انحراف از برنامه صادرات خودرو

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، طبق برنامه وزارت صمت، صادرات خودرو در سال 1404 باید به 900‌هزار دستگاه برسد، هدفی که بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو، اجرایی شدن آن را با توجه به شرایط خاص خودروسازی کشور بعید می‌دانند. با این حال فاطمی‌امین همچنان بر صادرات 900‌هزار دستگاهی (تقریبا یک‌سوم تولیدی که برای سال 1404 در نظر گرفته شده) تاکید دارد.

طبق اعلام وزارت صمت، صادرات خودرو که منظور از آن، مجموع خودروهای کامل و قطعات است، در سال‌جاری باید به 20‌هزار دستگاه برسد.

این در حالی است که طبق صورت‌های مالی ارائه شده به بورس توسط خودروسازان، در 10 ماه امسال تنها‌ 1655 دستگاه خودرو (در قالب خودروی کامل و قطعات منفصله) صادر شده است.

بنابراین اگر قرار بر تحقق برنامه صادراتی مدنظر وزارت صمت باشد، خودروسازان در دو ماه پایانی سال باید بالغ بر 18‌هزار دستگاه خودرو و قطعات منفصله به خارج از کشور بفرستند.

با توجه به روند طی شده تا پایان دی، دستیابی به این هدف بسیار بعید است، بنابراین برنامه صادراتی وزارت صمت از همین نقطه شروع با انحرافی بزرگ مواجه خواهد شد.

خودروسازی کشور در دهه 80 اوضاع مناسبی در صادرات داشت، اما رفته‌رفته بازارهای خارجی خود را از دست داد و تقریبا تنها روی عراق متمرکز شد. بازار عراق نیز طی این سال‌ها با حضور رقبایی جدید، در حال از دست رفتن است، به نحوی که دیگر مانند چند سال پیش از خودروهای ایرانی استقبال نمی‌شود.

قیمت‌های بالا، کیفیت نه چندان مناسب و ضعف خدمات پس از فروش، از جمله دلایل اصلی افول صادرات خودروهای ایرانی به شمار می‌رود و مشخص نیست وزارت صمت با وجود چنین چالش‌هایی، چرا برنامه‌ای اغراق‌آمیز برای صادرات خودرو نوشته است.

طبق این برنامه‌ریزی، صادرات خودرو در سال 1401 باید به حدود 100‌هزار دستگاه برسد که با فرض تولید یک‌میلیون و600‌ هزار دستگاهی سال آینده (طبق برنامه‌ریزی وزارت صمت)، یک شانزدهم (معادل کمی بیش از 6‌درصد) کل تولید خواهد بود. این میزان باید در سال 1402 به 300‌هزار دستگاه برسد که اگر برنامه تولید یک‌میلیون و 800‌هزار دستگاهی در این سال تحقق یابد، رقم صادرات کمتر از 17‌درصد تولید خواهد بود.  وزارت صمت اما برای سال 1403 نیز صادرات 600‌هزار دستگاهی در نظر گرفته و تولید نیز باید به 2‌میلیون و 300‌هزار دستگاه برسد.

بنابراین نسبت صادرات به تولید در این سال، تقریبا یک به 4 خواهد بود. به عبارت بهتر، در صورت تحقق برنامه‌ریزی وزارت صمت، در سال 1403 به ازای تقریبا هر 4 خودرو، یکی صادر خواهد شد.

این نسبت در سال 1404 قرار است تغییر کند، زیرا برنامه تولید 3‌میلیون دستگاهی و صادرات 900‌هزار دستگاهی از سوی وزارت صمت در نظر گرفته شده است. اگر این برنامه محقق شود، به ازای هر 3/ 3 خودروی تولیدی در کشور، یکی صادر خواهد شد، یعنی کمی بیش از 30‌درصد.

این در حالی است که بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقدند با توجه به شرایط فعلی خودروسازی کشور به‌خصوص تحریم و مشکلات مالی، دستیابی به این هدف بسیار بعید بوده و نیاز است وزارت صمت برنامه خود را تعدیل کند.

به اعتقاد آنها، حتی با وجود لغو تحریم نیز دستیابی به صادرات 900‌هزار دستگاهی تا سال 1404 بعید خواهد بود، مگر اینکه خودروسازان خارجی در کوتاه‌ترین زمان ممکن اقدام به تاسیس پایگاه‌های صادراتی در کشور کنند تا شاید به عدد مدنظر وزارت صمت نزدیک شویم.