به آمار 109هزار و 738 دستگاهی بهمن‌‌ماه، 28هزار و 166 دستگاه کمتر است. شاید به نظر برسد علت این افت فاحش رشد قابل‌توجه تولید در بهمن‌ماه بوده است، اما مقایسه آمار اسفندماه با دی‌ماه نیز که تولید در این ماه نیز پایین بود حاکی از کاهش 13هزار و 989 دستگاهی دارد. ایران‌خودرو در آخرین ماه از سال گذشته، 45هزار و 844 دستگاه خودرو تولید کرده است؛ این درحالی است که آمار ماهانه بهمن برای این خودروساز 63هزار و 5 دستگاه خودرو بود.

بنابراین در این مدت آبی‌پوشان خودروساز، 17هزار و 161 دستگاه کمتر خودرو تولید کرده‌اند که نشان از افت 27درصدی تولید ماهانه آنها دارد. سایپا دیگر خودروساز بزرگ کشور نیز در این ماه با افت قابل‌توجهی مواجه بود. این خودروساز بزرگ کشور در ماه پایانی زمستان 26هزار و 758 دستگاه خودرو تولید کرده است؛ آمار تولید بهمن‌ماه این شرکت 34هزار و 296 دستگاه بود. بنابراین سایپا در اسفند‌ماه هفت‌هزار و 538 دستگاه و 22درصد کمتر از بهمن‌ماه تولید داشته است. پارس‌خودرو نیز در وضعیتی مشابه بوده و با افت 28درصدی تنها هشت‌هزار و 970 دستگاه تولید داشته که در مقایسه با آمار 12هزار و 437 دستگاهی بهمن‌ماه سه‌هزار و 467 دستگاه کمتر بوده است.