به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو»، به همین بهانه، نگاهی به 3 نسل ارائه‌شده از این خودرو به بازارهای جهانی و حضور آن در بازار ایران خواهیم داشت.

نیم‌نگاهی به گذشته
مزدا در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست‌و‌یکم، اقدام به بازنگری در سیستم نامگذاری خودروهایش می‌کند و به تبعیت از این سیستم نامگذاری جدید، محصول کامپکت مزدا که پیش از این با کد سه‌رقمی 323 شناخته می‌شد، در نسل جدید که در سال 2003 معرفی شد، با کد 3 روانه بازارهای جهانی ‌‌شد. مزدا 323 بین سال‌های 1963 تا 2003 و در 8 نسل به بازارهای جهانی عرضه شد که البته در نسل‌های اول تا ششم، این خودرو در رده خودروهای ساب‌کامپکت(سگمنت B) قرار می‌گرفت اما در نسل هفتم و هشتم آن (که به ترتیب در سال 1994 و 1998 معرفی شدند)، به‌عنوان خودرویی کامپکت (سگمنت C) پای به عرصه رقابت گذاشت و اتفاقا در همین دو نسل بود که پای این خودرو به بازار کشورمان نیز باز شد. گفتنی است نسل‌های مختلف 323 علاوه بر گونه سدان، در نسخه‌های ‌هاچ‌بک و استیشن و حتی کوپه و لیفت‌بک نیز ارائه شدند. مزدا 323 یا فامیلیا در بازار ایالات متحده اما غالبا با نام Portege شناخته می‌شود. نسل هفتم(BH) و سپس نسل هشتم(BJ) این خودرو از اواخر دهه 70 تا اواسط دهه 80 شمسی توسط بهمن موتور با همان نام 323 روانه بازار کشورمان شد و به لطف سواری بسیار خوب، مدرن بودن و کیفیت ساخت بالا و البته تنوع پایین و عطش بازار در آن برهه زمانی، به موفقیت‌های خوبی دست پیدا می‌کند و با جلب نظر و اعتماد مشتریان ایرانی، زمینه موفقیت محصولات سواری آینده مزدا در بازار ایران را فراهم می‌کند.

اولین سه!
اولین نسل از مزدا 3 با کد BK در سال 2003 معرفی و به‌عنوان مدل 2004 به بازارهای جهانی عرضه شد و از همان ابتدا مورد تحسین اکثر کارشناسان و خودرونویسان ژاپنی و آمریکایی قرار گرفت چراکه به عقیده آنها این نماینده کامپکت مزدا در بخش طراحی ظاهری و کابین، هندلینگ، توانایی‌های فنی و عملکردی حرف‌های زیادی برای گفتن داشت و در بعضی پارامترها عملکردی فراتر از کلاس خودش(و شبیه به خودروهای گران‌قیمت‌تر)به نمایش می‌گذاشت. این خودرو در دو گونه سدان و ‌هاچ‌بک عرضه شد و در سال 2007 فیس‌لیفت و به‌روزرسانی جزئی را تجربه کرد و در سال 2009 رسما از اکثر بازارهای جهانی خداحافظی کرد و جایش را به نسل دوم داد؛ هرچند تولید آن در برخی نقاط جهان مثل چین و کلمبیا ادامه یافت. نهایتا در سال 1386 این خودرو تنها در نسخه سدان به کشورمان راه یافت. گروه بهمن این نسل از مزدا 3 را از سال 1386 تا اوایل سال 1389 روی خط تولید داشت و این خودرو را در 3‌تیپ 1‌، 2 و 3 به بازار عرضه کرد که هر سه تیپ از یک پیشرانه 2 لیتری با قدرت 147 اسب بخار و گشتاور 187 نیوتن‌متری در هماهنگی با یک گیربکس چهار‌سرعته اتوماتیک تیپ ترونیک بهره می‌بردند(این نسل از مزدا 3 در زمان عرضه پرقدرت‌ترین خودروی سگمنت خودش در بازار ایران به حساب می‌آمد). این پیشرانه کشش بسیار خوب و توانایی‌های حرکتی مطلوبی را برای این خودرو فراهم آورده و خودرو در سواری کاملا سرحال احساس می‌شود ضمن آنکه سواری خشک و اسپرتی را به نمایش می‌گذارد و هماهنگی گیربکس با پیشرانه نیز رضایت‌بخش است. مصرف سوخت نیز بهینه بوده و در وضعیت قابل قبولی قرار دارد. تجهیزاتی نظیر‌ فرمان الکتروهیدرولیکی، تهویه مطبوع اتوماتیک، آینه‌های جانبی برقی گرمکن‌دار، کنترلگر سیستم صوتی روی فرمان، سامانه ترمز ضدقفل و 6 عدد ایربگ بین همه تیپ‌ها مشترک بوده و تیپ 3 به‌عنوان مجهزترین تیپ از تجهیزات‌ اضافه‌ای نظیر گرمکن صندلی جلو، سانروف، سی‌دی چنجر، چراغ‌های جلو اتوماتیک، برف‌پاک‌کن اتوماتیک، پوشش چرمی صندلی‌ها، دسته دنده و فرمان بهره‌مند است. شاید بتوان پاشنه آشیل مزدا 3 در مقابل رقبای همدوره‌اش در بازار کشورمان(نظیر رنو مگان و هیوندای آوانته) و البته رقبای شاخص آن در بازارهای جهانی(‌نظیر تویوتا کرولا و هوندا سیویک) را فضای تنگ ردیف عقب و فضای صندوق آن که به اندازه رقبا جادار نبود، برشمرد که عملا سبب شده بود این خودرو تبدیل به گزینه‌ای بیشتر مناسب برای افراد مجرد، زوج‌های جوان یا نهایتا خانواده‌های سه‌نفره باشد. ضمن اینکه ارتفاع پایین کف خودرو نسبت به سطح زمین(با توجه به ذات اسپرتی آن) در بعضی سطوح شیبدار و خیابان‌های پردست‌انداز کشورمان برای مالکان دردسرساز می‌شد؛ معضلی که مالکان نسل بعدی این خودرو نیز با آن روبه‌رو بودند.

نسل دوم؛ جاذبه بیشتر، هیجان بیشتر!
نسل دوم مزدا3(با کد BL) در اکتبر سال 2008 معرفی شد و به مرور در اکثر بازارهای جهانی جایگزین نسل اول شد. نسل جدید مزدا3 با فاصله نه‌چندان زیادی از آغاز عرضه به بازارهای جهانی، آن هم در هر دو نسخه سدان و ‌هاچ‌بک به بازار کشورمان راه یافت و به‌طور کامل جانشین نسل اول شد که این جایگزینی کامل و تقریبا همزمان با سایر بازارهای جهانی، با توجه به آنچه که در این سال‌ها از خودروسازان وطنی دیده بودیم، حرکتی جالب و شایسته تقدیر از سوی گروه بهمن به حساب می‌آمد. همانند سایر بازارهای جهانی، نسل جدید مزدا 3 با چهره پرجذبه و هیجان‌انگیز و استایل عضلانی خود در خیابان‌های کشورمان نیز نگاه‌های بسیاری را به خود معطوف کرد. طراحی نمای داخلی نیز زیبا، ارگونومیک و تا حدود زیادی متمایز از دیگر خودروهای این کلاس به چشم می‌آمد ضمن اینکه مواد و متریال به‌کارگرفته شده در کابین خودرو کیفیت کاملا مطلوبی داشته اما فضای ردیف عقب گرچه در مقایسه با نسل قبل نسبتا راحت‌تر احساس می‌شد اما همچنان فضای پا و سر این ردیف، به‌خصوص برای افرادی با قد بیش از 180 سانتی‌متر، چندان راحت و دلباز نبود. در بخش فنی، این خودرو از پیشرانه 2لیتری با قدرت 148 اسب بخار و گشتاور 187 نیوتن‌متر بهره می‌گرفت که این پیشرانه با یک گیربکس پنج‌سرعته اتوماتیک تیپ‌ترونیک جفت و جور می‌شد. در بخش قابلیت‌های فنی و دینامیکی، نسل دوم مزدا 3 ادامه‌دهنده راه نسل قبل بود و بسیاری از نقاط قوت نسل قبل از جمله لذت سواری مثال‌زدنی و هندلینگ عالی، به صورت بهبودیافته در آن نیز به چشم می‌خوردند و خصوصیاتی نظیر سواری اسپرت نیز از نسل پیشین به آن ارث رسیده بودند. گیربکس و موتور هماهنگی مطلوبی با هم داشته و مزدا 3 در حرکت خودرویی کاملا سرزنده احساس می‌شود و کشش و شتابگیری بسیار خوب و رضایت‌بخشی را برای مالکش به ارمغان می‌آورد. ضمن آنکه ترمزها تا حدود زیادی عملکرد قابل اطمینانی را از خود به نمایش می‌گذارند. از سوی دیگر و تقریبا همانند نسل قبل، قیمت بالای قطعات یدکی(‌ظاهری و فنی)خودرو و کیفیت رنگ نه‌چندان مناسب را می‌توان از نقاط ضعف آن برشمرد. ابتدا نسخه سدان این خودرو در سه تیپ 1، 2 و 3 و نسخه‌ هاچ‌بک در دو تیپ 1 و 3 به بازار راه یافتند که تیپ 3 سدان به‌عنوان مجهزترین و پرفروش‌ترین تیپ، به امکاناتی نظیر سامانه ورود بدون کلید و استارت دکمه‌ای، سانروف، چراغ‌های جلو اتوماتیک، برف‌پاک‌کن با حسگر باران، پوشش چرمی صندلی‌ها، پوشش چرمی غربیلک فرمان، دسته‌دنده و رودری‌ها، 6 عدد بلندگو، گرمکن آینه‌های جانبی، شیشه‌شوی چراغ‌های جلو، پدل شیفترهای تعویض دنده پشت فرمان، سامانه چرخش همزمان چراغ‌های جلو با فرمان(AFS) و سامانه کنترل پایداری الکتریکی(DSC) مجهز است و امکاناتی نظیر کامپیوتر سفری، فرمان الکتروهیدرولیکی، کروز کنترل، تهویه مطبوع اتوماتیک دوگانه، کنترلگرهای سیستم صوتی از روی فرمان، آینه‌های جانبی تاشو برقی راهنمادار، گرمکن صندلی سرنشینان جلو و 6 عدد ایربگ نیز بین تمامی تیپ‌ها مشترک بودند. در ادامه مسیر تولید و اوایل دهه 90 شمسی(بعد از سال 91) اما به دلیل تشدید تحریم‌ها و تحولات اقتصادی همچون افزایش نرخ ارز، تولید مزدا 3 در کشورمان با فراز و نشیب‌های زیادی مواجه شد و حتی در دوره‌ای با توجه به مشکلات موجود در تامین قطعات، تولیدش به‌طور کامل متوقف شد و قیمت آن همپای دیگر خودروها، وارد محدوده‌ای بسیار بالاتر شد. مزدا 3 در مدل سال 2012 یک فیس‌لیفت جزئی(Minor) را تجربه کرد و این مدل فیس‌لیفت نیز برای اولین‌بار در سال 91 و تحت عنوان تیپ4 FL به بازار کشورمان راه یافت که با برداشته‌شدن موانع تامین قطعات و ارتباط با کمپانی مادر، تولید آن از سال 94 به بعد با جدیت بیشتری دنبال شد و تا به امروز نیز ادامه داشته است. مزدا3 این روزها توسط گروه بهمن با قیمت 121.1 میلیون تومان به بازار عرضه می‌شود(البته اگر تا زمان انتشار این مطلب قیمت آن دستخوش تغییر نشود!) و علیرغم عمر بیش از 7 ساله‌اش در بازار کشورمان و چهره‌ای که دیگر مثل سابق در کانون توجهات نیست، هنوز هم یکی از گزینه‌های شاخص موجود در بازه قیمتی خودش محسوب می‌شود. گفتنی است نسخه‌ای ساده‌تر و ارزان‌تر از مزدا 3 مجهز به پیشرانه 1.6 لیتری 104 اسبی و گیربکس 5سرعته دستی و با تجهیزات رفاهی و ایمنی کمتر نسبت به مزدا 3 تیپ 1، برای مدتی کوتاه و در تیراژی نسبتا محدود از سوی گروه بهمن به بازار عرضه شد.

نسل سوم؛ تجلی تمام و کمال «روح حرکت»
نسل سوم و کاملا جدید مزدا 3 در سال 2013 معرفی شد و علیرغم اینکه در چندسال اخیر همواره زمزمه‌هایی مبنی بر عرضه نسل جدید مزدا 3 و کراس‌اوور CX-5 توسط گروه بهمن به گوش رسیده، اما به دلایل مختلفی هنوز این دو خودرو شانس حضور در بازار کشورمان را پیدا نکرده‌اند. نسل سوم مزدا 3 در نمای ظاهری از زبان طراحی جدید مزدا موسوم به کودو(به معنای روح حرکت) پیروی می‌کند و چهره‌ای جدی، جذاب و گیرا دارد. در نمای داخلی، با یک فرمان سه‌شاخه خوشدست و جلو داشبوردی با ارگونومی عالی طرف هستیم که به عقیده برخی‌ها شباهت زیادی به ساخته‌های ب‌ام‌و و یا حتی آئودی دارد. متریال به‌کارگرفته شده در کابین کیفیت بسیار خوبی داشته و طراحی و جانمایی دکمه‌ها و ادوات کنترلی به شکل مطلوبی صورت پذیرفته است ضمن آنکه سامانه ارتباطی سرگرمی خودرو عملکرد روان و رابط کاربری خوشایندی دارد و در مجموع کابین خودرو ارتباط گرم و صمیمانه‌ای با سرنشینان برقرار می‌کند. با این حال، نقطه ضعف قدیمی همچنان پابرجاست و این خودرو، به‌خصوص در مقایسه با رقبایی همچون هوندا سیویک و فولکس واگن جتا، فضایی تنگ، ناکافی و نه‌چندان قابل قبول را در اختیار سرنشینان ردیف عقب قرار می‌دهد. در بخش فنی، مزدا 3 با دو نوع پیشرانه تنفس طبیعی قابل عرضه است که اولی یک نسخه 2 لیتری با 155 اسب بخار قدرت و 203 نیوتن‌متر گشتاور است و دومی یک نسخه 2.5 لیتری با 184 اسب بخار قدرت و 250نیوتن‌متر گشتاور است که برای هر دو این پیشرانه‌ها یک گیربکس شش‌سرعته دستی یا شش‌سرعته اتوماتیک قابل سفارش است و مصرف سوخت آن نیز در مجموع بهینه و مناسب است. نسل سوم مزدا 3 به لطف هندلینگ تحسین‌برانگیز، دقت تعویض بالا و هماهنگی کم‌عیب و نقص گیربکس با پیشرانه چالاک و سرزنده خودرو و روح پرهیجانی که در کالبد خودرو دمیده شده و با تمام وجود احساس می‌شود، انتخاب کسانی خواهد بود که لذت رانندگی بالا و پویایی سواری، اولویت اصلی‌شان برای انتخاب خودرو است. البته به طبع این روح اسپرت و پرهیجان، سیستم تعلیق آن واکنش‌های نرمی در مواجهه با دست‌اندازها ندارد و همچنین مزدا 3 هزینه‌های نگهداری بیشتری را (به‌خصوص در طولانی‌مدت) در مقایسه با هموطنان پرفروش و نامدارش یعنی تویوتا کرولا و هوندا سیویک به شما تحمیل می‌کند.

در تاریخ دوازدهم خردادماه سال 1386 و طی مراسمی با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی، خط تولید مزدا 3 سدان و‌ هاچ‌بک به‌طور رسمی آغاز به کار کرد.

فیس لیفت آخرین نسل از مزدا 323 که در سال 1382 و با نام مزدا 323 FL عرضه شد و جانشین مزدا 323 GLX شد. این خودرو از یک پیشرانه 16 سوپاپ 1.6 لیتری با 107 اسب بخار قدرت و 145 نیوتن‌متر گشتاور بهره می‌برد که بنابر تیپ و رده تجهیزاتی با یک گیربکس 5سرعته دستی یا 4 سرعته اتوماتیک عرضه می‌شد.

در مدل سال 2017 ، نسل سوم مزدا 3 فیس لیفتی جزئی همراه با یکسری تغییرات و به روزرسانی‌های ظاهری و فنی را تجربه کرد. نسل فعلی این خودرو در ژاپن، مکزیک و تایلند روی خط تولید مزدا قرار  دارد.

هر سه نسل مزدا3 در زمان عرضه به بازار، در زمینه ایمنی نیز موفق به ارائه عملکردی بسیار خوب و قابل توجه شده اند. آخرین نسل این خودرو از سوی موسسه IIHS موفق به کسب رتبه Top Safety pick+ شده است.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که  مزدا 3 در بازار بومی ژاپن با نام AXELA شناخته می‌شود.

نسخه ‌هاچ بک نسل دوم مزدا 3 بین سال‌های 1389 تا 1391 و  در دو رده تجهیزاتی تیپ 1 و تیپ 3 در کشورمان عرضه شد.

نویسنده: علی کریمی