علت مردودی تولید خودرو

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، آمارهای منتشره توسط وزارت صمت نشان می‌دهد خودروسازان بزرگ کشور تا پایان بهمن ماه سال جاری در قیاس با بازه زمانی مشابه در سال گذشته رشد تولید داشته‌اند. بر اساس این گزارش؛ ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در پایان دومین ماه از فصل زمستان در مجموع توانسته‌اند تولید 785 هزار و 133 دستگاه از انواع محصولات حاضر در سبد محصولات سواری خود را نهایی کنند.  این تعداد خودرو در قیاس با بهمن 98 از رشد 17 درصد حکایت دارد. سه شرکت خودروساز تا پایان بهمن سال گذشته 671 هزار و 338 دستگاه انواع خودروی سواری تولید کرده بودند. ایران‌خودرویی‌ها همچنان در صدر جدول آمار تولید سال 99 قرار دارند.  سهم غول آبی جاده مخصوص از تولید انجام شده تا پایان بهمن امسال 459 هزار و 269 دستگاه است. مقایسه تعداد تولید ایران‌خودرو تا پایان بهمن امسال در مقایسه با تولید این شرکت تا پایان بهمن 98 از رشد تولید بیش از 37 درصدی خبر می‌دهد. سایپا نیز به همراه پارس‌خودرو توانسته تا پایان بهمن ماه 99 تولید 325 هزار و 864 دستگاه از انواع خودروهای سواری خود را عملیاتی کنند.  اما بر خلاف ایران‌خودرویی‌ها، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع افت تولید بیش از 3 درصدی را در کارنامه خود تا پایان بهمن سال جاری در قیاس با همین بازه زمانی در سال گذشته به ثبت رسانده‌اند.  مقایسه آمار تولید خودروسازان بزرگ کشور در بهمن امسال با ماه پیش از آن نیز از رشد تولید حکایت دارد.

غول‌های جاده مخصوص در دوره یک ماهه بهمن امسال 81 هزار و 612 دستگاه انواع محصولات سواری تولید کرده‌اند.  این آمار تولید در مقایسه با اولین ماه از فصل زمستان از رشد تولید بیش از 5 درصدی حکایت دارد.  آمارها نشان می‌دهد خودروسازان بزرگ کشور تا پایان دی ماه 99 تولید 77 هزار و 223 دستگاه خودرو را نهایی کرده‌اند. اما چنانچه بهمن امسال را با بهمن ماه 98 مقایسه کنیم تولید خودروسازان با افتی حول و حوش نیم درصد همراه بوده است.

گزارش‌های ارائه شده همچنین از تولید 81 هزار و 612 دستگاه خودروی سواری در بهمن سال جاری حکایت دارد. ایران‌خودرویی‌ها در بهمن ماه توانسته‌اند 46 هزار و 372 دستگاه خودرو تولید کنند.  تولید این تعداد خودرو در مقابل تولید 43 هزار و 865 دستگاهی که در دی تولید کرده‌اند رشد تولیدی بیش از 5 درصد را نشان می‌دهد.

خودروسازی سایپا نیز به همراه سواری‌ساز زیرمجموعه خود یعنی پارس‌خودرو در بهمن 99 به نسبت ماه پیش از آن رشد تولیدی نزدیک به ایران‌خودرو را تجربه کرده‌اند.  سایپا و پارس‌خودرو در مجموع طی یک ماه بهمن امسال 35 هزار و 240 دستگاه از انواع محصولات سواری تولید کرده‌اند.  با توجه به تولید 33 هزار و 358 دستگاهی این خودروسازها در دی ماه سال جاری، رشد تولید بیش از 5 درصدی در کارنامه آنها ثبت شده است.  با این حال دو شرکت در تولید انواع محصولات که شامل خودروهای سنگین نیز می‌شود با افت تولید روبه‌رو بوده‌اند. به‌طوری که تولیدات ایران‌خودرو 5/ 1 درصد و تولیدات سایپا 8/ 2 درصد کمتر از بهمن سال گذشته بوده است. تولید انواع محصولات این دو شرکت خودروساز در دی ماه نیز نزولی شده بود به‌طوری که تولید انواع خودرو در این ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل 7/ 4درصد افت داشت.

با این‌حال با توجه به رشد تولید محصولات سواری هیچ نشانه‌ای از حرکت خودروسازان در جاده جهش تولید که از سوی سیاست‌گذار خودرویی به آنها اعلام شده به چشم نمی‌خورد.

بر اساس برنامه جهش تولید که در وزارت صمت تهیه و در اختیار مدیران ارشد خودروساز قرار گرفت خودروسازان باید رشد 50 درصدی تولید را محقق کنند.  البته هیچ‌گاه مدیران ارشد وزارت صمت مشخص نکرده‌اند این افزایش 50 درصدی تولید در مقایسه با کدام بازه زمانی قرار است اتفاق بیفتد. آنها تنها بازه دی ماه 99 تا خرداد 1400 را به‌عنوان محدوده زمانی برنامه خود اعلام کرده‌اند. مدیران ارشد خودروساز برای تحقق برنامه‌ای که از سوی سیاست‌گذار خودرویی به آنها دیکته شده چشم امید خود را به تداوم سیاست قیمت‌گذاری فصلی دوخته بودند. در کنار این مساله مصوبه شورای رقابت در دی ماه مبنی برای آزادسازی قیمت 18 محصول کم‌تیراژ خودروسازان این دلگرمی را برای آنها به وجود آورده بود که بتوانند از این مسیر بیش از پیش منابع مالی خود را شارژ کرده و در جاده جهش تولید کنند.

اما تمام رویابافی‌های مدیران خودروساز در ارتباط با شارژ منابع مالی از مسیر قیمت‌گذاری فصلی و همچنین آزادسازی قیمت محصولات کم‌تیراژ با اعلام رضا شیوا، رئیس شورای رقابت مبنی بر ممنوعیت افزایش قیمت تا پایان امسال و همچنین باطل کردن مجوز قیمت‌گذاری محصولات کم‌تیراژ توسط مدیران خودروساز، به یأس تبدیل شد. به این ترتیب سیاست‌گذار خودرویی برای اینکه بتواند به نوعی دل مدیران خودروساز را به حرکت در جاده جهش تولید گرم کند بار دیگر سراغ تسهیلات‌درمانی رفت. ابتدا اعلام شد مانده تسهیلات 5 هزار میلیارد تومانی که از اسفند ماه سال گذشته به خودروسازان پرداخت نشده در اختیار آنها قرار خواهد گرفت.  در کنار این تسهیلات مسیر استفاده از گواهی اعتباری مولد «گام» توسط بانک مرکزی برای شرکت‌های خودروساز باز شد. با توجه به اینکه پرداخت باقی مانده تسهیلات به خودروسازان به پرداخت طلب شرکت‌های قطعه‌ساز مشروط شده بود و از طرف دیگر هنوز خودروسازان راه درازی برای استفاده راحت از اوراق گام در دادوستدهای خود با تامین‌کنندگان مواد اولیه و نهاده‌های تولید مورد استفاده خود دارند به نظر می‌رسد این دو مسیر نتوانسته به خوبی جای قیمت‌گذاری فصلی و آزادسازی قیمت محصولات کم‌تیراژ را برای آنها پر کند.  از این رو شاهد هستیم که آنها به رقم رشد تولید ماهانه (بهمن به دی) اما با افت تولید کل (رشد تولید تجمعی آنها در بهمن امسال به نسبت سال گذشته 17 درصد بوده در حالی‌که دی 99 به نسبت دی 98 رشد تولید آنها 19 درصد بوده است) مواجه بوده‌اند.  

شنیده‌ها حاکی است سیاست‌گذار کلان توانسته مصوبه آزادسازی قیمت محصولات کم‌تیراژ را از ستاد اقتصادی دولت بگیرد اما با توجه به پایان سال و برای اینکه بازار خودرو آشفته نشود ابلاغ این مصوبه به ابتدای سال آینده موکول شده است.  سیاست‌گذار خودرویی امیدوار است تا با اهرم آزادسازی قیمت کم‌تیراژها بتواند مدیران خودروساز را سر شوق آورده تا وزارت صمت در دولت دوازدهم با تحقق برنامه جهش تولید و به جا گذاشتن خاطره‌ای خوش کار خود را به پایان برساند. 

   جزئیات تولید خودروسازان در بهمن
از آنجا که آمار منتشر شده توسط وزارت صمت به‌صورت کلی بوده برای مشخص شدن وضعیت ریز آمار تولید سه خودروساز بزرگ کشور اطلاعات سایت کدال سازمان بورس مورد بررسی قرار گرفته است. از ریز تولید ایران‌خودرو در پایان یازدهمین ماه از سال جاری شروع می‌کنیم.

آمارهای ارائه شده توسط ایران‌خودرو به سازمان بورس نشان می‌دهد این خودروساز تا پایان بهمن ماه امسال توانسته در مجموعه تولید 312 هزار و 563 دستگاه از انواع محصولات حاضر در گروه پژو را نهایی کند.  تولید این تعداد خودرو از گروه پژو تا پایان بهمن امسال در مقابل تولید 253 هزار و 133 دستگاهی که از این گروه تا پایان بهمن ماه سال گذشته تولید شده است از رشد بیش از 23 درصدی حکایت دارد. آبی‌های جاده مخصوص در گروه سمند نیز رشد اندک تولید را تجربه کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد تا پایان بهمن ماه 99 در مجموع تولید 48 هزار و 947 دستگاه انواع خودروی سمند در خطوط تولید ایران‌خودرو نهایی شده است.  بنابراین تولید گروه سمند در پایان بهمن امسال رشد 5/ 0 درصدی را در مقابل تولید این گروه در بهمن ماه 98 در کارنامه این خودروساز به ثبت رسانده است. رانا دیگر محصول ایران‌خودرو تا پایان یازدهمین ماه از سال جاری توانسته 11 هزار و 664 دستگاه از این خودرو را تکمیل کند. این میزان تولید در مقابل تولید 7 هزار و 933 دستگاهی این خودرو در سال گذشته از رشد تولید بیش از 47 درصدی حکایت دارد. دنا دیگر محصول ایران‌خودرو تا پایان بهمن ماه 99 با تولید 50 هزار و 943 دستگاهی رشد تولید بیش از 75 درصدی را به خود دیده است. اما دو محصول مونتاژی ایران‌خودرو یعنی هایما و  پژو 2008 در بازه زمانی یاد شده افت تولید را تجربه کرده‌اند.

هایما با تولید سه هزار و 219 دستگاهی تا پایان دومین ماه از زمستان سال جاری افتی بیش از 50 درصدی را در کارنامه خود ثبت کرده است. پژو 2008 افت تولیدی حول و حوش 96 درصدی داشته است.  آبی‌های جاده مخصوص تا پایان بهمن تنها 181 دستگاه از این اولین محصول پسابرجامی را در خطوط تولید خود تکمیل کرده‌اند. از محصول جدید ایران‌خودرو یعنی تارا نیز تا پایان بهمن امسال 84 دستگاه تولید شده است. 

حال به سراغ خودروسازی سایپا می‌رویم. سهم عمده تولید غول نارنجی جاده مخصوص به تولید خانواده تیبا اختصاص دارد. تا پایان بهمن امسال در مجموع 214 هزار و 128 دستگاه از این خانواده تولید شده که از رشد تولید بیش از 42 درصدی حکایت دارد. تولید چانگان هر چند بعد از مدتی توقف یکی، دو ماهی است که آغاز شده است (در بهمن ماه 162 دستگاه چانگان تولید شده است) اما بررسی صورت‌های مالی سایپا تا پایان بهمن ماه از افت تولید این خودرو حکایت دارد. تا پایان بهمن ماه سال جاری در مجموع 212 دستگاه چانگان تولید شده است که در مقابل تولید پنج هزار و 62 دستگاه تا پایان بهمن ماه 98 افت تولید بیش از 95 درصدی داشته است. 

نارنجی‌های جاده مخصوص توانسته‌اند تا پایان بهمن امسال تولید محصول جدید خود یعنی شاهین را به 805 دستگاه برسانند. سری هم به پارس‌خودرو بزنیم. طبق آمار، پارس‌خودرو تا پایان بهمن ماه امسال توانسته تولید 93 هزار و 483 دستگاه از محصولات خود را نهایی کند.  پارس‌خودرویی‌ها امسال سه هزار و 740 دستگاه برلیانس را مونتاژ کرده‌اند تا به نوعی شاهد بازگشت این خودرو به خطوط تولید این خودروساز باشیم.  (پارس‌خودرو تولید 229 دستگاه برلیانس را در بهمن ماه نهایی کرده است) تولید این تعداد برلیانس در حالی است که طی 11 ماه مشابه سال گذشته تیراژ محصول مورد نظر تنها 348 دستگاه بود.  با توجه به آمار موردنظر تولید برلیانس در بازه زمانی مورد نظر رشد بیش از 970 درصدی داشته است.  طبق آمار ارائه شده به بورس، پارس‌خودرویی‌ها تولید کوئیک و ساینا را نیز در بهمن ماه ادامه داده‌اند.  در این بین تیراژ گروه خودروهای Q200 در 11 ماه امسال به 48 هزار و 23 دستگاه رسیده است.  این در حالی است که پارس‌خودرو طی 11 ماه سال گذشته تنها هفت هزار و 12 دستگاه از این گروه خودرویی را تولید کرده بود.  بنابراین تولید خانواده Q200 رشد بیش از 580 درصدی را به خود دیده است.  صورت‌های مالی پارس‌خودرو همچنین نشان می‌دهد ساینا تیراژی 6 هزار و 874 دستگاهی را تا پایان بهمن 99 از خود به جا گذاشته است.  این خودرو در مدت مشابه سال گذشته تنها 19 دستگاه تولید شده است.  در صورت‌های مالی این خودروساز اما آمار کوئیک معمولی جدا از خانواده Q200 منتشر می‌شود که طبق آن، 8هزار و 180 دستگاه از خودروی موردنظر تا پایان بهمن امسال به تولید رسیده است.