ملاقات با اینترنشنال‌ هاروستر اسکات 800 مدل 1966؛ داستان زندگی این مرد سبز!

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، دنیای وسیع خودروهای کلاسیک فقط محدود به زرق و برق قطعات کرومی یک مرسدس بنز معماری و یا غرش یک شورولت کاماروی Z28 نیست! گاهی برای اینکه لذت کلاسیک‌سواری را با پوست و استخوان حس کنیم، باید یک کلاسیک دو‌دیفرانسیل آفرودی را در اختیار بگیریم تا بدون دخالت سیستم‌های الکترونیکی و کامپیوتری مرسوم در خودروهای مدرن و با گذر از دل کوه و دشت و جنگل، ارتباط نزدیک‌تری با خودرو داشته باشیم. برای رسیدن به این حس و حال ناب، در بازار داغ خودروهای کلاسیک این روزها، گزینه‌هایی همچون انواع بلیزر، انواع جیپ‌های چروکی، واگنیر و غیره، نسل‌های متفاوت تویوتا لندکروزر و... پیش روی شما قرار می‌گیرند. اما در این بخش از ضمیمه «آینه بغل» به سراغ یک گزینه بسیار خاص و کمیاب در بازار ایران یعنی اینترنشنال ‌هاروستر اسکات 800 مدل سال 1966 میلادی می‌رویم که چندی پیش ساعاتی را با آن در ارتفاعات شهرستان شاهرود گذراندیم. اما پیش از شروع مطلب، لازم می‌دانیم که از همکاری صمیمانه مالک محترم خودرو آقای «سروش بخشی عرب» کمال قدردانی را به جای آوریم.

کمی از اینترنشنال بدانید
شرکت خودروسازی «اینترنشنال ‌هاروستر» که با علامت‌های اختصاری IH یا IHC شناخته می‌شود، از سال 1901 میلادی به عرصه صنعت ساخت ماشین‌آلات مکانیکی وارد شد و در طی مدت زمان فعالیتش با محصولات متفاوت کشاورزی، راهسازی و... در بازار جهانی حضور داشت. این برند آمریکایی که بیشتر با کامیون‌هایش به بازار ایران وارد شده بود و بعضا در زبان عامیانه با عناوین کوتاه‌شده‌ای مثل «اینترناش» شناخته می‌شود، در اواسط دهه 80 میلادی بخش ماشین‌های کشاورزی خود را به شرکت Tenneco سپرد و در سال 1986 میلادی به Navistar International Corporation تغییر نام داد.
خودروسازی
اینترنشنال در کنار خط تولید ماشین‌آلات کشاورزی و صنعتی، دستی هم در خودروسازی داشت و از همان دهه اول فعالیتش محصولات سواری و سبک‌تری نیز به بازار عرضه می‌کرد. ساخت وانت‌بارهای سبک از سال 1907 تا 1975 یکی از مواردی بود که این برند را به سمت و سوی عرضه خودروهای مردمی‌تر سوق می‌داد و همچنین عرضه محصولات سبک، میان‌رده و سنگین به نیروهای ارتشی کشورهای متفاوت نیز از جمله دیگر فعالیت‌های این برند در عرصه خودروسازی غیر‌صنعتی بود. اما یکی از مشهورترین خودروهای سبکی که توسط اینترنشنال ‌هاروستر ساخته شد، شاسی‌بلندی است که تحت عنوان «اسکات» شناخته می‌شود و از سال 1961 تا اوایل دهه 80 میلادی ‌روی خط تولید این برند قرار داشت.

اسکات شناسی
اینترنشنال‌ هاروستر اسکات یک شاسی‌بلند آفرودی سایز بزرگ است که در تیپ‌های متفاوت و با 2 استایل بدنه پیک‌آپ و SUV روانه بازار جهانی شد و در آن دوران با محصولات سری J جیپ، لندکروزر J40 و... سرشاخ می‌شد. این آمریکایی ناشناخته هرچند که از نظر استایل بدنه حالتی استیشن‌مانند داشت ولی نمونه چهاردرب آن هیچ‌گاه به تولید نرسید و همانطور که بالاتر گفته شد انواع متفاوت اسکات به صورت استیشن دو‌درب یا پیک‌آپ دو‌درب روانه بازار شدند. اسکات در سال‌های اولیه (از 1960 الی 1965) تحت عنوان «اسکات 80» به تولید می‌رسید که نمونه‌های عرضه شده در سال‌های 1960، 1961 و تعداد محدود 1962 آن با شیشه‌های قابل برداشتن جانبی قابل تشخیص هستند. شیشه جلو خم‌شونده (شبیه به چیزی که در جیپ‌های سری J وجود داشت)، برف‌پاک‌کن‌های وکیومی قرار گرفته در بالای شیشه جلو و لوگوی IH
(International Harvester) نقش بسته در وسط جلوپنجره مشبک وجه تمایز اسکات 80 از دیگر انواع این خودرو است. اما پس از اینکه 100 هزار دستگاه از این خودرو به تولید رسید، شرکت IH نسخه‌ای خاص از اسکات تحت عنوان «فرش قرمز» یا Red Carpet را روانه بازار کرد که تنها 3000 دستگاه از آن به تولید رسید و این نمونه‌ها از رنگ بدنه سفید، تودوزی قرمز رنگ، کفپوش یکپارچه داخل اتاق و در نهایت لوگویی مخصوص بهره می‌برند. اسکات 80 کَمپ‌مُبیل نام نسخه دیگری بود که به صورت سفارشی در اختیار خریداران قرار می‌گرفت و همانطور که از نام آن پیداست، یک اسکات 80 ساده بود که اتاق کمپینگ بر روی آن قرار داشت.
اما در سال 1965، اسکات 800 جایگزین نمونه اولیه این خودرو یعنی 80 شد. این مدل از اسکات که از سال 1965 الی 1968 ‌روی خط تولید قرار داشت، دستخوش تغییرات بسیار زیادی در زمینه طراحی، راحتی و آسایش سرنشینان و غیره شده بود. همچنین در این خودرو نمای بیرونی اندکی مدرن‌تر شد، داشبورد به‌روز‌تری ‌روی خودرو قرار گرفت و جدای از گزینه‌های متنوع‌تر پیشرانه، این بار نسخه کروک (اسپرت تاپ) نیز به خط تولید اسکات اضافه شده بود که از سال 1966 تا 1968 به بازار عرضه می‌شد.  در ماه نوامبر سال 1968 مدل اسکات 800A جایگزین اسکات 800 شد. نسخه به‌روز‌شده، از فضای داخلی راحت‌تر و امکانات رفاهی بیشتری بهره می‌برد و همچنین با پایان تولید آن در سال 1970، وانت پیک‌آپ اینترنشنال‌ هاروستر 1000D با ساختاری شبیه به این خودرو روانه بازار جهانی شد. بعد از 800A نیز نوبت به 800B رسید که تا ماه مارس سال 1971 ‌روی خط تولید این خودروساز قرار داشته باشد و بالاخره در همین سال نسل جدید این خودرو یعنی اسکات 2 با ساختاری کاملا جدیدتر و مدرن‌تر، جایگزین اسکات نسل اول شد. اسکات 2 تا سال 1980 ‌روی خط تولید IH قرار داشت و در طی این سال‌ها با نسخه‌های متفاوت و پیشرانه‌های مختلفی به بازار جهانی عرضه می‌شد که توضیح در مورد آنها از حوصله مطلب فعلی خارج است.

اسکات 800
خودرویی که در اختیار داشتیم یک نمونه اسکات 800 مدل 1966 میلادی است که توسط مالک قبلی به صورت مستقیم از آمریکا به خاک ایران وارد شده بود. این اسکات از نوع TravelRoof بوده که از نظر استایل بدنه یک استیشن دو درب با دو ردیف صندلی محسوب می‌شود. خودرو‌ مذکور با وجود در‌های بدون کلافِ شیشه، دارای قابلیت کروک‌شدن (با باز‌کردن پیچ‌های سقف) بوده ولی با نسخه کروک Sport Top متفاوت است. اسکات مورد آزمایش هرچند که تا دو سه سال پیش با همان حالت اولیه استفاده می‌شد اما به دلیل مستهلک‌شدن برخی قطعات و ظاهرش، مورد بازسازی کلی قرار گرفت و در حال حاضر با رنگ سبز متالیک و سقف سفید پیش روی ما قرار دارد. اما مسئله اینجاست که اسکات یکی از کمیاب‌ترین خودروهای کلاسیک دو‌دیفرانسیل موجود در کشور محسوب می‌شود که نمونه‌های 80 و 800 آن حتی کمیاب‌تر از اسکات 2 که در دهه 70 میلادی تولید می‌شدند، هستند. به همین خاطر در جریان بازسازی چنین خودرویی اگر دسترسی کامل به منابع لوازم خارج از کشور نداشته باشید، احتمال اینکه بتوانید قطعات یدکی (به خصوص ظاهری) این خودرو را بدون دردسر و مشقت پیدا کنید بسیار کم است. اما با تمام این مسائل، مالک این خودرو سعی کرده که ظاهر اسکات 800 خود را تا حد امکان مشابه نمونه فابریک کارخانه نگه دارد و جدای از سپرهای آفرودی فلزی دست‌ساز مشکی رنگ، قالپاق‌هایی که به‌خاطر نایاب بودن قالپاق‌های فابریک خودرو بدین شکل و با تغییر نمونه‌ای مشابه برای اسکات آماده شده‌اند، باربند و چند مورد دیگر، ظاهر خودرو تا حد بسیار زیادی مطلوب و استاندارد احیا شده است.

داخل کابین
اسکات 800 همانطور که در بالاتر گفته شد از دو درب و دو ردیف صندلی بهره می‌برد که به دلیل دو‌تکه بودن صندلی‌های جلو و قرار داشتن یک نیمکت یکپارچه در عقب ظرفیت 5 نفر را دارد. اما اگر اهل اعمال تغییرات در خودرو باشید با تغییر وضعیت صندلی‌های جلو یا تعبیه یک صندلی کوچک در بین دو صندلی می‌توانید یک سرنشین دیگر نیز در جلوی خودرو جای دهید. هرچند که سه لیور دنده قرار گرفته در وسط، فضای پای سرنشین میانی را تنگ خواهد کرد و به احتمال زیاد دلیل استفاده از صندلی دو‌تکه در ردیف جلوی این خودرو نیز همین است. در‌ها فاقد رودری سراسری بوده و داشبورد فلزی خودرو کاملا ساده و به‌دور از خلاقیت‌های بصری طراحی شده است. غربیلک چهار‌شاخه خودرو اندازه بزرگی دارد که البته این موضوع در کنار کورس بسیار زیاد فرمان موجب نرم‌تر شدن آن شود. همچنین آمپرهای بنزین، دمای آب، کیلومتر‌شمار، جریان‌سنج باتری و فشار روغن در پشت غربیلک تعبیه شده‌اند. اما نکته جالبی که در این خودرو دیده می‌شود، وجود بخاری درجا، یخدان و محفظه‌ای برای قرار‌گیری اسلحه شکاری در کنار صندلی ردیف عقب (سمت راننده) در داخل کابین این اسکات سبز رنگ است. همچنین شیشه عقب برای دسترسی آسان‌تر به داخل محفظه بار به صورت جداگانه از درب صندوق و با اهرم چرخشی باز می‌شود.

آنچه زیر پوست اسکات می‌گذرد
اسکات 800 در سال‌های تولیدش از نظر سیستم انتقال قدرت نسخه‌هایی مثل 800 4x2 و 800 4x2 با جعبه دنده 4 سرعته داشت اما نمونه‌ای که در این ملاقات در اختیار داشتیم از نوع 4x4 با گیربکس 4 سرعته (5 دنده با احتساب دنده عقب) است که از پیشرانه 4 سیلندر 152 اینچ مکعبی مشهور به Comanche بهره می‌برد. این موتور به بیان ملموس‌تر حجمی معادل 2.5 لیتر دارد و با وجود 8 سوپاپ و کاربراتور تک‌دهنه Holley بیشینه توانی معادل 92 اسب بخار به شما ارائه می‌کند که برای یک خودرو با نیم‌قرن سن و سال، عدد قابل قبولی به شمار می‌رود. همچنین وجود گشتاور نهایی 193 نیوتن‌متری برای این خودرو که وزنی در حدود 1.5 تن و فضای داخلی مناسبی دارد، عدد خوبی به شمار می‌رود. سیستم تعلیق اسکات با فنرهای تخت سواری چندان خشکی ندارد و با وجود کورس دور تا دور بالای فرمان، چسبندگی خوبی را برای این خودرو به خصوص در مسیرهای بیابانی فراهم می‌سازد. همچنین جعبه دنده 4 سرعته دستی اسکات 800 ساخت شرکت بورگ واگنر (T-18) بوده و با وجود دو لیور کوتاه جداگانه برای گیربکس کمکی (ترنسفر کیس Dana20) و پلوس خلاص‌کن فابریک خودرو حالات مختلفی برای عملکردهای دیفرانسیل‌ها ارائه می‌کند. در مجموع باید گفت که عملکرد این آمریکایی ناشناخته در مسیرهای خارج از جاده‌ای بسیار خوب و با کمترین تنش است، هرچند که باید گفت قطعات یدکی بخش فنی این خودرو نیز چندان در دسترس مالکان ایرانی نیست و در صورت بروز خرابی باید لوازم را از خارج از کشور سفارش داد یا لوازم خودروهای دیگر را اصطلاحا به آن خوراند.

آزمایش، نوشته و عکس: معید حمیدی