پیشگیری بهتر از درمان!

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، اما در این میان، مشکلاتی هم هستند که علاوه بر بازدیدهای دوره‌ای، مراقبت بیشتر راننده را‌ می‌طلبند زیرا در صورت خرابی می‌توانند خرج‌های سنگینی را روی دست مالک خودرو بگذارند. در زیر به بررسی 10 تعمیر پر خرج خودرو که‌ می‌توانند به سرعت جیب شما را خالی کنند، می‌پردازیم.

کمپرسور کولر
سیستم کولر یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌های یک خودرو است که با کنارهم قرارگرفتن قطعات متعددی کار می‌کند. این وسیله که در عموم خودروها نیروی محرکه خود را از پیشرانه تامین می‌کند، با استفاده از یک کلاچ برقی و با فرمان راننده (فشردن دکمه A/C) کار خود را آغاز کرده و به خنک‌سازی محیط داخل کابین می‌پردازد. این سیستم به خاطر سرطان‌زا بودن گاز مورد استفاده برای خنک‌کاری، می‌بایست حتما توسط افراد متخصص و با تجربه مورد بررسی و تعمیر قرار بگیرد.
توصیه: یکی از اصلی‌ترین راه‌هایی که می‌توانید عمر سیستم کولر خود را افزایش دهید این است که در زمان بالا بودن دور پیشرانه، از درگیر کردن کلاچ کمپرسور خودداری کنید زیرا در اثر یک گیرپاژ کوچک در قست کلاچ، به دلیل بالا بودن سرعت ممکن است آسیب جدی به سیستم وارد شود.

واشر سرسیلندر
در پیشرانه، آب، روغن و سوخت به‌صورت همزمان وجود دارند و هرکدام کار خود را انجام می‌دهند. به‌منظور اینکه هرکدام از این مایعات در روند کار هم اخلال ایجاد نکنند، لایه محافظی در محل اتصال سیلندر و سرسیلندر نصب‌شده است که واشر سرسیلندر نام دارد. وقتی دمای پیشرانه بیش‌ازحد بالا برود و سیستم خنک‌کاری نتواند آن را پایین بیاورد، یکی از اساسی‌ترین خطراتی که پیشرانه را تهدید خواهد کرد، سوختن واشر سرسیلندر است. در اثر تخریب‌شدن این واشر، علاوه بر وارد شدن آب در جریان روغن که باعث می‌شود روغن نتواند کار خود  را در روان‌کاری اجزا به‌خوبی انجام دهد، باعث ورود روغن به محفظه احتراق و درنتیجه روغن‌سوزی هم خواهد شد. درحالی‌که قیمت خود واشر چندان زیاد نیست ولی به دلیل سختی تعمیر و اجبار به باز و بسته کردن سرسیلندر هزینه بالایی دربر خواهد داشت.
توصیه: برای جلوگیری از بروز این اتفاق، از سالم بودن سیستم خنک‌کاری خودرو اطمینان حاصل کنید و همچنین از بالا نگه‌داشتن بیش‌ازحد دور موتور اجتناب کنید.

میل‌سوپاپ
برای اینکه پیشرانه تشخیص دهد که چه زمان باید هوا را وارد محفظه احتراق کند و چه زمان دود را خارج کند، نیاز است تا عملکرد پیستون‌ها با سوپاپ‌ها هماهنگ باشد. حرکت پیستون‌ها به‌وسیله میل‌لنگ و حرکت باز و بسته شدن سوپاپ‌ها با میل‌سوپاپ تنظیم می‌شود. میل‌سوپاپ یا میل بادامک یک عضو فلزی است که روی آن تعدادی برآمدگی بادام شکل تعبیه‌شده است. روند کار پیشرانه با عملکرد منظم میل‌لنگ و میل‌سوپاپ صورت می‌گیرد که از طریق تسمه تایم به هم مرتبط هستند
توصیه: برای جلوگیری از ترک خوردن و شکستن احتمالی میل‌سوپاپ، بهتر است دور موتور را از حد معمول بالاتر نگه ندارید. همچنین سلامت سیستم روغن‌کاری هم نقش مؤثری در طول عمر قطعات ‌ازجمله میل‌سوپاپ دارد. برای جلوگیری از بروز هرگونه حادثه درروند کار پیشرانه، لازم است هشدارهای احتمالی پشت آمپر(‌مانند چراغ Check) را جدی بگیرید.

سیستم انتقال قدرت
سیستم انتقال قدرت را می‌توان یکی از پیچیده‌ترین قسمت‌های یک وسیله نقلیه دانست؛ قسمتی که با تغییر ضریب می‌تواند دور ثابت پیشرانه را با تلورانس قدرت و گشتاور به چرخ‌ها بدهد و باعث سرعتی یا قدرتی شدن حرکت خودرو شود. این فرآیند که در حالت معمول با دو شفت و چند چرخ‌دنده صورت می‌گیرد به‌واسطه سرعت و دقت بالا، به‌شدت نیازمند روغن‌کاری به‌موقع است. گیربکس و دیفرانسیل جزء قسمت‌هایی هستند که طول عمر آنها بیش از هر چیز به رفتار راننده بستگی دارد. در گیربکس‌های دنده‌ای، جا زدن سریع دنده‌ها و عدم تسلط به کلاچ‌گیری می‌تواند به‌شدت آسیب‌زننده باشد.
توصیه: به‌منظور کاهش آسیب رسیدن به گیربکس و دیفرانسیل، لازم است که حتما به تعویض به‌موقع روغن آنها توجه داشته باشید. در هنگام رانندگی با خودروهای دنده‌ای به ‌شدت روی عمل کلاچ‌گیری تمرکز کنید(کلاچ را دیر نگیرید و زود رها نکنید) تا از وارد شدن آسیب به این قسمت‌ها جلوگیری شود. ضمنا برای اینکه مجبور نباشید هزینه تعمیر گیربکس را متحمل شوید، حتما به صداهای احتمالی که گیربکس و دیفرانسیل ممکن است تولید کنند، توجه داشته باشید و اگر صدای تق‌تق را به‌صورت مکرر شنیدید، حتما در اسرع وقت به یک مکانیک باتجربه مراجعه کنید تا با حل مشکلات جزئی از خرج‌های کلی به دور بمانید.

باتری خودروهای هایبرید
خودروهای هایبرید و برقی که با انرژی برق و از طریق موتورهای برقی حرکت می‌کنند، علاوه بر کمک به‌سلامت محیط‌زیست، از ایجاد آلودگی‌های صوتی هم فارغ هستند ولی به‌هرحال این سیستم محرکه نیز به منبع انرژی نیاز دارد تا بتواند خودرو را به حرکت درآورد. باتری‌های قابل شارژ یک‌عمر مفید دارند. هزینه تعمیرات خودروهای برقی و هایبرید به‌واسطه حذف شدن تعداد زیادی از ادوات پیشرانه سوختی(بنزین-گازوئیل-گاز) به‌مراتب کمتر است ولی به دلیل گران‌بودن تکنولوژی باتری‌ها و همچنین موتورهای برقی، هزینه تعویض قطعات آن تقریبا زیاد خواهد بود.
توصیه: باتری‌های قابل شارژ در حالت کلی عمر مفیدی دارند و نمی‌توان از خراب شدن آنها جلوگیری کرد ولی با شارژ و دشارژ کردن به‌موقع و عدم نگهداری شارژ در باتری برای مدت طولانی، می‌توان به افزایش عمر آن کمک کرد.

لوله روغن ترمز
سیستم ترمز به ترتیب از یک پدال، بوستر، مخزن روغن، لوله روغن، دیسک یا کاسه و کالیپر یا کفشک تشکیل می‌شود. تجهیزات نام‌برده در واقع اصلی‌ترین قطعات در فرآیند ترمزگیری هستند که در خودروهای امروزی به سیستم‌های ایمنی بیشتری ازجمله ABS و EBD مجهز می‌شوند. فرآیند ترمزگیری به زبان ساده اینگونه است که، وقتی راننده پای خود را روی پدال ترمز فشار می‌دهد، جریان روغن داخل لوله به حرکت در‌می‌آید و کالیپر (در ترمز دیسکی) یا کفشک (در ترمز کاسه‌ای) را به دیسک یا کاسه نزدیک می‌کند و با افزایش اصطکاک بین این دو، سرعت خودرو کاهش می‌یابد. وجود هرگونه نشتی یا سوراخ در این لوله می‌تواند در هنگام ترمزگیری‌های شدید، باعت خالی‌شدن روغن از آن روزنه شده و فرآیند ترمزگیری را با اخلال مواجه کند. نظر به اینکه تعمیر این عضو اصلا از نظر فنی قابل اطمینان نیست، لذا در اثر مشاهده هرگونه سوراخ، باید لوله را به طور کلی تعویض کرد.
توصیه: با توجه به خطرناک‌بودن این موضوع، توصیه می‌شود که در بازه‌های زمانی کوتاه، حتما سیستم ترمز‌گیری را به یک مکانیک مجرب نشان دهید و از سالم بودن تمام تجهیزات آن ازجمله میزان روغن و سلامت بوستر اطمینان حاصل کنید.

مبدل کاتالیزوری
مبدل کاتالیزوری که در ادبیات مکانیکی به کاتالیست مشهور است، یک قطعه متشکل از تعدادی فیلتر پنجره‌ای است  که در یک محفظه بیضی‌شکل در انتهای مسیر اگزوز نصب می‌شود. این فیلترها وظیفه ‌دارند تا قسمت سمی گازهای به وجود آمده در فرآیند احتراق را به خود جذب کرده و مانع از آسیب رساندن آن به محیط‌زیست شوند. در اکثر کشورها، وجود این عضو برای دریافت معاینه فنی خودرو الزامی است و فراتر از آن برای اطمینان از اینکه خودرو حداقل آسیب را به طبیعت وارد می‌کند، اهمیت خاصی دارد. فیلترهای موجود در کاتالیزور تا حدود 100هزار کیلومتر عمر دارند و بعدازآن علاوه بر افزایش آلایندگی، می‌توانند روی شتاب خودرو هم تاثیر بگذارند.
توصیه: برخی راننده‌ها به بهانه اینکه وجود کاتالیزور باعث کاهش شتاب خودرو می‌شود، اقدام به حذف این قطعه از مسیر اگزوز می‌کنند. این اقدام علاوه بر اینکه باعث خارج‌شدن خودرو از استانداردهای آلایندگی می‌شود و دریافت معاینه فنی را با مشکل روبه‌رو می‌کند، می‌تواند آسیب‌های جدی به محیط‌‌زیست وارد کند. لذا به ‌هیچ‌عنوان اقدام به حذف این عضو از خودرو نکنید و قبل از رسیدن به مرز 100هزار کیلومتر، حتما برای تعویض آن اقدام کنید.

سیستم تعلیق

سیستم تعلیق متشکل از فنر، کمک‌فنر، سیبک، بوش، طبق، میل تعادل(موج‌گیر) و استرات(Strut) است و وظیفه آن دفع ضربات ناشی از پستی‌وبلندی‌های مسیر است. در خودروهای سنگین، سیستم تعلیق باید بتواند بار زیادی را تحمل کند و درعین‌حال نرمی لازم را هم برای کاهش نوسان در داخل فضای بار داشته باشد ولی این سیستم برای خودروهای سواری تفاوت‌های بسیاری دارد زیرا در یک خودرو سواری، تحمل وزن بالا اهمیت زیادی ندارد ولی در عوض جذب هرچه بیشتر ضربات به‌منظور کاهش نوسان اتاق و همچنین کمک به‌ فرمان‌پذیری در پیچ‌ها اهمیت فراوان خواهد داشت.
توصیه: برای جلوگیری از آسیب رسیدن به سیستم تعلیق، از انجام حرکات غیرمعمول با خودرو مانند حرکت با سرعت از روی دست‌اندازها و رفت‌وآمد در مسیرهای ناهموار(با خودروهای معمولی) خودداری کنید. در نظر داشته باشید که سیستم تعلیق یکی از حساس‌ترین قسمت‌های یک خودرو به شمار می‌رود و بنابراین حتما برای تنظیم و تعمیر آن به مکانیک‌های مجرب مراجعه کنید.

کیسه هوا
بازشدن ایربگ یک فرآیند انفجاری کنترل‌شده در یک بازه زمانی کوتاه است. باز شدن کیسه هوا به سرنشینان کمک می‌کند تا در برابر ضربه محکم ناشی از تصادف خودرو تحمل بیشتری داشته باشند و آسیب کمتری ببینند ولی در اثر این فرآیند، قاب فرمان و دیگر قسمت‌هایی که در آن کیسه هوا جاسازی شده است آسیب ببینند و از طرفی خودروسازان مجبورند به دلیل اصول زیبایی‌شناختی طراحی داخلی خودرو اجزای این سیستم را به‌صورت یک‌بارمصرف بسازند و ازآن‌جهت باز شدن ایربگ می‌تواند هزینه بالای تعویض قطعات را در بر داشته باشد.
توصیه: با در نظر گرفتن این مسئله که ایربگ به دلیل برخورد خودرو از جلو و فعال شدن سوئیچ ایربگ، باز می‌شود لذا باید انتظار داشت که علاوه بر هزینه‌های لازم برای تعمیر بدنه خودرو، هزینه‌های تعویض قطعات ایربگ را هم به دوش راننده بگذارد. بنابراین توصیه می‌شود برای جلوگیری از بروز چنین حوادثی که می‌تواند خطرات جانی در برداشته باشد، از رانندگی غیر ایمن اجتناب کنید.

پیشرانه و سیلندرها

پیشرانه خودرو که از قطعات کلی مانند سیلندر، پیستون، شاتون، سوپاپ، میل‌سوپاپ، سرسیلندر، واشر سرسیلندر، میل‌لنگ، تسمه هیدرولیک(دینام)، تسمه تایم، یاتاقان، گژنپین و ... تشکیل‌شده است، در حالت ایده‌آل حدود 1000 دور در دقیقه حرکت می‌کند و با فشردن پا روی پدال گاز، این سرعت چندین برابر افزایش خواهد یافت. پیشرانه مستعد خرابی‌های فراوانی است که می‌تواند از کارنکردن یا نادرست کارکردن هریک از اجزا ناشی شود. هزینه تعمیرات پیشرانه در صدر قیمت تعمیرات قرار دارد و می‌تواند برای یک خودرو زیر 30 میلیون تا حدود 3 میلیون تومان و حتی بیشتر هزینه در برداشته باشد زیرا  اکثر قطعات آن باید تعمیر شوند و نمی‌توان خیلی از آنها(مانند بلوک سیلندر یا کف پیستون) را به‌راحتی تعویض کرد و همچنین برای تعمیر یک عضو، باید تمامی اجزای پیشرانه را باز کرد و بعد از تعمیر دوباره بسته و آب‌بندی کرد. این مسئله باعث می‌شود که اجرت تعمیرات پیشرانه هم در بالاترین سطح دستمزدهای کار مکانیکی قرار بگیرد.

توصیه: برای جلوگیری از خرابی‌های پیشرانه لازم است که در ابتدا به سیستم‌های خنک‌کاری و روان‌کاری که نقش حیاتی در جریان کار اجزای پیشرانه دارند، توجه ویژه داشته باشید و به‌صورت مکرر آب و روغن را موردبررسی قرار دهید. در مرحله دوم با رعایت اصول صحیح رانندگی خرابی‌های ناشی از رانندگی‌های پرفشار را به حداقل برسانید و سوم اینکه به‌شدت به هشدار‌هایی که روی پشت آمپر ظاهر می‌شود دقت کنید و به‌خصوص چراغ‌های چک، روغن و دمای آب را جدی بگیرید.

نویسنده: روزبه نوروزیان